Saga - 2019, Blaðsíða 272

Ísland 1918–2018 í ritstjórn Guðmundar Jónssonar en með honum í
ritnefnd voru Guðmundur Hálfdanarson, Ragnhildur Helgadóttir
og Þorsteinn Magnússon. Bækurnar gaf Sögufélag út í samstarfi við
Afmælisnefnd aldarafmælis sjálfstæðis og fullveldis Íslands í tilefni
þess að 100 ár eru liðin frá því að Ísland varð fullvalda ríki. Um 130
manns sóttu dagskrána. Einar K. Guðfinnsson formaður fullveldis-
nefndarinnar stýrði samkomunni og lýsti tilurð og framgangi verk-
efnisins. Hann afhenti jafnframt Guðna Th. Jóhannessyni forseta
Íslands fyrstu eintökin af bókunum en auk hans tóku til máls
Brynhildur Ingvarsdóttir fyrir hönd Sögufélags, Gunnar Þór Bjarna -
son, Guðmundur Jónsson og Lilja D. Alfreðsdóttir mennta- og menn -
ingarmálaráðherra.
Rit Gunnars er skrifað fyrir almenning og varpar ljósi á lífið í
landinu við þessi tímamót 1918. Saga fullveldisins hefur gjarnan
verið skrifuð út frá sjónarhóli stjórnmálasögu en þessari bók er
ætlað að vera frjó blanda af stjórnmálasögu, félags- og hagsögu,
menningar- og hugmyndasögu, Evrópu- og Íslandssögu. Gunnar
hélt á fjórða tug kynninga og upplestra á bók sinni eftir að hún kom
út og var henni vel tekið.
Greinasafnið er þverfaglegt rit um fullveldisrétt á Íslandi. Efni
þess snýst um hugtakið fullveldi í sögunnar rás, merkingu þess og
þýðingu í íslensku samfélagi, hvernig fullveldisrétturinn hefur verið
útfærður og honum beitt. Í bókinni skoða 13 fræðimenn fullveldið
frá ólíkum sjónarhornum lögfræði, sagnfræði og stjórnmálafræði og
varpa fram gagnrýnum spurningum: Hvaða hugmyndir hafa Íslend -
ingar gert sér um fullveldi? Er hægt að framselja hluta þess? Hvaða
áhrif hefur það haft á íslenskt samfélag og samskipti þess við önnur
ríki? Getur Ísland haldið fullveldi sínu í hnattvæddum heimi?
Í tengslum við útgáfu bókarinnar var efnt til þriggja pallborðs -
umræðna í Norræna húsinu í samvinnu Sögufélags, Sagnfræði stofn -
unar Háskóla Íslands og Háskólans í Reykjavík. Markmiðið með
þeim var að vekja umræðu og efna til samtals milli fræðasamfélags-
ins, alþingismanna og almennings. Þann 14. nóvember var tekist á
við spurninguna um hvaða gagn Íslendingar hafi haft af fullveldinu.
Þar tóku til máls Guðmundur Jónsson, Skúli Magnússon héraðs -
dómari, Rósa Björk Brynjólfsdóttir alþingismaður og Gunnar Helgi
Kristinsson prófessor í stjórnmálafræði. Stefanía Óskarsdóttir dósent
í stjórnmálafræði stýrði fundinum. Þann 21. nóvember var rætt um
spurninguna „Hvað er fullveldi?“. Eiríkur Bergmann Einarsson,
prófessor í stjórnmálafræði stýrði fundi en Guðmundur Hálfdanar -
ársskýrsla stjórnar sögufélags270