Faxi - 01.12.2021, Qupperneq 31

FAXI 31
skrifuð á 19. öld - en hin tegundin er eyði-
leggjandi, hamslaus og meiðir fólk sem verður
fyrir henni, eins og Önnu Kareninu. Það lá
svo beint við að tengja þessar hugmyndir um
ástina við náttúruafl eins og eldgos sem byggir
upp landið og jörðina en er líka ofboðslega
eyðandi kraftur. Mér fannst gaman að nota
þessa risastóru myndlíkingu fyrir ástina
og vinna með hana í bókinni. Það var líka
krefjandi því það er svo auðvelt að detta í
klisjurnar.”
Það hlýtur að hafa verið undarlegt að upplifa
þessi líkindi með skáldsögunni og að gosið hefj-
ist á svipuðum tíma og í bókinni, þar skeikar
bara nokkrum dögum. Þetta gekk svo langt að
menn töldu þig forspáa.
„Já, ég held að það hafi bara munað
fáeinum dögum. Þetta var náttúrulega mjög
absúrd. Ég var komin í frí frá fréttastofunni
og farin austur á Skriðuklaustur að skrifa.
Fljótsdalurinn er einn minnst eldvirki staður
Íslands og ég var því jarðfræðilega eins langt
frá atburðarásinni og hægt var að komast. Ég
hringdi í vinnuna um leið og byrjaði að gjósa
og bauð fram krafta mína, en þau hlógu bara
að mér og sögðu mér að halda áfram í fríinu,
svo ég fylgdist bara með eldgosinu í sjón-
varpinu eins og allir aðrir. Ég gerði reyndar
nokkrar fréttir um það seinna, og það var
alveg æðislegt. En þá var ég bara í hlutverki
fréttamannsins, það kom höfundinum að
sjálfsögðu ekkert við.
Það var fyndin tilviljun að bókin skyldi
koma út fjórum mánuðum áður en eldgosið
hófst, en skýringin er að mestu leyti fólgin í
tímasetningunni. Ég var að skrifa bókina á
sama tíma og skjálftarnir gengu yfir og vís-
indamenn bjuggu sig undir að það gæti gosið
á svæðinu. Bókin varð næstum því til á raun-
tíma, því ég hafði greiðan aðgang að fréttum
og vangaveltum um eldgos á skaganum sem
annars hefði verið erfiðara að sækja. Það má
segja að bókin hafi orðið til út frá menntuðum
ágiskunum. Bækur vita oft miklu meira en
fólkið sem skrifar þær. Þessi bók vissi allavega
sitt lítið af hverju,” segir Sigríður og brosir.
Í bókinni kemur fram annar möguleiki í
stöðunni þar sem segja má að allt fari á
versta veg og eldgosið færi sig inn í höfuð-
borgina. Eru einhverjar líkur á því að slíkt
geti gerst?
„Auðvitað gæti hvað sem er gerst, en þetta
er mjög fjarlægur möguleiki,” segir Sigríður.
„Þegar ég var að teikna upp þessa martraðar-
sviðsmynd í lokin, þá bar ég hana undir
jarðvísindafólk sem hjálpaði mér að raða
atburðum upp þannig að ástandið yrði stjórn-
laust. Það er ekki líklegt að slíkar aðstæður
skapist, en það er mjög fjarlægur möguleiki.
Og það er ágætt að hafa það hugfast að við
erum með eitt virkasta eldstöðvarkerfi í
Evrópu í bakgarðinum og ágætt að sýna því
ákveðna lágmarksvirðingu. Það er svo stutt
síðan að hraun rann þar sem Vallahverfið í
Hafnarfirði stendur núna. Við höfum verið
að byggja óþægilega nærri þessum tiltölulega
nýju hraunum.”
Heldur þú að gosið sé búið?
„Ég hef auðvitað ekki hugmynd um það.
Mér skilst á jarðvísindamönnum að við
séum líklega komin inn á nýtt eldvirkni-
tímabil á skaganum, svo við getum átt von
á því að næstu áratugi og aldirnar verði
tíðir jarðskjálftar og eldgos á þessu svæði.
Ég held að þessir undanförnu mánuðir og
misseri hafi kennt okkur að við þurfum að
vera við öllu búin, hvort sem það er faraldur
eða eldgos. Það er erfitt að búa sig undir
slík ósköp en það má segja að þetta sé ein
risastór æfing í æðruleysi,” segir Sigríður
og hlær.
„Mér skilst líka að verstu óþægindin af
svona eldvirknitímabili séu ekki endilega eld-
gos heldur jarðskorpuhreyfingar, lagnir sem
fara í sundur, vegir sem þarf sífellt að gera við
og jarðhitavirkjanir sem lenda í vandræðum
þegar kerfin færast til. En þetta er allt meira
vesen og praktísk vandamál frekar en bráð
lífshætta. Og alls ekki eins safaríkt efni í
skáldsögur.”
En ertu búin að skoða gosið?
„Já ég fór þangað fyrst með fjölskyldunni
minni og þetta var alveg ótrúlega fallegt
og magnað að sjá. Ég upplifði þetta sem
pílagrímsgöngu, að vera í þessari löngu
biðröð að ganga með fólki úr öllu áttum,
á öllum aldri og öllum stigum. Sumir
græjaðir til útivistar og aðrir í náttslopp og
inniskóm, lá við. Þetta er ekki fyrsta gosið
sem ég sé berum augum, en það er alltaf
svo ótrúlega yfirskilvitleg og um leið svo
hversdagsleg reynsla að sjá þetta gerast. Það
má líkja þessu við fæðingu sem er í senn
kraftaverk en jafnframt eðlilegasti hlutur í
heimi.
Ég fór aftur með vinkonu minni og dætrum
okkar í apríl, þegar strókavirknin stóð sem
hæst. Við fórum að kvöldi til í fallegu veðri
og sáum ótrúlega gosbrunna af glóandi
hrauni. Sólin var öðrum megin á sjóndeildar-
hringnum og fullt tunglið hinum megin,
nákvæmlega jafn stórt, eins og tvær appelsín-
ur hvor sínu megin á himninum, og svo gosið
undir. Þetta var ótrúleg sjón, miklu fallegri
en nokkur skáldskapur. Og ég held að heilt
yfir hafi þetta eldgos verið eitt það fallegasta
og jákvæðasta sem fyrir okkur hefur komið á
undanförnum árum.”
En svona að lokum, þar sem þú ert orðin
nokkurs konar sérfræðingur í Reykjanesskag-
anum, hefur þú nýtt þér hann til útivistar?
„Ég er alls enginn sérfræðingur í raunverulega
Reykjanesskaganum, bara þessum skáldaða,
sem ég skrifaði. Ég hef farið þarna talsvert
um en ekki gengið eins mikið og maður ætti
að gera. Ein uppáhaldsgönguleiðin mín er
Búrfellsgjá sem er nær Hafnarfirði og svo
er ég skíðakona og alin upp í Bláfjöllum að
nokkru leyti, svo það má segja að ég hafi
haldið til í nágrenninu. En ég þyrfti eiginlega
að ganga meira um skagann og kynna mér
hann betur, vita hvernig leiðirnar liggja næst
þegar gýs,” segir hún og hlær. „Þetta er alger-
lega magnaður staður og upplagt að kynna
hann betur. Það er eins og við sem búum á
höfuðborgarsvæðinu séum haldin ákveðinni
blindu gagnvart þeim stöðum sem eru okkur
næstir. Við afgreiðum Reykjanesskagann og
Hvalfjörðinn eins og afgangsstærðir og leitum
stundum langt yfir skammt að fallegum úti-
vistarsvæðum.”
Dagný Maggýjar
Sigríður í Merardölum. Ljósmyndari Kristinn Þeyr Magnússon.