Sjálfsbjörg - 01.07.1970, Blaðsíða 24

HET DORP
Þorpiðþar sem fatlaðir komast ferða sinna
Þorp það, sem hér verður sagt frá, er
fyrsta og eina tilraunaþorp af þessari gerð
um heimsbyggð alla. Það er því ekki
grundvallað á fenginni reynslu, hvorki
varðandi skipulag né framkvæmdir. Þeir,
sem þorpið byggðu, voru algerir braut-
ryðjendur, sem höfðu það markmið eitt
í huga, að tilvonandi íbúum gæfist kostur
á að njóta þeirra fullkomnustu þæginda
og mestu hugsanlegu hreyfimöguleika, sem
unnt væri að veita alla vega fötluðu fólki.
Þorpið er byggt í útjaðri Arnhems, 130
þúsund manna smábæjar í Hollandi, og
lágu til þess, að því var valinn þar stað-
ur, einkum tvær ástæður. Þarna var nægi-
legt landrými til að unnt væri að nýta
alla möguleika til fulls, og aðeins skógi
vaxið svæði skilur bæinn frá Johanna-
stichtung, sem er alkunn endurhæfingar-
stöð.
Að baki öllu því, sem gert hefur verið
í Het Dorp, býr óskin að leysa hin ýmsu
vandamál verulega fatlaðs fólks, sem þrátt
fyrir alla þá læknisfræðilegu hjálp og end-
urhæfingu, sem unnt er að veita því nú á
dögum, býr að jafnaði við meiri og minni
einangrun sökum alls konar hindrana, er
á vegi þess verða í venjulegu umhverfi.
Slíkar tálmanir útiloka þennan hóp með
ýmsum hætti frá því að nýta starfsgetu
sína á almennum vettvangi, njóta eðlilegs
félagslífs, menntunar, lista og annarra
menningarverðmæta. Það er því ekki að
ófyrirsynju, að einn af frumkvöðlum fram-
kvæmdanna í Het Dorp, dr. Klapwijk, hef-
ur sagt: ,,Megni þjóðfélagið ekki að búa
hinum fötluðu viðunandi lífsskilyrði, þá
verðum við að skapa þeim þeirra eigið
þjóðfélag.“
Stofnkostnaður þorpsbyggingarinnar
fékkst með afrakstri sérstaks sjónvarps-
þáttar, en rekstrarkostnaður er ríkis-
styrktur. Ibúafjöldi er 405 fatlaðir og 45
heilbrigðir aðstoðarmenn. Auk þess er að-
staða fyrir 90-100 hjúkrunarnema, sem búa
út af fyrir sig. Annars er tilhögunin svo
sem hér verður lýst: Fólk býr í aðskildum
sambýlishúsum. Fjögur húsanna eru ætl-
uð 30 íbúum, fjögur 60 íbúum, f jögur 90
íbúum og eitt er ætlað 120 íbúum. Það þarf
vart að taka fram, að allar hurðir opnast
og lokast sjálfkrafa. Flestir eru búsettir
við aðalgötuna, Kluchtweg, sem eiginlega
liggur bæði utan húss og innan. Hver ein-
staklingur hefur sitt rúmgóða einkaher-
bergi — gjarnan 16 ferm. — með sér for-
stofu, salerni, heitu og köldu vatni, steypi-
baði og innstungum fyrir útvarp og sjón-
24 SJÁLFSBJÖRG