Læknablaðið - 01.06.2022, Blaðsíða 40

308 L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108
Niðurstaða starfshópsins, sem skip-
aður var á síðasta ári til að fara yfir
breytingar á fyrirkomulagi leg-
hálskrabbameinsskimana, hefur áður
komið fram í fjölmiðlum: að flutningur
starfseminnar frá Krabbameinsfélaginu
og yfir í Samhæfingarmiðstöð
krabba meina á vegum Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins hafi ekki verið
nægilega vel undirbúinn. „Þetta er
dæmigert verklag hér á Íslandi. Ákveðið
er að fara í breytingar og gera eitthvað
öðruvísi en verið hefur, áður en búið er
að hugsa út framkvæmdina og undirbúa
hana. Auðvitað ætti frekar að fara hina
leiðina, að skipuleggja fyrst nákvæmlega
hvernig á að gera hlutina, og svo að fara
í breytingarnar,” segir Reynir og bendir
í því sambandi á tvö nýleg dæmi sem
mikið hefur verið fjallað um í fjölmiðl-
um, annars vegar í tengslum við Garð-
yrkjuskólann í Hveragerði og hins vegar
bankasöluna.
Ekki nægur undirbúningur
Í skýrslunni er atburðarásin rakin, allt
Reynir Tómas Geirsson hefur lengi unnið fyrir íslenskar konur og komið að
ýmsum framförum er tengjast meðgöngu, fæðingum og heilsu kvenna.
Nýlega fór hann fyrir starfshópi sem Læknafélag Íslands skipaði til þess að fara yfir
breytingar sem gerðar voru 2020-2021 á fyrirkomulagi leghálskrabbameinsskimana.
Reynir ræðir hér skýrslu sem hópurinn skilaði nýlega og fleiri mál er tengjast
40 ára ferli hans sem fæðinga- og kvensjúkdómalæknir
■ ■ ■ Snæfríður Ingadóttir
Að höndla tilfinningar
ekki síður mikilvægt en
tækniframfarir
V I Ð T A L
frá því hvað varð til þess að ákvörðun
var tekin, farið er yfir röksemdir fyrir
breytingunum, rýnt í framkvæmdaferlið
og horft til framtíðar. Í skýrslunni kemur
fram að það hafi að mörgu leyti alls ekki
verið slæmt að hafa skimunina í höndum
Krabbameinsfélagsins sem eru rótgróin
félagasamtök sem almenningur hefur
treyst. Með breytingum, uppfærslu á bún-
aði og aðstöðu, og með langtímasamn-
ingum ríkisins við Krabbameinsfélagið
hefði verið hægt að halda þjónustunni
þar að hluta. „En það var ákveðið að færa
þetta alfarið til ríkisins og það voru gild
rök fyrir því, meðal annars að þá yrði
þjónustan aðgengilegri ef hún væri færð
á heilsugæslustöðvar. Víða í Evrópu er
krabbameinsskimun hluti af opinberri
heilbrigðisþjónustu og talið var æskilegra
að hún væri hér á hendi heilsugæslunnar
frekar en hjá frjálsum félagasamtökum.
Meginmarkmið með tilfærslunni var að
gera skimunina betri og færa hana nær
konum í landinu, en niðurstaða starfs-
hópsins er sú að þessar breytingar tókust
ekki nægjanlega vel. Undirbúningurinn
hefði þurft að vera vandaðri og tíminn
hefði þurft að vera meiri. Heilsugæslan
hafði aðeins rúmt hálft ár til þess að
undirbúa tilfærsluna og þar var áhugi á
málinu takmarkaður. Yfirfærslunni var
heldur ekki frestað þegar í ljós kom á
seinni hluta árs 2020, mitt í Covid-faraldr-
inum, að undirbúningi væri ábótavant.
Það hefði verið hægt að gera þetta í minni
skrefum og í meira samráði við Krabba-
meinsfélagið,” segir Reynir þegar hann er
beðinn um að draga niðurstöður skýrsl-
unnar saman.
Fulltrúar almennings mikilvægir
„Mér finnst mikilvægt að Læknafélagið
hafi látið gera þessa skýrslu og ekki síður
að Læknafélagið setti tvo fulltrúa almenn-
ings í nefndina, sem taldi alls 9 manns.
Það er eitthvað sem hefur vantað mikið á
Íslandi, aðkoma fulltrúa almennings að
heilbrigðisþjónustunni. Það er ekki alltaf
sjálfgefið að fagfólk hafi rétta sýn á alla
hluti og oft gott að hafa fulltrúa almenn-
ings með í ráðum.”
Nú er um eitt og hálft ár frá því
breytingarnar voru gerðar á fyrirkomu-