Saga - 2019, Blaðsíða 221

Síðasta grein bókarinnar er eftir Tom Shippey og fjallar um notkun forn-
aldarsagna í fantasíubókmenntum nútímans. Niðurstöður hennar eru ef til
vill nokkuð kjaftshögg fyrir fræðimenn þá er útryðja vilja erroribus því
Shippey rökstyður að sú viðleitni að breyta hugmynd almennings um vík-
inga sé dauðadæmd frá upphafi enda hafi allar tilraunir til þess mistekist
(bls. 397). Enn fremur virðast þær þýðingar sem til eru á fornaldarsögum
eða umfjöllun fræðimanna um þær litlu hafa breytt hvað snertir notkun
goð sagnavera í fantasíum, til dæmis dverga, risa, trölla og álfa, enda eru það
allt óljóst skilgreindar verur sem fræðimönnum gengur misjafnlega að tak -
ast á við og hver sem er getur mótað eftir eigin vilja. Þar með sýnir bók-
menntaarfurinn það öld eftir öld hversu sígildur og endurmótanlegur hann
er.
Á heildina litið er The Legendary Legacy bráðnauðsynleg bók og margt
sem hangir límt við hugann að lestri loknum, jafnvel of margt til að ná utan
um því bókin er svo viðamikil. Einn mesti fengurinn er umfjöllunin um óút-
gefna texta, svo sem í greinum Philips Lavender og Andrews Wawn, en
erfitt væri þó að gera upp á milli einstakra greina því hver og ein þeirra
stuðl ar að því að varpa nýju ljósi á fornaldarsögur og tengdar bókmenntir.
Ég er fjarri því sammála öllu því sem fram kemur í bókinni en bókin er
hvorki síðri fyrir það né síður tímabær.
Smávægilegar aðfinnslur að lokum: Nafnaskrá blandar saman Arngrími
lærða Jónssyni (1568–1648) og Arngrími Þorkelssyni Vídalín (1667–1704) og
gerir að „Arngrími Jónssyni Vídalín lærða“ (bls. 439), manni sem aldrei var
til. Enda hét Arngrímur Jónsson aldrei Vídalín þótt hann sé álitinn ættfaðir
Vídalínsættarinnar og var auk þess látinn nærri tveimur áratugum áður en
nafni hans fæddist. Þetta er pínleg villa sem er vel til þess fallin að rugla
ókunnuga lesendur í ríminu. Jón yngvi Jóhannsson er nefndur Jóhannesson
(bls. 244) og aftur í heimildaskrá. Þá eru orð á íslensku eða forníslensku
stundum í aukafalli þar sem þau ættu að vera í nefnifalli, sakir falls orðsins
í tilvísuðum texta, sem kemur ankannalega fyrir sjónir.
Arngrímur Vídalín
ritdómar 219