Skessuhorn - 08.06.2022, Blaðsíða 26

MIÐVIKUDAGUR 8. JÚNÍ 202226
Maður kemur ekki að tómum kof-
anum hvað varðar sjóinn og fisk-
veiðar hjá Birni Björnssyni sjó-
manni. Hann hefur verið alla sína
starfsævi á sjónum og er enn að, rær
núna til strandveiða frá Stykkis-
hólmi þar sem hann ólst upp. Hann
hefur frá ýmsu að segja og sumar
sögurnar minna helst á sjónvarps-
þættina um verbúðina.
„Ég er fæddur í Reykjavík en
kem fjögurra ára í Stykkishólm og
er uppalinn hér. Ég er ættaður úr
Bjarneyjum, pabbi var fæddur þar.
Ég hef mikið verið viðloðandi Fla-
tey hjá Svönu og Magnúsi. Ég hef
verið inni í trilluútgerð annað slag-
ið. Fór með bróðursyni mínum
2010 og var með honum í tvö ár, en
hann gerir út bát frá Skagaströnd.
Þess á milli hef ég verið á stóru bát-
unum.
Þetta hófst allt þegar ég var ráð-
inn á Þórsnesið 1975, þá að verða
16 ára gamall. Áður hafði ég verið
með pabba á trillunni öll sumur frá
því að ég var tíu ára gamall. Maður
komst ekkert hjá því að vera með,
ekki þar fyrir að mig langaði mjög
til þess. Hann var orðinn veikur
kallinn og dó 1976. Það var fyrir
nútímahjartalækningar, hann deyr
úr einhverju tengdu kransæðunum.
Einhverju sem hægt væri að gera
helling í núna. Það átti að senda
hann í þræðingu, hann var með
allra fyrstu mönnum í það. Þegar
suður var komið tóku þeir af hon-
um öll hjartalyfin og hann þoldi
það ekkert og dó inni á spítala, 48
ára gamall.“
Ekkert vol né væl
Eftir andlát föður Björns var trill-
an seld. Systkinahópurinn var stór,
mikið af bæði al- og hálfsystkinum.
„Mamma sat í óskiptu búi. Pabbi
átti fimm börn fyrir. Við erum sex
yngri hópurinn og ég er elstur af
þeim. Svo áttum við fimm hálsystk-
ini fyrir og þau gerðu enga kröfu
eða neitt í búið. Það hefur alltaf
verið gott samkomulag þarna á
milli. Yngsta hálfsystir mín er bara
sex mánuðum eldri en ég. Mamma
verður níræð í byrjun júní, þannig
að þá komum við öll saman. Hún
vill nú ekki hafa neitt húllumhæ, en
það verður kaffiboð og matur. Hún
er alveg með fulle fem. Vann þang-
að til hún var 75-76 ára, vildi ekk-
ert hætta að vinna. Hún sagði að
heilsan hefði byrjað að bila þegar
hún hætti að vinna. Hún vildi aldrei
neitt helvítis vol né væl.“
Þú hefur þá verið alinn upp
þannig? „Já. Ég fékk alveg að vita
af því. Þau voru nokkuð ólíkir
persónuleikar, pabbi og mamma.
Pabbi var mikill bókamaður og við
vorum alin upp í því að lesa. Hann
var mikill bókasafnari og ég er það
nú reyndar líka og við bræður. Þau
voru mjög góð við okkur bæði,
hvort á sína vegu,“ segir Björn.
„Ég var sjóveikur fyrstu tíu árin
sem ég var á sjó á stórum bát. Ég
man þegar ég var á Þórsnesinu
fyrst. Þetta var trébátur, 80 tonn,
og ég man þegar við fórum fyr-
ir tangana þá kom alltaf slagvatns-
lyktin. Djöfulsins drullupestin. Ég
fann alveg fyrir þessu, var kannski
ekki ælandi en með ónot. Ég man
á vorin áður fyrr þegar ég var alltaf
á trillunum, þá var maður kannski
bullandi sjóveikur þegar maður
kom í skólann. Svo vandist það nú
og ég hef ekki fundið fyrir þessu í
35 ár.“
Flakkað með flöskuna
Birni telst til að hann hafi verið
um 47 ár háseti á stórum bátum. Í
fjölda ára var hann lítið sem ekkert
í Hólminum og fór um landið og
elti góð pláss.
„Ég var bara hér og þar, mikið
í Grindavík en alltaf á sjó. Það er
mikið flökkueðli í mér og ég þurfti
að fara hér og þar og vera allsstað-
ar. Svo var alkóhólismi líka, maður
var alltaf í brennivíni. Ég hætti því
nú reyndar fyrir um 17 árum. Ég
reykti líka, tvo pakka og lengst af
þrjá pakka af Camel á dag. Maður
er að bíta úr nálinni með það núna.
Lungun eru það eina sem er að
hrjá mig. Þó það séu tíu ár síðan ég
hætti þá fer lungnaþemban ekkert.“
Töluvert var rætt um það hvort
sjónvarpsþættirnir Verbúðin gæfu
raunsanna mynd af lífinu í sjávar-
útvegi á níunda áratugnum. Björn
hefur lifað ýmislegt sem hefði vel
átt heima í umræddum þáttum.
„Ég man að ég var í sigling-
um í kringum 1980, m.a. á Bret-
land. Það var bara fyllerí út í eitt.
1980 sigldi ég rosalega mikið og
svo sigldi ég alla túrana. Það gaf
mér velvilja gagnvart því að mega
vera mjúkur um borð á fiskeríinu.
Ég var í beitningunni, það var ver-
ið að beita útilegu og línu. Þá hafði
maður það eins og maður vildi.
Þetta voru tíu tólf dagar á fisker-
íi og svo hálfur mánuður á sigl-
ingu. Ég var alltaf í eldhúsinu hjá
kokknum, sem var dagdrykkjumað-
ur. „Viltu kaffi,“ spurði hann og
rétti manni fant fram í sneisa og
kannski helmingurinn vodki. Mað-
ur gerði bara það sem maður vildi
og engar reglur. Þetta var allt öðru-
vísi.“ Björn flakkaði svo um landið
og var gjarnan á verbúðum. Landað
var í ólíkum höfnum og ávallt fjör
hvar sem komið var. Óneitanlega
líkt því sem við fólk sá í þáttunum
um Verbúðina.
Meistaradeildin
Línuveiðar áttu vel við Björn og
hann sótti í línubátana. Hann seg-
ir að það að fara til Grindavíkur
hafi snúist um það hvort hann ætl-
aði að spila í meistaradeildinni eða
ekki. Þess vegna fór hann til Vísis,
þar sem var nægur kvóti og hægt
að fiska. Þar á bæ voru menn býsna
djarfir við sjósóknina, stundum um
of.
„Ég var á þeim frægasta, Sig-
hvati. Þar voru mikil sjóhundar.
Við vorum oft einskipa að draga.
Hann var það frægur að þegar þeir
tóku við honum núna hafa þeir átt
í erfiðleikum með að ráða menn á
hann. Þegar menn heyra nafnið
Sighvatur þá fylgir því sagan af
mikilli keyrslu. Það eru hörkutekj-
ur, en það gæti nú hafa kvisast út
hvernig þetta var hér áður fyrr. Ég
var með þeim tveimur, Dóra Geirs
og Unnsteini Líndal. Þetta voru
hvorttveggja alveg hörkusjómenn
og maður var alveg óhræddur við
það sem þeir voru að gera. En sóttu
alveg eins og andskotar og það var
stundum allt á hvolfi þegar við vor-
um að leggja.“
Tví- og þrískipting
Á árum áður sóttu menn í sjó-
inn það sem hann gaf. Slegist var
um góð pláss og róið hvenær sem
veður gaf. Sjómenn tímdu varla að
vera í landi því næsti túr gat verið
met túrinn og ekki vildirðu missa
af honum. Breytingar hafa orðið á
þessu og nú er víðast hvar komið
kerfi tví- og þrískiptingar.
Þegar ég var á Tjaldinum, hjá
Guðmundi Kristjánssyni, var þar
Með flökkueðli á fiskeríi
Rætt við Björn Björnsson sem hefur verið á sjó í um hálfa öld
Tilbúinn að halda til veiða.
Björn hugar að bátnum við bryggju. Ekki má róa á rauðum dögum og þá eru þeir nýttir til að hafa allt klárt í næsta róður.
Eins og sjómanna er siður fá menn sér í nefið yfir spjallinu.