Heilbrigðisskýrslur - 08.12.1982, Page 35

staklingurinn hefur reykt, einnig meö fjölda reyktra sígaretta á
dag, sogdýpt og magni tjöruefna í sígarettunni. Krabbamein í lung-
um var alls staðar mjög sjaldgæfur sjúkdómur um síðustu aldamót
en sums staðar er lungnakrabbamein nú orðið algengasta krabba-
meinið hjá körlum og svipuð þróun viröist vera á ferðinn hjá konum.
Þaó er til marks um aukningu lungnakrabbameins hér á landi að árin
1931-54 (24 ár) fundust hér 34 manns meö þennan sjúkdóm, en árin
1975-79 (5 ár) var fjöldi greindra tilfella 262.
3-4.2. Langvinn berkjubólga og lungnaþemba
Tóbaksreykingar eru verulegur orsakaþáttur í langvinnri berkju-
bólgu og lungnaþembu, miklu mikilvægari en hin venjulega loft-
mengun. í Bandaríkjunum er gert ráð fyrir að hættan á langvinnri
berkjubólgu eöa lungnaþembu sé minnst þreföld og allt að því
tvítugföld meðal reykingamanna. Er þaö m.a. háð kyni, aldri og
fjölda reyktra sígaretta á dag. Einkenni frá öndunarfærunum gera
vart við sig löngu áður en alvarlegar skemmdir eru orðnar. Hósti og
uppgangur er miklu algengari hjá reykingamönnum en þeim sem reykja
ekki. Þessi óþægindi geta einnig verið algeng hjá mjög ungum
sígarettureykingamönnum, jafnvel táningum. öndunarfærasýkingar,
m.a. lungnabólga, eru algengari og alvarlegri meðal sígarettu-
reykingamanna en þeirra sem reykja ekki, en það eykur m.a. áhættu
við svæfingar í sambandi viö skurðaðgerðir.
3.4.3. Kransæðasjúkdómar
Kransæðasjúkdómar valda fleiri dauðsföllum en nokkrir aðrir sjúk-
dómar. Arið 1979 dóu um 470 manns úr þeim hér á landi. Dánartiðni
vegna kransæðasjúkdóma er mun hærri meðal sigarettureykingamanna
en þeirra sem reykja ekki. Þetta á sérstaklega við miðaldra fólk
og yngra. Körlum á aldrinum 45-54 ára, sem reykja meira en 20 síga-
rettur á dag, er þrisvar sinnum hættara við dauða af þessum sjúk-
dómum en jafnöldrum þeirra sem reykja ekki. Meðal kvenna á sama
aldri meö sömu sígarettunotkun er dánartiðni tvöföld. Margir
áhættuþættir geta verið að verki samtimis i sambandi við krans-
æðasjúkdóma. Reykingar eru einn þessara áhættuþátta. Meðal annarra
má nefna háþrýsting (of háan blóóþrýsting) og hækkaóa blóðfitu
35