Saga


Saga - 2013, Side 207

Saga - 2013, Side 207
Í gagnrýni á yfirlitsrit er að minnsta kosti eitt auðveldara en að benda á staðreyndavillur, nefnilega að finna að því að efnisatriði vanti. Þó get ég ekki stillt mig um að minnast á að helst til stuttlega og ónákvæmt er fjallað um Innréttingar Skúla Magnússonar á síðari helmingi 18. aldar. Frá þeim er aðeins sagt í tíu línum (bls. 194–195) þar sem hvorki kemur fram að þarna hafi verið stigið alfyrsta skrefið til að skapa höfuðborg á sveitabænum Reykjavík né að danska ríkið hafi staðið að miklu leyti undir rekstri Inn - réttinganna. Þetta er einkum bagalegt vegna þess að meðal þess sem tengir Vestnorðurlönd sterkast saman eru tengsl þeirra allra við danska ríkis- valdið. Því hefði verið fróðlegt að fá samanburð á því hverju hið framfara- sinnaða danska einvaldsríki 18. aldar úthlutaði hverju þeirra fyrir sig. Annars sakna ég mest góðra landakorta í bókinni. Á milli efnisyfirlits og formála er að vísu kort af löndunum öllum þar sem merktir eru inn einir 20 staðir á Grænlandi og níu í Færeyjum (með nöfnum sem ég get að vísu ekki lesið nema með stækkunargleri). En á Íslandi eru aðeins merktir fjórir staðir, Reykjavík, Ísafjörður, Akureyri og Seyðisfjörður. Ekki Þingvellir eða Kefla - víkurflugvöllur. Á bls. 17 er síðan kort af Vestnorðurlöndum í réttum stærðar hlutföllum og nær norður um mitt Grænland. En þar eru aðeins nöfn landanna merkt inn. Önnur kort þjóna sérhæfðari tilgangi. Siglinga - leiðir landnema frá Noregi á víkingaöld eru sýndar á korti á bls. 55; biskups - setur á vestnorræna svæðinu á miðöldum á bls. 82; dreifing byggðar á Græn landi á bls. 103. Það er allt og sumt. Ekki bætir úr skák að höfundar eru sumir nokkuð hirðulausir að sletta óþörfum staðarnöfnum inn í textann. Þannig er til dæmis sagt frá því að Magnús Stephensen hafi keypt þær tvær prentsmiðjur sem voru til í landinu og flutt þær til Leirárgarða (bls. 269). Þetta er í eina skiptið sem Leirárgarðar eru nefndir í bókinni og hætt við að gæti þvælst fyrir ókunnugu áhugafólki um prentsögu að komast að því hvar þann stað sé að finna. Ég held að það sé gagnleg regla í söguritun, sér- staklega í yfirlitsverkum, að fara sparlega með einstakar staðreyndir í texta, meðal annars nöfn. Í bókinni eru aðeins mannanafnaskrá og staðarnafnaskrá en engin atriðisorðaskrá. Það er nokkur galli og eins sá að önnur sérnöfn en manna og staða eru ekki skráð. Ekki er hægt að slá upp nöfnum stofnana, félags- samtaka, stjórnmálaflokka, blaða eða tímarita. Þetta voru útgáfutæknileg atriði en engin aðalatriði. Mestu máli skiptir að bókin er fróðleg og skemmtileg lesning þeim sem hafa áhuga á sögu og samfélögum. Það var djörf fyrirætlun að skrifa sameiginlega sögu Vest - norður landa; þegar ég heyrði um hana fyrst leist mér engan veginn á hana. „Grænlendingar“ eru auðvitað tveir hópar næstum eins óskyldir og verið getur. Inúítar höfðu slíka sérstöðu í menningu að varla var hægt að ímynda sér að þeir yrðu annað en fullkomin andstæða hinna hópanna. Íslendingar hafa jafnan verið langfjölmennastir svo að umhendis virðist að bera þá sam- an við hina. Þeir voru líka bóklærðari en hinir hóparnir og bjuggu einir við ritdómar 205 Saga vor 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 8.5.2013 12:23 Page 205
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204
Side 205
Side 206
Side 207
Side 208
Side 209
Side 210
Side 211
Side 212

x

Saga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Saga
https://timarit.is/publication/775

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.