Fréttablaðið - 10.12.2021, Blaðsíða 18

Í Borgarfirðinum
spilum við félags-
vist um hátíðarnar. Það
er bæði jólavist og
nýársvist. Þetta er mjög
skemmtileg hefð. Í
félagsvistinni kynnist
maður fólki úr öllu
héraðinu, fólki á öllum
aldri.
Stefán Jónsson
Spilamenning hefur breyst
mikið hér á landi undanfarin
ár og virðist jafnvel vera
nokkur munur milli lands-
byggðar og þéttbýlis þegar
kemur að hefðum.
Með tilkomu Covid hafa spil í
auknum mæli færst inn í tölvur og
á netið og „fjarspil“ orðið veruleiki
líkt og „fjarfundir“ í atvinnulífinu.
Eitt breytist þó seint. Jólin eru
mikill spilatími.
Stefán Jónsson kallar sig spila­
nörd. Hann hefur verið mikill
spilamaður frá því að hann man
eftir sér. Hann þykir einn helsti
spilasérfræðingur landsins og
hefur undanfarin ár starfað sem
sölumaður og spilakennari í hluta­
starfi hjá Spilavinum.
„Ég hef alltaf spilað mikið. Ég er
úr Borgarfirðinum og þar spiluð­
um við mikið. Heima við spiluðum
við bræðurnir mikið Kana, Manna
og önnur klassísk stokkaspil, auk
þess sem ýmis borðspil rötuðu inn
á heimilið, en þau höfðu flest mun
takmarkaðri líftíma en spilastokk­
urinn. Svo var félagsvistin alltaf
vinsæl, og er enn,“ segir Stefán.
„Ég var kominn um eða yfir tví­
tugt þegar ég fór að spila borðspil
og þess háttar að einhverju ráði.
Þegar ég flutti til Reykjavíkur
varð ég svo bara eins og húsgagn
hjá Spilavinum. Spilavinir eru í
grunninn verslun í Bláu húsunum,
sem oftast eru kennd við Faxafen
en tilheyra Suðurlandsbraut. En
í raun og veru eru Spilavinir eins
konar spilasamfélag. Eigendurnir,
Svanhildur og Linda, hafa skapað
mjög gott samfélag í kringum það
allt saman.“
Stefán segir raunveruleg íslensk
spil vera mjög fá. „Við erum með
mörg spil sem hafa verið þýdd
á íslensku og staðfærð en það er
aðallega bara á síðustu árum sem
komið hafa út íslensk spil, sem eru
hönnuð og unnin hér á landi fyrir
Ísland. Þau eru flest spurninga­
spil. Hér má nefna spilið Ísland
og nýlega kom út spilið Evrópa.
Þetta eru spurningaspil eftir Stefán
Pálsson, sagnfræðing og spurn­
ingagúrú. Svo eru mörg íslensk
partí­spil.“
Mikið spilað í Borgarfirði
Stefán Jónsson segir spil vera stór­
an hluta af jólunum og jólastemn­
ingunni, ekki síst hjá Borgfirð­
ingum. „Í Borgarfirðinum spilum
við félagsvist um hátíðarnar.
Það er bæði jólavist og nýársvist.
Þetta er mjög skemmtileg hefð. Í
félagsvistinni kynnist maður fólki
úr öllu héraðinu, fólki á öllum
aldri. Hér áður fyrr kynntist fólk í
héraðsskólanum eða sláturhúsinu,
þessum stóru stöðum sem allir
fóru á einhvern tíma. Nú er það allt
búið. Núna er það helst í félags­
vistinni sem kynslóðirnar hittast.
Félagsvist snýst um svo margt
annað en spilin, þetta er vett­
vangur þar sem fólk hvaðanæva úr
héraði hittist og spjallar, og svo eru
kaffið og kökurnar nauðsynleg.“
Stefán segir félagsstarf fyrir börn
og ungmenni mun öflugra í dag
en áður fyrr. Krakkar kynnist í
skólanum og kominn sé mennta­
skóli á svæðið. Félagsvistin haldi
hins vegar alltaf sínu og sé spiluð
á nokkuð mörgum stöðum. Ekki
megi heldur gleyma stærsta
bridge­kvöldi ársins, Jólasveina­
tvímenningnum í Logalandi, sem
sé samkomustaður Borgfirðinga.
„Flest jól fengum við bræðurnir
svo einhver spil í jólagjöf. Þetta
voru iðulega þýdd spil á borð við
Trivial Pursuit, Skrafl og Mata­
dor og Pictionary, en inn á milli
leyndust þó íslensk spil eins og
Ljóma Rallýspilið og New world,
viðskiptaspilið.“
Stefán segir tímana breytta.
„Þegar við vorum krakkar voru
það börnin sem spiluðu, en í
dag er þetta orðin miklu meiri
fjölskyldustund. Í dag kemur
fólk til að kaupa spil fyrir fjöl­
skylduna vegna þess að hún vill
spila saman. Þá þurfum við að spá
í því hvernig fjöl skyldu mynstrið
er. Er þetta pabbi, mamma og eitt
barn? Eða eru þetta kannski 15
manns, fullt af börnum og barna­
börnum? Erum við að velja spil
sem krefst mikilla samskipta milli
þátttakenda eða viljum við spil
sem krefst mikillar hugsunar og
strategíu?“
Ekki bundin við spilaborðið
Stefán segir frá því að í upphafi
Covid hafi maður komið í Spilavini
í leit að Monopoloy, en ætlað frá
að hverfa þar sem það var uppselt.
„Ég spurði hann eftir hverju hann
væri að sækjast, hvað honum þætti
skemmtilegast við Monopoly. Var
það að kaupa og selja eða sam­
skiptin við hina, viðskiptin við þá?
Hjá honum voru það samskiptin
við aðra þátttakendur í spilinu,
að versla við þá með eignir. Þá gat
ég bent honum á Bohnanza, sem
snýst um ræktun og viðskipti með
baunir. Þar eru spilarar sífellt að
versla við hina, endalaus sam­
skipti, mismunandi baunir eru
misverðmætar. Svo opnar reglubók
spilsins á að samningaviðræð­
urnar séu ekki bundnar við spilið.
Það er til dæmis ekkert að því að
endurgjaldið fyrir tiltekna baun sé
að sjá um uppvaskið það kvöldið.
Það eru þessi samskipti sem gera
Bohnanza að einu af uppáhalds­
spilunum mínum.
Þessi markaður er síbreytilegur.
Spilanördar eru mjög nýjunga­
gjarnir og vilja alltaf eitthvað nýtt.
Spilin sjálf hafa breyst þannig að
meira er lagt í þau og íhlutina. Í
dag getur enginn gefið út spil á 120
gramma pappír. Það er liðin tíð.
Spilin eru orðin litríkari, það eru
plast­ og tréhlutir, þykkur pappír.
Spil eru orðin alvöru framleiðslu­
vara. Þau höfða til stærri hóps en
áður enda setjast allir saman niður
til að spila núna, en áður voru það
bara börnin sem spiluðu á meðan
fullorðna fólkið gerði eitthvað
annað.“
Covid breytti hlutunum
Mikil þróun hefur orðið síðustu
tvö árin í þá átt að spil hafa færst af
borðinu og inn í tölvur og á vefinn.
„Það eru aðallega fjögur svæði sem
er verið að spila á netinu. Eitt er
kennt við Steam þar sem borðspil
og tölvuleikir eru mikið spilaðir
á milli hvers kyns tölva. Þetta er
svona eins konar „fjarspil“, svipað
og „fjarfundur“. Önnur leið er
þannig að tölvuskjárinn þinn er
spilaborðið. Þetta getur bæði verið
þannig að allir eru að spila saman
í rauntíma eða þannig að einn
spilari leikur sinn leik og staðan er
vistuð og mótspilari getur komið
inn seinna og leikið sinn leik.
Svona spil getur tekið marga daga.“
Sýndarveruleiki í spilaheimi
Stefán segir þrívíddarsvæði vera til
á netinu fyrir fólk að spila á. „Þarna
er borð og spilið er á borðinu.
Svæðið „kann ekki“ spilið þannig
að spilararnir þurfa að spila sjálfir,
þetta er eins konar sýndarveruleiki
sem fólk spilar í. Þetta hefur færst
mjög í aukana í kófinu og núna eru
tvö svæði sem bjóða upp á svona.“
Stefán nefnir til sögunnar spilið
Pandemic sem gekk í endurnýjun
lífdaga í Covid. Það gengur út á að
bjarga mannkyninu frá fjórum far­
sóttum. Þetta 10­12 ára gamla spil
hafi fengið nýtt líf í faraldrinum.
Stefán er staðráðinn í að taka í
spil um jólin. „Ég reyni að missa
ekki af félagsvistinni í Borgarfirði
og svo er alltaf gaman að spila með
fjölskyldunni. Spilastundin er sam­
verustund fyrir alla fjölskylduna.
Fjölbreytileiki í gangverki, reglu­
verki og þema spila gerir það að
verkum að það er hægt að finna
spil fyrir alla. En svo er líka ein
tegund spila sem gleymist oft eða
fólk hreinlega veit ekki að er til –
það eru einmenningar. Samfélags­
aðstæður síðustu tveggja ára hafa
leitt til þess að sífellt fleiri spilaút­
gefendur leggja áherslu á að spilin
þeirra séu hönnuð þannig að hægt
sé að njóta þeirra jafnvel án þess
að hafa spilafélaga,“ segir Stefán
Jónsson spilanörd að lokum. n
Margt breytist en jólin eru alltaf spilatími
Stefán Jónsson, spilakennari og sölumaður, er öflugur spilamaður, spilanörd, eins og hann segir, og notar hverja aukastund til að taka í spil. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
4 kynningarblað A L LT 10. desember 2021 FÖSTUDAGUR