Skessuhorn - 26.01.2022, Blaðsíða 18

MIÐVIKUDAGUR 26. JANÚAR 202218
Það er þekkt að á tímum samdráttar
í efnahagslífi lifnar frumvöðlastarf
gjarnan við. Nú á tímum heimsfar-
aldurs kórónaveiru hefur allskyns
sprotastarf blómstrað og dreifileiðir
sömuleiðis verið að breytast. Til að
mynda hefur vefverslun aldrei auk-
ist jafn hratt og nú síðustu tvö árin.
En það er fleira sem ýtt getur und-
ir frjóa hugsun. Umhverfismál eru
mörgum ofarlega í huga og sífellt
er verið að finna upp nýjar leiðir til
að minnka það fótspor sem mann-
fólkið er að skilja eftir sig. Mark-
mið allra hlýtur jú að vera að við
skilum jörðinni hreinni til afkom-
enda okkar, en við tókum við henni.
Meðal nýrra sprotafyrirtækja hér á
landi er Silfraberg. Það var stofn-
að á fyrsta kóvidárinu af tveimur fé-
lögum, þeim Tryggva Marinóssyni
og Björgúlfi Bóassyni. Tryggvi er
frá Hvítanesi í Hvalfjarðarsveit en
Björgúlfur er Norðfirðingur sem
nú er búsettur á Akranesi. Sérhæf-
ing Silfrabergs er ráðgjöf og sala á
umhverfisvænum umbúðalausnum.
Fyrirtækjum er boðin ráðgjöf til að
minnka notkun plasts sem vissulega
er ekki umhverfisvænt og bjóða
umhverfisvænni lausnir. Þrátt fyrir
stutta rekstrarsögu hefur Silfraberg
þegar náð miklum árangri. Þá
er framundan hjá fyrirtækinu að
hvetja bændur til að nota endur-
unnið plast til að klæða heyrúllur
í. Skessuhorn ræddi við Tryggva
Marinósson um fyrirtæki þeirra fé-
laga, en þegar viðtalið fór fram var
félagi hans Björgúlfur í túr á togara.
Ískyggileg þróun
En hvers vegna fyrirtæki á þessu
sviði; umhverfisvænar umbúða-
lausnir? „Upprunann má rekja til
löngunar okkar eigendanna til að
reka eigið fyrirtæki sem jafnframt
hefði jákvæð umhverfisleg áhrif í
för með sér. Rannsóknir hafa sýnt
að plastmengun í höfum heimsins
verði í tonnum talið meiri árið 2050
en allur sá fiskur sem höfin geyma.
Ennfremur er áætlað að árið 2050
verði 99% af öllum tegundum sjó-
fugla með einhverskonar plast í
maganum. Vandamálið er því stórt
og við þurfum að grípa til aðgerða.
Við þurfum að lágmarka plastnotk-
un eins og kostur er og það er okkar
markmið, að taka þátt í snúa þessari
þróun við.“
Bretar eru skrefi
á undan
Það að hefja rekstur fyrirtækis í
byrjun heimsfaraldurs hefur vissu-
lega haft sínar áskoranir í för með
sér, en einnig tækifæri. „Viðbrögð
markaðarins hafa engu að síður far-
ið fram úr okkar væntingum. Erf-
iðast var vegna faraldursins að fá
að koma í heimsóknir til fyrir-
tækja sem mörg hver lokuðu alveg
á heimsóknir utanaðkomandi að-
ila, og vildu gæta sem mest og best
að sóttvörnum. Smám saman lag-
aðist það og við fengum að koma
og voru viðtökurnar góðar. Við
nýttum hins vegar tímann vel og
lærðum úti í Bretlandi og feng-
um þjálfun í að ráðleggja fyrirtækj-
um hvernig spara megi plastnotk-
un í rekstri. Bretar hafa áratuga-
reynslu á því sviði. Löggjöfin þar
er líka miklu ákveðnari en hér, en
í Bretlandi skulu fyrirtæki nota að
minnsta kosti 30% endurunnið
plast. Enn sem komið er erum við
Íslendingar því aftarlega í þessum
málum, en okkar markmið er vissu-
lega að eiga þátt í að breyta því. Við
bjóðum ráðgjöf, flytjum inn vél-
ar og ýmis konar pökkunarplast,
m.a. 30% endurunnið og plast sem
hefur þá eiginleika að það strekk-
ist mjög mikið sem leiðir til þess
að fyrirtæki nota mun minna plast
en áður en viðheldur þó og jafn-
vel eykur stöðugleika þeirra bretta
sem verið er að vefja. Nýjasta vara
Silfrabergs er svo 100% endur-
unnið rúlluplast fyrir bændur sem
er okkur mikið hjartans mál því við
viljum leggja okkar lóð á vogarskál-
ina og aðstoða íslenska bændur við
að minnka kolefnisfótspor sitt,“
segir Tryggvi.
Besta verkferla
Árið í fyrra var fyrsta heila rekstr-
arárið hjá Silfrabergi og nú þegar
eru á meðal viðskiptavina mörg af
öflugustu fyrirtækjum landsins. Má
þar nefna IKEA, Húsasmiðjan og
Byko en ekki síður fjölmörg sjávar-
útvegsfyrirtæki. Tryggvi bendir
á að mikil tækifæri hafi legið í að
leiðbeina útgerðar- og fiskvinnslu-
fyrirtækjum að minnka notkun á
plasti og umbúðum í fiskvinnsl-
unni, en fram að þessu hefur ein-
göngu óendurunnið plast verið
notað. „Fólk er almennt að verða
meira meðvitað um umhverfið og
að við þurfum að standa okkur bet-
ur. Þess vegna hafa fyrirtæki tekið
afar jákvætt í þessa nálgun sem við
erum að bjóða. Vaxtarkúrfan í fyrir-
tækinu okkar hefur því verið býsna
brött enda höfum við náð að að-
stoða viðskiptavini okkar við að ná
mælanlegum árangri í umhverfis-
málum sem nemur 50,8 tonnum
minni plastnotkun á einu ári og þar
með lækka kolefnisspor þeirra um
132 tonn. Af þessu erum við auð-
vitað afar stoltir og þessi árangur
hvetur okkur til að gera enn betur.“
Tryggvi segir að salan fari í raun
þannig fram að þeir fá að koma inn
í fyrirtækin og veita ráðgjöf. „Þetta
snýst um að besta ákveðna ferla við
meðhöndlun og pökkun á vöru.
Hér á landi eru til dæmis um það
bil fjórar milljónir vörubretta plast-
aðar á ári. Vörunum er pakkað með
því móti að plastfilma er strengd
utan um þær. Við höfum sýnt fyrir-
tækjunum fram á að bæði má spara
plastið sem notað er all verulega
og ekki síður að nota umhverfis-
vænna plast sem er framleitt út
30% endurunnu plasti. Með því að
styðjast við slíka bestun höfum við
hjálpað fyrirtækjunum að minnka
plastfilmun á vörubrettum um að
meðaltali 53%.“
Einkum þrjá leiðir
Tryggvi bendir á að fyrirtæki geti
minnkað plastnotkun sína með
ýmsum hætti. Blaðamaður fær
hann til að fara yfir þær helstu sem
hægt er að fara til að fyrirtæki geti
talið sig grænni.
„Í fyrsta lagi er mikilvægt að rýna
núverandi verkferla, greina plast-
notkun og hvar er hægt að gera
betur. Oft á tíðum má ná ótrúleg-
um árangri með að rýna ferla og
besta þá í kjölfarið. Breyta efnis-
notkun og nota minna, þ.e. nota
t.d. þynnri filmur sem hafa þó betri
virkni en áður hefur þekkst. Í öðru
lagi má snúa sér að endurunnum
plastvörum og þannig ýta undir
hringrásarhagkerfið sem er mjög
mikilvægt. Uppistaða hráefna í
plasti er olía og því mikið fengið
með því að nota endurunnar plast-
vörur í stað þeirra sem framleidd-
ar eru úr frumefnum. Eftir því sem
við köfum dýpra í þessi mál verð-
um við stöðugt meira fylgjandi því
að fyrirtæki noti endurunnið plast.
Loks í þriðja lagi má nota plastefni
sem brotnar fyrr niður í umhverf-
inu lendi það í því. Þekktasta dæm-
ið þessu tengt eru t.d. pokarnir sem
við þekkjum öll úr stórmörkuð-
um sem framleiddir eru úr efnum
sem eiga að brotna fyrr niður. Þetta
leysir þó ekki vandann við að draga
úr notkun á plasti né heldur ýtir
þetta undir hringrásarhagkerfið.
Magn þess sem við hendum er hið
sama og þessir pokar eru sjaldnast
endurvinnanlegir,“ segir Tryggvi.
Háleit markmið
„Við uppbyggingu fyrirtækis-
ins höfum við sett okkur ákveðin
markmið sem lúta að umhverfisleg-
um áhrifum. Á okkar fyrsta starfs-
ári tókst okkur eins og áður segir
að minnka plastnotkun viðskipta-
vina okkar um rúm 50 tonn á árs-
grundvelli. Á árinu 2022 stefnum
við að því að minnka plastnotkun
þeirra um 70 tonn og á árinu 2023
um 100 tonn. Á þremur árum eig-
um við því að hafa stuðlað að því að
uppsafnaður sparnaður í plastnotk-
un verði um 220 tonn, ef áætlanir
ganga eftir. Þannig getum við lækk-
að kolefnissfótspor viðskiptavina
okkar um 572 tonn. Í þessu liggur
ástríða okkar.“
Bændum boðið
endurunnið plast
Sjálfur er Tryggvi fæddur og alinn
upp í sveit, á Hvítanesi í Skilmanna-
hreppi. Hann hefur um árabil búið
og starfað í höfuðborginni, eink-
um á sviði fjármála og rekstrar.
Var meðal annars fjármálastjóri
Creditinfo í níu ár. Hann segir að
inn í Silfraberg komi hann með
þekkingu í rekstri en Björgúlfur
viðskiptafélagi hans með verklega
þáttinn úr vélstjórn og fiskvinnslu.
Jón Þór yngsti bróðir Tryggva er
bóndi á Hvítanesi og á síðustu árum
hefur hann byggt þar upp myndar-
legt nautaeldisbú ásamt foreldrum
þeirra. Tryggvi segist njóta þess
að fá að hjálpa bróður sínum í bú-
rekstrinum þegar tækifæri gefist.
„Við erum góðir vinir bræðurn-
ir og reynum eftir megni að hjálpa
hvor öðrum. Mér finnst fátt meira
nærandi en að hoppa upp í trakt-
or og hjálpa til þegar annatími er í
sveitinni. Jón Þór hefur tekið þátt
í tilraunum með mér og pakkað
heyi með endurunnu plasti sem við
flytjum inn frá Póllandi og erum að
hefja prófanir og kynningu á hér
á landi. Framleiðandinn af þessu
endurunna rúlluplasti er pólskt fyr-
irtæki, en þessi nýja gerð rúlluplasts
er afrakstur áralangrar þróunar og
rannsókna þar í landi. Þeir hafa
náð hvað lengst á heimsvísu í þró-
un og markaðssetningu á plasti sem
þjónar hringrásarhagkerfinu eins
vel og kostur er, þ.e. 100% endur-
unnið. Nánast allt plast sem bænd-
ur nota í dag hér á landi er unnið úr
frumefnum og til að framleiða eitt
kíló af slíku plasti verða til 2,6 kíló
af kolefnisútblæstri. Endurunnið
plast, eins og pólska fyrirtækið hef-
ur þróað, lækkar kolefnisfótsporið
um allt að 79%. Þá erum við komn-
ir í gott samtal við Landbúnaðarhá-
skóla Íslands um rannsóknir á gæð-
um og styrk endurunna plastsins
og eru starfmenn þar mjög áhuga-
samir um að koma að því verk-
efni með okkur. Bændur þurfa að-
stoð til að geta rekið bú sín með
umhverfisvænni hætti en þeir geta
gert í dag og við vonumst til að fá
jafn jákvæðar viðtökur hjá þeim
og við höfum fengið hjá til dæm-
is sjávarútvegsfyrirtækjunum,“ seg-
ir Tryggvi. Heyi var pakkað í fyrra-
sumar á Hvítanesi með endurunna
plastinu, það fer síðan til frekari
prófana næsta sumar, en sumarið
2023 er stefnan sett á sölu á full-
um krafti til íslenskra bænda. Að-
spurður segir Tryggvi að verðið á
endurunna heyrúlluplastinu verði
sambærilegt og á því sem nú er á
markaðnum.
Nánar má lesa um Silfraberg á
heimasíðu fyrirtækisins; silfraberg.
is
mm
Umhverfisvænar umbúðalausnir
eru verkefni Silfrabergs
Ráðgjöf og sala á endurunnu plasti til atvinnulífsins
Tryggvi Marinósson stendur hér við heyrúllu í Hvítanesi sem pakkað var með 100% endurunnu plasti síðasta sumar.
Björgúlfur Bóasson viðskiptafélagi
Tryggva með dóttur sína Sigrúnu
Maríu.
Bræðurnir Jón Þór bóndi á Hvítanesi og Tryggvi eru góðir vinir og hjálpa hvor
öðrum eftir megni.