Saga - 2019, Blaðsíða 198

í Laxvogsmálinu. Þeir töldu sig hafa lagalega heimild til að stunda
netaveiði í Laxvogi og lögðu áfram net í voginn. Eggert Finnsson og
Hans Stephensen létu kyrrt liggja en Þorkell á Reynivöllum taldi
netaveiðimenn jafn brotlega sem fyrr og kærði þá öðru sinni. Málið
fór nú í gegnum öll þrjú dómstig og lauk loks með dómi Hæsta -
réttar í febrúar 1898. Sóknarpresturinn virtist hafa öll rök sín megin
og hefur vísast talið að dómarar túlkuðu ákvæði laganna með sama
hætti og hann. Veiðimenn vörðust hins vegar fimlega og verjanda
virtist mega túlka orðalag friðunarlaganna þeim í hag.
Ákærðu voru sakfelldir á fyrstu tveimur dómstigum en dómarar
í Hæstarétti komust að óvæntri niðurstöðu — neikvæðri fyrir kær-
endur og friðunarsinna.
Lög um friðun á laxi 1886
Frumvarp um laxafriðunarlög var lagt fyrir Alþingi sumarið 1885.
Flutningsmaður í neðri deild og formaður nefndar um frumvarpið
var séra Þorkell Bjarnason, alþingismaður Gullbringu- og Kjósar -
sýslu og sóknarprestur á Reynivöllum í Kjós. Stuðningsmenn frum-
varpsins töldu gildandi lög, svonefnd viðaukalög við Jónsbókar
landsleigubálks 56. kapítula um friðun á laxi frá 1876, þurfa endur-
bóta við. Að óbreyttu gátu þeir sem veiðirétt áttu næst sjó gengið
ótæpilega að veiðinni á kostnað þeirra sem ofar bjuggu og raunar á
kostnað stofnsins í heild. Með nýjum laxafriðunarlögum skyldi leyfa
laxinum hindrunarlitla för svo langt upp í ár sem náttúruleg skilyrði
leyfðu og umfram allt skyldi tryggja honum hæfilegt svigrúm og
næði til hrygningar. Lögunum var þannig ætlað að viðhalda jafn-
vægi stofnsins og jafna veiðirétt allra rétthafa eins og kostur var. Í
fyrstu umræðu taldi flutningsmaður tvennt til sem ekki var í gild-
andi lögum en nauðsynlegt væri að setja í lög. Hið fyrra var að sam-
kvæmt 1. grein frumvarpsins skyldi friða laxinn „36 stundir í viku
hverri … nema einn eigi veiði alla í á“.4 Öll net skyldu þá tekin upp
og allar veiðivélar standa opnar. Hið síðara var að koma böndum á
ádráttarveiði, þar sem veiðimenn drógu net um ár og hirtu upp
allan lax sem þar gekk um þá stundina. Jafnframt taldi hann rétt að
ljúka veiðitímanum 1. ágúst ár hvert og friða þannig laxinn mánuði
fyrr en kveðið var á um í gildandi lögum.5
gunnar sveinbjörn óskarsson196
4 Alþingistíðindi 1885 C, bls. 125.
5 Alþingistíðindi 1885 B, d. 109–110.