Bændablaðið - 22.07.2021, Qupperneq 40

Bændablaðið | Fimmtudagur 22. júlí 202140
Grill hefur að geyma yfir
100 girnilegar uppskriftir
úr smiðju kokkanna Viktors
Arnar Andréssonar og Hinriks
Arnar Lárussonar sem eru
margverðlaunaðir matreiðslumenn
í Sælkerabúðinni.
Auk upp­
skrifta er að
finna í bók­
inni fjölda
góðra ráða
um grill­ og
eldunarað­
ferðir. Réttir
bókarinnar
eru fjöl­
breyttir og
hver öðrum
gómsætari. Hráefnið er af ýmsum
toga, allt frá nauti til grænmetis,
villibráðar til skelfisks og sósum til
eftirrétta. Greint er frá helstu grill­
aðferðum og grillgerðum og gefnar
upp kryddblöndur og marineringa­
olíur. Grill er yfirgripsmikil og falleg
matreiðslubók sem blæs grillurum
eldmóði í brjóst og tryggir að allir
geti framreitt hina fullkomnu steik.
Bókina prýða fallegar ljós­
myndir Heiðdísar Guðbjargar
Gunnarsdóttur. Útgefandi er Salka.
/VH
LÍF&STARF
Víkurvagnar ehf. – Hyrjarhöfði 8. – 110 Reykjavík
Sími 577-1090 – www.vikurvagnar.is – sala@vikurvagnar.is
STYRKUR, ÞJÓNUSTA OG ÁREIÐANLEIKI
MIKIÐ ÚRVAL KERRUVARAHLUTA
VÍKURVAGNAR EHF.
RAFMAGNSBÚNAÐUR
BREMSUR
BEISLI
DEKK
LJÓS
LED LJÓS
Flóruspilið gengur út
á að læra að þekkja
algengar íslenskar
p l ö n t u t e g u n d i r .
Stokkurinn inniheldur
52 spil og regluspjald.
Spilið er í anda spils-
ins veiðimaður þar
sem markmiðið er að
safna fjögurra spila
samstæðum.
Á spilunum eru upp­
lýsingar um grasnytjar
og þjóðtrú tegundanna
ásamt latínuheiti,
gróðurlendi og ætt.
Spilið er hugsað til
fróðleiks og skemmt­
unar. Stokkurinn er
stærri en hefðbund­
inn spilastokkur
vegna fræðslunnar
sem fylgir. Spilið er
í A6 stærð eða 10,5
x 14,7 sentímetrar.
Blómamynd eftir
listamanninn Eggert
Pétursson skreytir spilin og
umbúðirnar og kemur spilið í
fallegri öskju.
Í spilinu er spilað með þrettán
plöntutegundir og ef vel gengur
með fyrsta stokkinn munu bæt­
ast við fleiri stokkar með nýjum
tegundum á næstu árum.
Guðrún Bjarnadóttir, hjá
Hespuhúsinu, höfundur og útgef­
andi spilsins, segir að hugmyndin
að spilinu eigi uppruna sinn í því
að hún hafi verið að kenna plöntu­
greiningu í fjölmörg ár og farið með
fólk í fræðslugöngur um plöntur.
„Mér til hálfgerðrar skelfingar átt­
aði ég mig á því hversu almennt
er að fólk þekkir ekki algengustu
plönturnar í náttúrunni í kringum
okkur. Flest fólk býr í borgum og
bæjum og tengslin við náttúruna eru
að rofna. Spilið, sem er unnið upp úr
bókinni Grasnytjar á Íslandi, þjóðtrú
og saga sem kom út árið 2018, er því
viðleitni til að vekja áhuga fólks á
plöntum og um leið að miðla smá
fróðleik um þær. Stefnt er að því að
gefa spilið út á ensku og pólsku með
haustinu.“
Flóruspilið fæst í Hespuhúsinu
sem er staðsett rétt fyrir utan Selfoss
og hægt er að panta það á www.
hespa.is og fá upplýsingar um spilið
og verslanir sem hafa spilið í sölu.
/VH
Flóruspilið:
Spil sem miðlar þekk-
ingu um plöntur
Stokkurinn inniheldur 52 spil
og regluspjald.
Bókaútgáfan Hólar sendi nýlega
frá sér bókina Hérasmellir –
óborganlegar gamansögur af
Héraðsmönnum. Í bókinni er að
finna samantekt af gamansögum
sem Baldur Grétarsson á Skipalæk
á Héraði hefur tekið saman um
sveitunga sína.
Í bókinni Hérasmellir er að finna
gamansögur af Héraðsmönnum eins
og til dæmis Friðriki Sigurjónssyni
bónda eða Frissa í Skóghlíð sem
átti margan sprettinn á sinni tíð. Eitt
sinn mæltist honum svo: „Jæja, það
er best að vera ekki að vinna fyrir
tefjandi fólki.“
Frissi í símavinnu
Frissi var lengi í símavinnu með­
fram búskapnum og sinnti vinnu­
flokkurinn verkefnum víðs vegar um
Austurland. Eitt sinn í símavinnunni
var verið að hífa þungan hlut og
fullt af mönnum í kring. Einum
viðstaddra leist ekki á aðfarirnar og
segir: „Þetta líst mér ekkert á, þetta
getur drepið einhvern.“ Frissi svarar
að bragði: „Það gerir ekkert til, það
er ekki lengi verið að búa til einn
mann.“

Þú ert nú svo stuttur til hnésins,
góurinn minn
Jóhann Valdórsson á Þrándarstöðum
(Jói Þrándur) var snöggur til svars og
svaraði hnyttilega fyrir sig. Jói vann
við múrverk og lagði m.a. í gólfið
hjá Sigfúsi Þorsteinssyni í Fossgerði
þegar hann byggði nýja húsið. Svo
hittust þeir á bændahátíð og þá segir
Fúsi við Jóa: „Það varð vatnsflóð í
húsinu hjá mér og þá myndaðist svo
djúpur pollur í einu horninu í stof­
unni að önd hefði getað synt þar.“
Þá svarar Jói strax: „Endur þurfa nú
svo grunnt vatn til að synda, góði
minn.“ Fúsi gefur sig ekki og bætir
við: „Það náði mér í hné, vatnið.“ Og
Jói svarar um hæl: „Ertu hissa á því?
̶ þú ert nú svo stuttur til hnésins,
góurinn minn.“
Öll samtöl byrja á kennitölum
Gunnar Jónsson, bóndi á Egils­
stöðum þurfti eitt sinn með ungan
son sinn til læknis. Þegar þeir mæta
á heilsugæslustöðina, þar sem öll
samtöl byrja á kennitölum, spyr
konan í glerinu hvenær drengurinn
sé fæddur. Gunnar verður þögull og
hugsar þetta atriði dálitla stund, en
svarar síðan: ̶ „Það var haust.“ /VH
Bækur:
Óborganlegar
gamansögur
Áhugi fólks á að prjóna og hekla
er gríðarlegur og úrvalið af
bandi sömuleiðis mikið. Aragrúi
uppskrifta eru búnar til og fólk
framleiðir flíkur og nytjahluti úr
alls kyns garni og bandi.
Þótt uppskriftir séu gefnar upp
fyrir ákveðna bandtegund má oft
nota annað band. Maja Siska ásamt
Huldu Brynjólfsdóttur og Katrínu
Andrésdóttur hafa tekið saman lista
yfir prjónaband sem er framleitt á
Íslandi eða úr íslenskri ull. „Sumum
finnst það einfalt og eðlilegt að
finna sambærilegt band eða aðlaga
uppskriftina að bandi sem er til, en
það eru ekki allir í þeim sporum.
Til að geta gert þetta á þægilegan
hátt þurfum við að hafa nægar
upplýsingar til samanburðar, hvaða
efniviður er í bandinu, prjónfesta
og prjónastærð, þyngd/lengd og
ýmislegt annað sem skiptir máli.
Öll umræða í dag hneigist að því að
fækka sótsporum og nýta náttúrulegt
hráefni úr nærumhverfinu.
Stuðla þannig að sjálfbærni og
umhverfisvernd,“ segir Maja Siska
og bætir við:
„Til að koma til móts við þá sem
vilja aðlaga uppskriftir að íslenskri
framleiðslu ákvað ég að safna upp­
lýsingum um íslenskt band og skrá
þær á aðgengilegan hátt. Þannig
verður auðveldara að velja band
sem hentar í stað þess bands sem
gefið er upp í uppskriftinni. Með
þessu viljum við líka hvetja fólk sem
notar garn eða band við handverk sitt
að velja íslenskt ef þess er kostur,
úrvalið er ótrúlega fjölbreytt!“
Skjalið er aðgengilegt til niður-
hals og útprentunar á uppspuni.is
og thingborg.is. Má deila að vild.
/ehg.
Maja Siska í peysu Kristylopi eftir Helene Magnusson úr Þingborgarlopa
og jurtalituðu Huldubandi.
Listi yfir prjónaband
– Ótrúlega fjölbreytt íslenskt úrval
Bækur:
Girnilegar
uppskriftir
Bænda
12.
ágúst