Saga - 2019, Blaðsíða 150

athyglisverð. Þessi tiltekni viðmælandi minn hafði áður í viðtalinu
lýst sterkum neikvæðum skoðunum á fyrirhugaðri byggingu minnis -
varða um miðaldadómkirkju á Selfossi. Viðmælandinn telur grund -
vallarmun felast í því að endurgera á Selfossi annars vegar miðalda-
dómkirkju eða hins vegar sveitakirkju frá svæðinu. Þó að Skálholt
sé ekki langt frá Selfossi landfræðilega séð þá virðist miðaldadóm-
kirkja, eins og útlit hennar hefur verið kynnt af Sigtúni þróunar-
félagi, ekki falla að þeirri ímynd sem viðmælandi minn hefur af
fortíðinni. Í „gamla daga“ sótti fólk ekki reisulegar miðaldakirkjur
heldur sveitakirkjur. Þannig hefur tilvist og útlit miðaldadómkirkju
ekki sömu tengsl við söguvitund og söguskilning viðmælenda
minna og birtist með svo skýrum hætti varðandi gamla mjólkur -
búið.
Fortíð fyrir framtíð
Í hugum viðmælenda minna var saga og fortíð þeirra húsa sem
fyrir hugað er að endurgera í nýjum miðbæ á Selfossi mikil væg og
átti þátt í að móta viðhorf þeirra til endurgerðanna. Samhengi og
stað setning fyrirmyndanna skiptu einnig máli. Í þeim tilfellum sem
íbúarnir höfðu tengsl við fyrirmyndir húsanna í gegnum sameigin-
legar eða persónulegar minningar, söguskilning og söguvitund, var
sem þeir væru líklegri til að mynda merkingarbæra tengingu við
endurgerðirnar. Þessi viðhorf voru hvað mest áberandi í tengslum
við fyrir hugaða endurgerð af gamla mjólkurbúinu. Viðmælendur
mínir þekktu hlutverk Mjólkurbúsins mjög vel og tjáðu mikilvægi
þess í sögu bæjarins. Fyrirhuguð endurgerð gamla mjólkurbúsins
féll vel að hugmyndum viðmælenda minna um ímynd bæjarins og
sjálfsmynd þeirra. Þannig er líklegt að íbúar Selfoss skynji endur -
gerð af gamla mjólkurbúinu sem svo að hún beri með sér fortíðleika
eins og Cornelius Holtorf hefur lýst hugtakinu.
Ummæli viðmælenda minna úr hópi Selfyssinga gefa aftur á
móti til kynna að þeir séu ólíklegir til að mynda tengsl við endur -
gerð af miðaldadómkirkju í nærumhverfi sínu. Tilvist reisulegrar
miðaldadómkirkju í Skálholti fellur ekki að mynd viðmælenda af
húsakosti fortíðarinnar í landsbyggðarþorpi eins og á Selfossi. Hér
að framan hélt ég því fram að viðmælendur mínir hefðu boðið vel-
komnar endur gerðir af húsum sem ættu uppruna sinn á Selfossi, líkt
og gamla mjólkurbúið. Hús sem áttu sér fyrirmyndir annars staðar
frá hlutu ekki slíkar viðtökur hjá viðmælendum mínum en ljóst er
vilhelmína jónsdóttir148