Fréttablaðið - 10.12.2021, Blaðsíða 56

Auðvitað var þetta
erfitt og það sést allt á
því hvað þetta er búið
að taka langan tíma.
En svo er ég líka bara
mjög sátt við að hafa
gefið sjálfri mér tæki-
færi til að losa mig við
þetta.
Hlín Agnarsdóttir
Meydómur heitir fjórða
skáldsaga Hlínar Agnars-
dóttur. Bókin er sannsaga sem
er bæði bréf til föður Hlínar
og uppgjör á ofbeldi sem
hún varð fyrir sem ung kona.
Hlín segir #MeToo-umræðu
síðustu ára hafa vakið upp
miklar vangaveltur um þá
drusluskömmun sem hún
og konur af hennar kynslóð
beittu sjálfa sig.
Þorvaldur S. Helgason
Hlín Agnarsdóttir hefur unnið jöfn-
um höndum sem rithöfundur, leik-
skáld, leikstjóri og gagnrýnandi svo
áratugum skiptir. Hún sendi í haust
frá sér sína fjórðu skáldsögu, sann-
sögu sem ber titilinn Meydómur.
Hlín segir bókina í senn vera bréf til
föður síns og bréf til hennar sjálfar
sem ungrar stúlku.
„Bókin heitir Meydómur og
fjallar um leið stúlkubarns frá sak-
leysi bernskunnar til uppreisnar
unglingsáranna, það er svona hin
klassíska kynning á bókinni. En hún
fjallar voðalega mikið um æskuna
eins og hún kom okkur fyrir sjónir,
sem ólumst upp í Reykjavík á sjötta
og sjöunda áratugnum og fram á
áttunda áratuginn. Bókin spannar
brot frá fyrstu sextán árunum í lífi
mínu og þess vegna kalla ég hana
sannsögu,“ segir Hlín.
Erfitt og viðkvæmt efni
Að sögn Hlínar á bókin rætur sínar
að rekja til ljóðahandrits sem hún
skrifaði árið 2007, en byrjaði svo að
útfæra sem prósaverk 2013. Ljóð-
unum er dreift í gegnum verkið og
myndar prósinn eins konar vef í
kringum þau. Þá segir Hlín sannsög-
una henta einkar vel til að blanda
saman þessum ólíku formum, en
sem bókmenntagrein stendur hún
á mörkum skáldskapar og ævisögu.
„Það hefur verið gefandi í sjálfum
skrifunum að fást við einmitt þetta.
En það hefur líka verið f lókið og
tekið langan tíma. Ég byrja að skrifa
þessa bók 2013, legg hana síðan til
hliðar og skrifa skáldsögu til þess
að hvíla mig, því þetta er mjög
erfitt og viðkvæmt efni sem fjallar
meðal annars um of beldi innan
fjölskyldu. Um það hvernig stúlka
breytist í konu. Þetta er saga um það
hvernig kvenleikinn verður til og
eiginlega get ég sagt að þetta sé ein-
hvers konar afmeyjunarferli í margs
konar merkingu orðsins,“ segir hún.
Þetta er mjög persónuleg bók sem
fjallar um átakanlega atburði. Var
erfitt að ganga svo nærri sjálfri þér?
„Ég er náttúrlega orðin mjög full-
orðin manneskja og ákvað fyrir
mitt leyti að nú væri kominn tími
til að tala hreint út um ákveðna
hluti. Það má eiginlega segja að það
of beldi sem ég hef orðið fyrir hafi
legið á mér eins og mara í gegnum
allt lífið. Auðvitað var þetta erfitt og
það sést allt á því hvað þetta er búið
að taka langan tíma. En svo er ég
líka bara mjög sátt við að hafa gefið
sjálfri mér tækifæri til að losa mig
við þetta.“
Tabú að ræða kynferðisofbeldi
Undanfarin ár hafa konur í sífellt
meiri mæli stigið fram og sagt frá
reynslu sinni af kynferðislegu
of beldi og áreitni. Hlín tók sjálf
virkan þátt í kvenréttindabarátt-
unni upp úr 1970 þegar hún var ung
stúlka, en hún segir mikið vatn hafa
runnið til sjávar síðan þá og fannst
tíminn vera kominn til að segja sína
sögu.
„Það sem ég er meðal annars
að skrifa um í þessari bók er það
hvernig ég og fleiri konur af minni
kynslóð drusluskömmuðu sjálfar
sig. Umræða undanfarinna ára um
kynferðisof beldi gagnvart konum
hefur vissulega vakið upp hjá manni
ýmsar pælingar um það hvernig
þetta var í mínu lífi sem ung kona.
Þetta var svo mikið tabú á okkar
tímum. Þrátt fyrir alla þessa kven-
frelsisumræðu og þrátt fyrir þessar
svokölluðu frjálsu ástir sem komu í
kjölfar hippatímans. Það voru í raun
og veru bara frjálsar ástir fyrir karl-
menn, konurnar voru enn þá við-
föng karlmanna,“ segir Hlín. n
Konur af minni kynslóð
drusluskömmuðu sjálfar sig
Þetta er mjög erfitt og viðkvæmt efni sem fjallar meðal annars um ofbeldi innan fjölskyldu, segir Hlín.
FRÉTTABLAÐIÐ/EYÞÓR
BÆKUR
Fegurðin ein
Guðmundur Steingrímsson
Útgefandi: Bjartur
Fjöldi síða: 208
Björn Þorláksson
Fegurðin ein hefst á siguraugnabliki
Önnu í leikhúsinu, sem hrífur les-
andann inn í heim sem svo sannar-
lega er spennandi
og áhugaverður.
Upphaf þessarar
nýjustu skáldsögu
Guðmundar Stein-
grímssonar grípur
þv í l e s a nd a n n
nok k uð þéttum
tökum. Það hefði
verið gaman að fá
að skyggnast enn
frekar um bak við
tjöldin í leikhús-
inu.
Ástir og af brýði
koma snemma til
sögunnar. Anna,
aðalpersóna bók-
arinnar, er milli
stafs og hurðar
í b ók a r by r ju n .
Þegar henni býðst
óvænt ferðalag til
Tene lætur hún slag standa, kannski
til að flýja ósköpin heima fyrir, sem
hún er þó að nokkru leyti ábyrg
fyrir sjálf.
Ferðin verður öðruvísi en ætlað
er. Látlausar óvæntar uppákomur
verða á vegi hennar. Insta-drottn-
ingar og -kóngar taka sitt pláss, sem
og ýmsir ruglaðir karlar. Þá er ógetið
tilgangs ferðarinnar. Að finna fal-
legt en „venjulegt“ fólk.
Eftir því sem atburðarásin verður
farsakenndari verður erindi bókar-
innar óljósara. Léttmetið stangast
sumpart á við hnyttið líkingamál,
sögulegan fróðleik og snjallar sam-
félagsgreiningar.
Bókin er oft fyndin og stundum
íhugul. Kannski hefði mátt eiga
betur við hlutföll, byggingu og
framsetningu. Kaflarnir sem varða
mannkyn í aldanna rás eru listilega
gerðir, enda höfundur þar á heima-
velli sem hugsandi manneskja.
Leitin að hamingjunni og spurn-
ingar um ást og kynlíf eru klassískt
viðfangsefni. Persónusköpun geldur
aftur á móti fyrir hve sagan er við-
burðadrifin. En í öllu falli er hug-
rekki höfundar
lofsvert, enda er
hann þek ktur
fyrir að fara ekki
troðnar slóðir.
Það er nefni-
lega leitun að
öðrum eins rena-
issance manni
og Guðmu ndi
Steingrímssyni.
Hann virðist jafn
fær um að stofna
stjórnmálaflokk,
spila listavel á
harmónikku og
að skrifa ólíkar
bækur, ekki síst
liggur eftir hann
frábært efni fyrir
b ör n . M að u r
getur því ekki
annað en borið
virðingu fyrir kraftinum og fjöl-
hæfninni.
Það er líka forvitnilegt að kynnast
tilraun karls á miðjum aldri að skrifa
bók sem þessa, þá tegund bóka sem
konur skrifa oftast sjálfar.
Innst inni virðist samt blunda í
höfundi löngun til að bókin verði
eitthvað meira en létt og skemmtileg
afþreying. Um það vitna meðal ann-
ars sögulokin. n
NIÐURSTAÐA: Erindi bókar-
innar er svolítið óljóst en sagan
er skemmtileg og höfundur fær
enn eitt prikið fyrir sjálfstæði og
hugrekki.
Leit að hamingjunni
kolbrunb@frettabladid.is
Starfsfólk bókaverslana valdi á dög-
unum bestu bækur ársins. Merking
eftir Fríðu Ísberg var valin besta
íslenska skáldsagan. Besta ljóða-
bókin var Ég brotna 100% niður
eftir Eydísi Blöndal.
Sterk eftir Margréti Tryggvadótt-
ur var besta ungmennabókin og
Fagurt galaði fuglinn sá eftir Helga
Jónsson og Önnu Margréti Mar-
inósdóttur var besta barnabókin.
Ólafur Ragnar Grímsson átti bestu
ævisöguna, Rætur og Laugavegur
eftir Önnu Dröfn Ágústsdóttur og
Guðna Valberg þótti besta fræði-
bókin. n
Merking þótti best
Starfsfólk bókaverslana er stórhrifið af bók Fríðu. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
20 Menning 10. desember 2021 FÖSTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐMENNING FRÉTTABLAÐIÐ 10. desember 2021 FÖSTUDAGUR