Norræn jól : ársrit Norræna félagsins - 01.12.1986, Blaðsíða 40

Borgin Tromsö liggur á eyju, en
tengist meginlandinu með 1036 m
langri brú. í Tromsö er stærsta höfn
Norður-Noregs, en að öðru leyti bygg-
ist atvinnulífið á verslun og þjónustu.
Bærinn er einnig mjög mikill skóla-
bær.
A lögreglustöð bæjarins beið okkar
lykill að sundlaugarbyggingu, en þar
áttum við að gista. Allir komu sér
fyrir og hentust síðan á diskótek.
Daginn eftir skoðuðum við söfn.
Fyrst á dagskrá var „Polar“-safnið.
Þetta er mjög vel upp sett safn og er
þar í máli og myndum rakin sag Ro-
alds Amundsens, en hann komst fyrst-
ur á Norðurpólinn árið 1911.
Næst lá leiðin í Tromsö-safnið.
Þetta er mjög nýtískulegt safn og
framúrskarandi vel upp sett. Frá ár-
inu 1976 hefur safnið verið sjálfstæður
hluti af háskólanum og hefur það ver-
ið haft að leiðarljósi að gera það að
lifandi þjónustustofnun fyrir unga
sem aldna. Safninu er skipt í 7 deildir
og þar má sjá allt milli himins og
jarðar á sviði jarðfræði, landafræði,
náttúrufræði og líffræði, auk ýmissa
fornminja. í safninu er sérstök samísk
deild. Markmiðið er að skapa skilning
á menningu Norður-Noregs í nútíð og
fortíð.
A meginlandinu handan brúarinn-
ar hefur verið komið upp fjallalyftu
sem á nokkrum mínútum ber menn
upp í rúmlega 400 m hæð. Þegar
þangað upp er komið er útsýn stór-
kostleg.
íshafsdómkirkjan (Ishavskatedral-
en) i Tromsö er mjög sérkennileg hvít-
máluð bygging sem sést einkar vel
þegar komið er af hafi. Kirkjuna skoð-
uðum við og var þá nýlokið þar karla-
kórstónleikum. Morguninn eftir gafst
tækifæri til að skoða bæinn á eigin
spýtur. Bærinn iðaði af mannlífi og
við höfnina mátti sjá fiskimenn í litl-
um bátum afgreiða fisk til kaupenda á
bryggjunni. Þegar hópurinn hafði
safnast saman aftur lá leiðin í há-
skólann. Þar tók á móti okkur Finn-
bogi Alfreð Baldvinsson sem stundar
nám í sjávarútvegsfræðum. Fláskólinn
er í nýju húsnæði og er heilt háskóla-
hverfi í uppbyggingu. Nemendur í
skólanum eru um 2000 og er námsað-
staða öll til fyrirmyndar. Finnbogi
leysti greiðlega úr margvíslegum
spurningum og afhenti bæklinga um
skólann. Hann kvaðst kunna vel við
sig í Tromsö, enda þótt skammdegið
væri erfitt, jafnvel fyrir íslending, og
hvatti eindregið til þess að fleiri ís-
lendingar kæmu til náms við skólann.
Að lokinni viðdvöl í Tromsö-há-
skóla var ferðinni haldið áfram og
skyldi nú haldið til Narvíkur. Þegar
líða tók á dag mátti víða sjá reyk
leggja upp frá litlum bálköstum. Voru
Norðmenn þar að halda Jónsmessu-
hátíð. Lítið var um að vera í Narvík
þetta kvöld og enga Jónsmessuhátíð
þar að finna fyrir gesti og gangandi,
og var því brugðið á það ráð að halda
litla einka-Jónsmessuhátíð í garðinum
á bak við gistiheimilið.
Narvík er ungur bær og byggðist
upp í tengslum við útflutningshöfn
fyrir sænskt málmgrýti sem flutt er
með lestum frá Kiruna. Er Narvík nú
þjónustuhöfn fyrir norðurhluta Sví-
þjóðar og Finnlands. Þetta er mesta
útflutningshöfn Noregs, rciknað í
tonnum. í síðari heimsstyrjöldinni
varð bærinn fyrir miklum skakkafoll-
um og þurfti því að endurreisa hann
að mestu leyti.
I Narvík heimsóttum við stríðs-
minjasafnið og er þar skilmerkilega
gerð grein fyrir gangi átakanna á
þessu svæði. Hörmungar stríðs eru
ungum íslendingum framandi og
kyndugt þótti hópnum að fylgjast með
ungum einkennisklæddum Norð-
mönnum sem þarna nutu leiðsagnar
sér eldri og reyndari hermanna.
Einnig var komið við í sænsku
kirkjunni sem vígð var árið 1950 og
hefur þjónað þúsundum sænskra sjó-
manna. Byggingin er tvískipt og í
hluta hennar er kaffi- og minjagripa-
sala. Þetta er vinsæll áningarstaður
ferðamanna.
Frá Narvík var ekið í áttina til Sví-
þjóðar. Um leið og við virtum fyrir
okkur eiginhandaráritanir konunga
Svíþjóðar og Noregs á steini við
landamærin, kvöddum við Noreg en
Svíþjóð heilsaði með sólskini. Var
ferðinni heitið til Kiruna.
Á leiðinni til Kiruna er ekið fram-
hjá miklu skíðasvæði sem liggur
skammt frá landamærunum, ekið er
um Abisko-þjóðgarðinn og meðfram
Tornetrásk, sem er 70 km langt stöðu-
vatn og 9 km breitt.
Þegar til Kiruna kom beið okkar
miðdegisverður í lýðháskólanum en í
þeim skóla bjó hópurinn meðan á
dvölinni stóð. Eftir matinn skelltum
við okkur í sólbað en friðurinn stóð
ekki lengi, því að von bráðar birtust
flugur sem sólgnar voru í íslenskt
blóð. Rektor skólans, Siwert Nord-
wall, hafði skipulagt námskeið um
Norðurkollu fyrir íslenska hópinn, en
auk þess tóku fjórir Svíar þátt í nám-
skeiðinu.
Fyrsta kvöldið í Kiruna lá leiðin til
listmálarans Elis Aidanpáá sem lagt
hefur mikla áherslu á að varðveita
gamla samíska og finnska menningu í
Norrbotten. Elis las fyrir okkur sögur
og ljóð og sýndi okkur vatnslitamynd-
ir sínar. Efnivið í myndirnar sækir
hann í samískar þjóðsögur og eigin
bernsku. Einnig hefur hann gert mik-
ið að því að mála myndir af gömlum
húsum. Eftir góða stund hjá Elis var
haldið upp á Luossavaara til að virða
fyrir sér fjallasýn frá Kiruna. Sást þá
meðal annars Kebnekaise, hæsta fjall
Svíþjóðar, 2111 m á hæð.
Daginn eftir voru fyrirlestrar til
klukkan rúmlega þrjú og síðdegis
hlýddi hópurinn á tónleika í Kiruna-
kirkju. Kirkja þessi var vígð árið 1912
og er í útliti ætlað að minna á Sama-
tjald. Um kvöldið var öllum hópnum
boðið í kaffi heim til Siwerts og eftir
ánægjulega kvöldstund þökkuðum við
fyrir okkur með því að syngja „Ríð-
um, ríðum“.
Heimsókn til Jukkasjárvi, 18 km
vestan við Kiruna, var á dagskrá
morguninn eftir. Fyrst var byggða-
safnið þar heimsótt og fengum við
góða leiðsögn um safnið, skoðuðum
búninga, hluti og verkfæri úr daglegu
lífi Sama og fræddumst um ýmsa siði
og venjur.
í Jukkasjárvi var fyrst byggð kirkja
árið 1608, en núverandi kirkja er frá
18. öld. í kirkjunni er mjög litrík alt-
aristafla sem sýnir prestinn Læstadius
prédika gegn drykkjuskap, saurlífi og
óheiðarleika. í öðrum hluta altaris-
töflunnar knékrýpur Læstadius Kristi