Bændablaðið - 22.07.2021, Blaðsíða 6

Bændablaðið | Fimmtudagur 22. júlí 20216
Síðastliðna daga og mánuði hefur farið fram
mikil vinna í geymslum Bændasamtakanna
við það að flokka, fara yfir og koma í
geymlsu því sem þar er. En í geymslum
Bændasamtakanna úir og grúir af efni sem
skrásetja langa sögu samtakanna og forvera
þeirra.
Fyrir nokkru fór ég þar í leiðangur og það
vakti eftirtekt hversu mikill hluti af því efni sem
þar var að finna var tengt menntun og fræðslu
bænda. Þar voru leiðarvísar frá upphafi síðustu
aldar um meðhöndlun á mjólk, leiðbeiningar um
lokræsi frá því á kreppuárunum og svona mætti
lengi telja. Menntun hefur lengi verið aflvaki
framfara í landbúnaði.
Þróun náms í landbúnaði
Það var því heillaskref þegar bjartsýnir
Íslendingar komu sér upp búnaðarskólum víða
um landið á ofanverðri nítjándu öld og svo að
lokum háskóla á Hvanneyri árið 1947. Einn
af búnaðarskólunum, Hólar í Hjaltadal, fékk
heimild til þess að starfa sem háskólastofnun
og starfar sem háskóli í dag. Menntakerfið í
landbúnaði hefur alltaf tekið breytingum.
Nærtækt dæmi eru búnaðarskólarnir sem voru
víða en með bættum samgöngum og fjarskiptum
fækkaði þeim þangað til eftir urðu tveir,
búfræðideildin á Hvanneyri og garðyrkjuskólinn
á Reykjum. Ég tel vera kominn tíma á það að
íhuga næstu skref í þróun náms í landbúnaði.
Samvinna við leiðandi háskóla
í fjarkennslu og lífvísindum
Nýsköpun og aukin verðmætasköpun eru
forsendur fyrir því að landbúnaðurinn nái að
dafna á komandi árum. Því er mikilvægt að greint
sé hvort hægt sé að hvata nýsköpun með því að
auka samvinnu milli Landbúnaðarháskólans og
Háskólans á Akureyri. Báðir þessir skólar hafa
öflugar auðlindadeildir sem ætla má að gætu
skapað mikla samlegð. Sjávarútvegsdeildin við
Háskólann á Akureyri er í fremstu röð í heim-
inum en jafnframt er þar öflug lífvísindadeild.
Augljós samlegð er á milli lífvísinda og land-
búnaðar. Sem dæmi má nefna grasprótínfram-
leiðslu sem mikið er til umræðu í Danmörku
þessi misserin, en hún spratt upp úr samvinnu
lífvísinda og búvísindadeildar í háskólum þar
ytra. Háskólinn á Akureyri hefur verið deigla
nýsköpunar í sjávarútvegi síðustu ár og fjöl-
mörg verkefni þaðan náð að blómstra og aukið
verðmætasköpun við Íslandsstrendur.
Sífræðsla og endurmenntun
Á tímum þar sem nauðsynlegt er að styrkja
þær búgreinar sem fyrir eru með nýsköpun
og efla verðmætasköpun í landbúnaði má
ætla að það geti verið mikils virði að auka
samvinnu milli HA og LbhÍ. Þá er HA leiðandi í
fjarkennslu og hefur verið í fararbroddi í að nýta
fjarkennslulausnir um árabil. Fyrir landbúnaðinn
kann það að reynast mikilsvert að auka þekkingu
í þeim efnum þar sem á komandi árum verður
sífræðsla og endurmenntun æ mikilvægari. Með
aukinni tæknivæðingu og nákvæmnivæðingu
landbúnaðarins vegna hinnar svokölluðu fjórðu
iðnbyltingu mun þörf á slíkum úrræðum aukast.
Náminu í búskapnum lýkur aldrei og síst ekki
nú til dags.
Síðustu fimmtán ár hafa reynst
Landbúnaðarháskólanum erfið
Síðasta stóra breyting á námi í landbúnaði
var við sameiningu Rannsóknarstofnunar
landbúnaðarins, Garðyrkjuskólans á Reykjum
og Landbúnaðarháskólans á Hvanneyri fyrir
rúmum fimmtán árum. Hrunið lék stofnunina
grátt og stöðugildum fækkaði gríðarlega mikið
á árunum eftir hrun. Þannig dröbbuðust niður
rannsóknarinnviðir, tækjakostur og aðstaða.
Þá var einnig umræða á árunum eftir hrun
að sameina stofnunina Háskóla Íslands. Sá
leiðangur skilaði engu enda held ég að það
sé farsælla fyrir stofnunina að vera hluti af
minni einingu – sem er með sérhæfingu á
sambærilegum fagsviðum.
Þá hefur óvissa um framtíð LbhÍ, vegna
sameiningaráforma og nú síðast úrbeiningar
á háskólanum vegna óánægju innan raða
garðyrkjufólks um fyrirkomulag náms í
garðyrkjufræðum reynst stofnuninni dýr.
Mikilvægt er að á næstu árum sjáist þess
merki að það sé fast land undir fótum svo að
landbúnaðarrannsóknum verði búið aðlaðandi
umhverfi fyrir unga vísindamenn sem nú á
tímum geta fengið störf hvar sem er. Allt á
sinn vitjunartíma, og líkt og tiltektin í geymslu
Bændasamtakanna sýnir fram á – þá hefur
menntun í landbúnaði alltaf þróast með
samfélaginu. Nú er lag að taka næsta skref.
Bændablaðið kemur út 24 sinnum á ári. Því er dreift ókeypis á yfir 400 stöðum
á landinu og á öll lögbýli landsins.
Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim í pósti
gegn greiðslu. Árgangurinn kostar þá kr. 11.600 með vsk. (innheimt í tvennu lagi).
Ársáskrift fyrir eldri borgara og öryrkja kostar 7.600 með vsk.
Heimilisfang: Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294–2279
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. − Málgagn bænda og landsbyggðar −
SKOÐUN
Samlegð í háskólum
Gunnar Þorgeirsson
formaður Bændasamtaka Íslands
gunnar@bondi.is
ÍSLAND ER LAND ÞITT
Ritstjóri: Erla H. Gunnarsdóttir (ábm.) ehg@bondi.is – Sími: 563 0339 − Rekstur og markaðsmál: Tjörvi Bjarnason tjorvi@bondi.is – Blaðamenn: Erla Hjördís Gunnarsdóttir ehg@bondi.is –
Margrét Þóra Þórsdóttir mth@bondi.is – Sigurður Már Harðarson smh@bondi.is – Vilmundur Hansen vilmundur@bondi.is – Auglýsingastjóri: Guðrún Hulda Pálsdóttir ghp@bondi.is – Sími: 563 0303 –
Netfang auglýsinga: augl@bondi.is − Vefur blaðsins: www.bbl.is − Netfang blaðsins: (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is
Frágangur fyrir prentun: Sigrún Pétursdóttir – Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Dreifing: Landsprent og Íslandspóstur. ISSN 1025-5621
Í góðra
vina hópi
Súðavík við Álftafjörð. Súðavíkurhreppur er hreppur við sunnanvert Ísafjarðardjúp. Aðalatvinnuvegir eru landbúnaður og sjávarútvegur. Hinn 1.
janúar 1995 sameinuðust Ögurhreppur og Reykjarfjarðarhreppur Súðavíkurhreppi. Árið 1995 féll stórt snjóflóð á þorpið og fórust 14 manns. Þá
var ákveðið að flytja fasta búsetu manna innar í fjörðinn þar sem stór hluti af gamla þorpinu stendur á snjóflóðahættusvæði. Byggt var undir
fjallinu Kofra í landi Eyrardals, sunnan Sauradals og ofan við Langeyri. Búist er við mikilli atvinnuuppbyggingu í Súðavík á komandi misserum,
bæði vegna laxeldis og ekki síður vegna byggingar kalþörungaverksmiðju, líkt og gert var á Bíldudal. Mynd / Hörður Kristjánsson
Sveitin iðar af lífi. Í bókstaflegri
merkingu þess orðs. Það er ekki
nóg með að tjaldsvæði landsins,
sérstaklega norðan- og austanlands,
séu troðfull, heldur eru erlendu
ferðamennirnir farnir að streyma
til landsins. Þannig heyrast fréttir af
metfjölda farþega í gegnum Leifsstöð
á degi hverjum og að bílaleigur nái
vart að anna eftirspurn, svo snarpur
er kippurinn.
Það sést nú, sem áður, hversu mik-
ilvægir bændur eru í okkar þjóðfélagi
og hvaða gildi það hefur að halda
sem flestum stöðum á landsbyggð-
inni í byggð. Fréttist af bændum við
Kirkjubæjarklaustur sem kallaðir
voru út að kvöldlagi til sláttustarfa til
að hægt væri að koma öllum gestum
fyrir á tjaldstæði bæjarins. Ekki var
að sökum að spyrja, bændur stukku
til, tóku síðustu heyrúllur af túninu
þannig að hægt væri að opna nýslegið
aukatjaldsvæðið fyrir ferðaþyrsta hjól-
hýsaeigendur.
Þó eru ekki nærri allir sem verja
sumrinu í að sleikja sólina fyrir austan
og norðan með aftanívagna í eftirdragi
heldur eykst nú aftur ásókn fólks í að
ganga upp um fjöll og firnindi landsins,
í öllum landsfjórðungum. Ferðafélag
Íslands greinir nú um 70% aukningu
í þátttöku, skráningu í ferðum og
bókunum í skála frá síðasta sumri.
Þetta er sennilega ein besta leiðin fyrir
fólk til að kynnast landinu sínu betur,
aftengjast og njóta alls hins besta sem
náttúran hefur upp á að bjóða. Staðirnir
eru óteljandi um allt land og víða hægt
að finna gönguleiðir við allra hæfi.
Ferðaþjónustubændur vítt og breitt
um landið eru farnir að brosa aftur,
ef marka má orð Sölva Arnarssonar,
formanns Félags ferðaþjónustubænda.
Enda ekki nema von þegar menn hafa
haft lokað hjá sér í hátt í 18 mánuði,
þá hlýtur að glæðast í hjörtum manna
að sjá aftur líf um þjóðvegi landsins,
geta tekið á móti ferðalöngum aftur og
sjá atvinnugreinina lifna við, sennilega
með meiri hraða en menn óraði fyrir.
Það er mikilvægt, líkt og Sölvi bendir
á, að allir þurfa að vanda sig og taka
skynsamlegar ákvarðanir þannig að
ekki þurfi að koma upp aftur það
óvissuástand sem hefur ríkt mánuðum
saman. Við skulum ganga hægt um
gleðinnar dyr.
Þrátt fyrir að lífið sé alla jafna
yndislegt og gleðiefni að aftur sé
hægt að fara á mannamót og gera
sér glaðan dag í góðra vina hópi er
mikilvægt að hafa í huga að við erum
ekki alveg laus við veiruna sem hefur
snúið heimsbyggðinni á hvolf síðasta
rúma árið. Enn þurfum við að fara að
öllu með gát svo ekki þurfi að skella
öllu fyrirvaralaust aftur í lás. Með
samhentu átaki tekst okkur það, hef
ég trú á, en síðan verður tíminn að leiða
í ljós hvernig veiran hagar sér og til
hvaða ráðstafana verður tekið hverju
sinni. En eitt er víst að félagsþyrstur
almúginn á svo sannarlega skilið að
fá að sletta aðeins úr klaufunum eftir
langan þurrðartíma sem við vonum að
komi ekki aftur. Það er nefnilega best
þegar sveitin og tilveran iðar af lífi.
/ehg