Skessuhorn - 26.01.2022, Blaðsíða 27

MIÐVIKUDAGUR 26. JANÚAR 2022 27
Vísnahorn
Það eina sem ekki breytist er að allt
breytist sagði einhver skynsamur
maður fyrir margt löngu. Ætli það
gildi ekki enn þó hugsanlega breyt-
ist ekki allt á þann veg sem okkur
hugnast best. Kristján heitinn Run-
ólfsson hefur verið farinn að hugsa
til þorrablótanna þegar hann orti:
Eru liðin áramótin.
Allir skoða farinn veg.
Þá er stutt í þorrablótin,
þá er tíðin skemmtileg.
Allar horfur eru á að þorrablót
falli að mestu niður þetta árið eða
verði í skásta falli ekki svipur hjá
sjón. Það eru að vísu nokkur ár síðan
Sturla Friðriksson lét þessar vísur frá
sér fara en ætli við rifjum samt ekki
upp hluta þeirra einn ganginn enn:
Nú Þorra má brátt ekki blóta
því bannað er Hvali að skjóta
og alls engan sel
má víst svæfa í hel
og svið eru komin með kvóta.
Í eyði og deyfð er hver dalskiki
svo dragnast nú þjóðin að
malbiki.
Og finnst varla sá
sem fitar sig á
sel eða súrsuðu hvalspiki.
Svo heyrist frá heilbrigðisköpp-
unum
að menn hámi með súrsviða-
löppunum,
í sig ósköp af sóti
í sérhverju blóti,
og rotvörn með rófustöppun-
um.
Sum krásin er sjaldgæf og sést
ekki
og sumt er víst óhollt og ést
ekki,
en ég uni þó við
þennan íslenska sið
þetta át og það blót sem ég best
þekki.
Samkvæmt læknavísindunum er
þorramatur eitthvað það óhollasta
sem hægt er að láta ofaní sig og
virðist þó flestur matur óhollur en
að vísu seigdrepandi. Raunar reikn-
ast mér svo til að þjóðin ætti að vera
útdauð fyrir nokkrum mannsöldr-
um ef ekki væri fyrir einhver sér-
stök kraftaverk. Helgi Hálfdanar-
son setti saman kvæðið Matar -
Æði með hliðsjón af grein í dönsku
læknatímariti og hefst það á þessa
leið:
Enn þjakar Adams niðja
ýmisleg bölvuð mæða,
sárlegust sú af öllum
sú sem kölluð er fæða.
Fiskurinn eyðir óðar
öllum krafti úr skrokknum
allt kjöt er óhollt líka
einkum úr gæðaflokknum.
Mörgum þykir hákarlinn
nauðsynlegastur af öllu nauðsyn-
legu á þorrablótum en um tíma
var hann ekki svo auðfenginn. Fyr-
ir margt löngu var kveðið um há-
karlsveiðar frá Hóli við Dalvík:
Allar gjafir eru frá
æðstum himnadrottni.
En hákarlinn sem Hólsmenn fá
hann er neðan frá botni.Annað
lífsnauðsynlegt fyrirbæri á
þorrablótum er blessað hangi-
kjötið sem núorðið þekkist helst
sem þorramatur þó það flokkað-
ist bara undir almennan mat hér
áður. En um það var kveðið:
Þótt mig hrelli fljóðin frí
og forðist yndi að ljá mér
hafa þær margar húkkað í
hangikjötið á mér.
En eitthvað þarf líka til að skola
niður hinni föstu fæðu. Ekki dugir
að hún standi í mönnum. Björn
Guðmundsson frá Bæ hafði þetta
að segja:
Þegar standa þrautir hátt,
þrýtur andans megin,
eg að vanda uppá gátt
opna landafleyginn.
Aðeins hefur það borið við að
þorrablót hafi verið bendluð við
ógætilega meðhöndlun áfengra
drykkja og þó þessi staka sé að vísu
tæplega ort á þorrablóti er hún jafn-
góð fyrir því:
Treystu djarft á drottinn þinn,
drjúg er náðarausan.
Sittu og drekktu drengur minn
djöfulinn ráðalausan.
Það gæti hins vegar vel hafa verið
á þorrablóti sem Birgir Hartmanns-
son hitti kunningja sinn ölkæran
nokkuð og innti hann eftir því hvort
hans ektavíf og betri helmingur væri
ekki á samkomunni. Kunninginn
svaraði að bragði „Hún er að dansa
sem stendur, það kom einhver kurf-
ur og bauð henni upp, skál vinur.“
Varð þetta tilefni eftirfarandi hug-
leiðingar:
Innbyrðir hann áfengið
orðinn talsvert kenndur
en frúnni dvelst í dansi við
djöfuls kurf sem stendur.
En það er nú ekki nóg að tala um
þorrablótið eitt. Dagurinn á eftir
er síst ómerkari en stundum örlítið
óskemmtilegri. Helgi Zimsen orti
um kunningja sinn:
Þorrablót á léttur leistu,
ljúfum undir hag.
Með sviðinn kjamma og súrnuð
eistu
siturðu í dag.
Grun, en ekki vissu, hef ég um að
það hafi verið Örn Snorrason sem
setti þetta saman en hvort það var
eftir þorrablót get ég ekki fullyrt:
Hvílík högg og hamraskak.
Af hjarta yrði ég glaður
ef þú hvíldist andartak
elsku timburmaður.
Þorleifur Konráðsson lýsti hins-
vegar deginum eftir þorrablótið
með þessum orðum:
Það var skálað meira og minna.
Margoft við hvert lag
og djöfull sem ég fékk að finna
fyrir því í dag.
Teitur Hartmann þurfti eftir
nokkrar inntökur á fljótandi fæði,
hvort sem þær áttu sér nú stað á
þorrablóti eða ekki, að vökva fóstur-
jörðina og gekk inn í garð þeirra er-
inda þegar húsráðandi kom held-
ur önugur og vísaði honum burt.
Teitur svaraði:
Enga frekju, haf þig hægan,
Heyrðu sannleikann;
Til að gera garðinn frægan
gekk ég inn í hann.
En maður er manns gaman, nú
eða kona er manns gaman, ja eða
maður er konu gaman því gæta
verður að kynlægu jafnvægi. Alla-
vega eru mannfundir jafnt stórir
sem smáir okkur yfirleitt heldur til
ánægju enda á svo að vera. Ólafur
Sigfússon í Forsæludal nefnir eftir-
farandi vísu Bón:
Viltu gæfu lána lið,
leggja að nýjum eldi,
auka mína ævi við
einu gleðikveldi.
Með þökk fyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartsson
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Til að gera garðinn frægan - gekk ég inn í hann!
flæði þar á milli rétt eins og með
flöskumóttökuna og geta þannig
boðið upp á virka þátttöku daglega
til styttri eða lengra tíma, jafnvel að
geta kíkt þangað með starfsmönn-
um án mikilla fyrirhafnar og/eða
fólksflutningum á einkabílum eða
þeim bílskrjóð sem við höfum til
afnota. Starfsmenn ná ekki að nýta
þessi tækifæri eins og við myndum
vilja vegna staðsetningar Búkollu.
Fjöliðjan sinnir fleiri verkefn-
um sem ekki verða tæmandi talin í
þessu bréfi en viljum við þó nefna
litlu góðu rafsteypivélarnar og aðrar
vélar, eiga þær líka að vera á neðstu
hæð í blokk?
Þessi atvinnutækifæri eru sér-
staða í rekstri Fjöliðjunnar sem
starfsmenn geta sinnt. Þegar þess-
ar stöðvar eru teknar í sundur sjá-
um við jafnvel fram á að þessi tæki-
færi, sem við höfum byggt upp, fjari
frá okkur og yfir til annarra. Er það
kannski eitthvað sem bæjarstjórn er
að vinna að í skjóli nætur?
Það er okkur mikilvægt að fá til
okkar viðskiptavini flöskumóttök-
unnar og Búkollu, þannig tengju-
mst við samfélaginu á uppbyggi-
legan og félagslegan hátt. Það er
dæmi um náttúrulegt samfélag
án aðgreiningar, en ekki að vera
á neðstu hæð í blokk þar sem fólk
getur komið að kíkja á fatlað fólk
undir nafninu „samfélagsmiðstöð.“
Látum hér fylgja með brot úr
Samningi Sameinuðu þjóðanna um
réttindi fatlaðs fólks sem tók gildi
hér á landi árið 2008. Þennan samn-
ing erum við stolt af að hafa til hlið-
sjónar í okkar starfi í Fjöliðjunni:
3. gr. Almennar meginreglur.
Meginreglur samnings þessa eru
eftirfarandi:
a) virðing fyrir eðlislægri
mannlegri reisn, sjálfræði einstak-
linga, þar með talið frelsi til að
taka eigin ákvarðanir, og sjálfstæði
einstaklinga,
b) bann við mismunun,
c) full og virk þátttaka í samfé-
laginu án aðgreiningar,
d) virðing fyrir fjölbreytileika
og viðurkenning á fötluðu fólki
sem hluta af mannlegum marg-
breytileika og mannkyni,
e) jöfn tækifæri,
f) aðgengi,
g) jafnrétti á milli karla og
kvenna,
h) virðing fyrir getu fatlaðra
barna sem þróast og breytist og
virðing fyrir rétti þeirra til að varð-
veita sjálfsmynd sína,
27. gr. Vinna og starf.
1. Aðildarríkin viðurkenna
rétt fatlaðs fólks, til jafns við aðra,
til vinnu; í því felst réttur til að fá
ráðrúm til að afla sér lífsviður-
væris með vinnu að eigin vali eða
vinnu sem er þegin á frjálsan hátt
á vinnumarkaði og í vinnuumhverfi
sem fötluðu fólki stendur opið, er
án aðgreiningar og er því aðgengi-
legt. Aðildarríkin skulu tryggja og
stuðla að því að rétturinn til vinnu
verði að veruleika, meðal annars
fyrir þá sem verða fatlaðir meðan
þeir gegna starfi, með því að gera
viðeigandi ráðstafanir, til að mynda
með lagasetningu, til þess meðal
annars:
b) að vernda rétt fatlaðs fólks,
til jafns við rétt annarra, til sann-
gjarnra og hagstæðra vinnuskil-
yrða, meðal annars jafnra tæki-
færa og launajafnréttis, öryggis og
hollustu á vinnustað, þar með talið
vernd gegn áreitni, og til þess að fá
úrlausn kvörtunarmála,
Við sjáum ekki starfsfólk Fjöliðj-
unnar fyrir okkur njóta sín í vinnu-
umhverfi „samfélagsmiðstöðvar“
né að faglegt starf með þeirra hags-
muni að leiðarljósi fái notið sín. Við
getum heldur ekki séð hvers hagur
það er að skilja Fjöliðjuna í tvennt
og skerða þannig atvinnutækifæri
og félagsleg samskipti starfsfólks-
ins.
Þessi hugmynd er að okk-
ar mati eins fáránleg og að detta
í hug að apótek ætti að sameinast
t.d. dekkjaverkstæði. Við teljum að
erfitt verði ef ekki bara ógjörning-
ur að vinna við þessar aðstæður sem
eru algjörlega á skjön við þá vinnu
sem við höfum tileinkað okkur til
margra ára.
Vaknið, sýnið kjark og vinnið fyr-
ir fólkið sem á ykkur treysti.
Með ósk um upplýsandi við-
brögð.
Akranes 20.01.2022.
Erla Björk Berndsen Pálmadóttir
Guðrún Fanney Helgadóttir
Hafdís Arinbjörnsdóttir
Ingibjörg Freyja Gunnarsdóttir
Kathrin Jolanta Schymura
Kolbrún Benediktsdóttir
Kristín Halldórsdóttir
María Lúísa Kristjánsdóttir
Sigurrós Ingigerðardóttir
Svana Guðmundsdóttir
Þórdís Ingibjartsdóttir