Luxus - 01.04.1986, Blaðsíða 50

LÚXUS
Glenda Jackson og
Ben Kingsley í einni
bestu bresku mynd
síðasta árs, TURTLE
DIARY eftir John
Irvin. „Sum lönd eiga
sín blómaskeið og
núna finnst mér
ástralskar myndir
síðasta áratug og
breskar myndir síð-
ustu tvö-þrjú árin
sameina einna best
tæknilegt öryggi og
hugkvæmni í efn-
isvali.“
af mér. Góðar hrollvekjur eru reyndar mjög fágætar.
Myndir sem fara hins vegar mest í taugarnar á mér eru rútínumyndir, -
myndir sem maður kann alveg utanbókar og eru lið fyrir lið gerðar eftir
ákveðinni uppskrift. Margar tegundir amerískra hasarmynda eru þessarar
ættar. Tugir mynda eru framleiddar vestra árlega sem í grunninum eru
sama myndin, bara með nýjum nöfnum og andlitum. Mér leiðast líka
hinar öfgarnar, - myndir sem þykjast vera
afskaplega listrænar, framsæknar og menn-
ingarlegar og bera engu öðru vitni en þeirri
sýndarmennsku. Myndir sem hafa kortérs
löng myndskeið og halda að þau segi eitthvað
meira, bara af því að þau eru kortérs löng.
Yfirleitt er það misskilningur, myndin verður
bara verri og leiðinlegri. Kvikmyndagerðar-
menn, bæði nýútskrifaðir úr skólum og
reyndir sjálfsmeðvitaðir snillingar, taka sig
og verk sín stundum of hátíðlega að þessu
leyti, sem er auðvitað skortur á sjálfsgagn-
rýni. Ég var miklu umburðarlyndari gagnvart
myndum af þessu tagi einu sinni, var miklu
grandalausari gagnvart svona sjálfssnobbi.
Með tímanum verður manni ljóst að það sýnir miklu frekar skort á hugsun
en frumlega hugsun. Þessar tilgerðarlegu myndir fara óskaplega í
taugarnar á mér núorðið og mönnum hættir of mikið til að snobba fyrir
þeim. Jafn sorglegt er þegar fólk heldur að allar myndir sem gerðar eru
utan Bandaríkjanna, t.d. í Austur-Evrópu eða Skandinavíu séu af þessu
tagi og ég er síður en svo að mæla með kappaksturshraða ameríska
iðnaðarins. En það má á milli vera.
Uppáhaldsmynd. Áttu þér einhverja slíka?
Nei, en sumt lifir lengur í minningunni en annað.
Mynd eins og Citizen Kane er sígilt að nefna þegar svona
er spurt. Ég hef líka alltaf haldið uppá Ingmar Bergman.
Ég á uppáhaldshrollvekju frá gamalli tíð sem heitir The Innocents.
Uppáhaldsmynd frá síðari árum finnst mér Chinatown Polanskis. Myndir
.Hitchcocks og sumar myndir Hustons - það má halda svona áfram
endalaust. Sum lönd eiga sín blómaskeið og núna finnast mér ástralskar
myndir síðasta áratug og enskar myndir síðustu tvö-þrjú árin sameina
einna best tæknilegt öryggi og hugkvæmni í efnisvali. Ég er ekkert yfir
mig hrifinn af þýsku snillingunum eins og
Herzog og Fassbinder. Wim Wenders er
aftur á móti minn maður. Ég fell heldur ekki
í stafi yfir verkum franskra leikstjóra þessi
árin, þótt ágætar myndir séu innan um.
Skandinavar, einkum Danir, eru líka að ná
sér á strik aftur. Svo rekst maður á fínar
myndir annars staðar frá, Austur-Evrópu,
Spáni, jafnvel Ameríku . . .
Hvað með Japan, Kurosawa og hina strák-
ana?
Jújú. Þó umfram allt vegna hins framandi
myndheims. Ekki að myndir Kurosawa snerti
mann alltaf mjög djúpt. Japanskir samurajar
eru ekki merkilegri en verkamenn við
Reykjavíkurhöfn þó þeir hafi verið uppi í Asíu á miðöldum og tali
óskiljanlegt mál. En sumar af myndum Kurosawa eru vissulega stórmerki-
legar og Rashomon er einhver eftirminnilegasta mynd sem ég hef séð.
Veldi tilfinninganna eftir Oshima var líka mögnuð, japönsk mynd.
íslenskir púritanar bönnuðu hana, eins og menn muna.
Það skiptir mig mestu að maður hitti fyrir í kvikmyndum jafningja,
persónur sem eiga sér stoð í reynslu áhorfandans og eru að glíma við
það sama og manneskjur yfirleitt. En ég nenni ekki lengur að snobba
fyrir naflaskoðun óskilj anlegra moðhausa úr stétt kvikmyndaleikstjóra.
□
„Lengi vel voru hrollvekjur ísérstöku
uppáhaldi hjá mér en það hefur aðeins
minnkað. Ætli skrímslaæðið hafi ekki
runnið afmér.“
50 LÚXUS