Heilbrigðisskýrslur - 08.12.1982, Síða 36

(m.a. kólesteról). Sígarettureykingamönnum er hættara viö krans-
æðasjúkdómum þótt aðrir áhættuþættir séu ekki til staðar en hættan
er sérlega mikil ef þeir bætast ofan á.
3.4.4. Aðrir æðasjúkdómar
Fitu- og kalkskellur og e.t.v. blóðsegar geta líka myndast í öðrum
slagæðum. Sérstaklega má minnast á slagæðar til útlima. Æðaþrengslin
minnka blóðstreymið og drep getur orðið í stórum eða litlum hluta
fóta eða fingra. Sígarettureykingar eru mikilvægur áhættuþáttur
þessa sjúkdóms sem veróur sífellt algengari. Gera þarf.uppskurð á
mörgum þessara sjúklinga til að hindra drep og er þar aðallega um
reykingamenn aó ræða. Mjög mikil fita og kalk getur sest í vegg
meginæðar (aorta) þannig aö hann verður allur veikari. Það getur
leitt til þess að æðin víkki út og bresti og hlýst oftast af því
banvæn blæðing. Reykingamenn deyja mun frekar úr þessum s.júkdómi
en þeir sem reykja ekki.
3.4.5. Krabbamein annars staðar en 1 lungum
Rannsóknir hafa sýnt sexfalda til tifalda tíðni krabbameins í
munnholi meóal reykingamanna miðað við þá sem reykja ekki, sex-
falda til þrettánfalda tíóni krabbameins í barka og tvöfalda til
áttfalda tiðni krabbameins i vélinda. Pipureykingar geta valdið
krabbameini i vör. Sigarettureykingar eru taldar ein af orsökum
krabbameins i þvagblöðru og helmingi meiri likur eru til að siga-
rettureykingamenn deyi úr sjúkdómnum en þeir sem reykja ekki.
Einnig er samband milli sigarettureykinga og krabbameins i brisi
og i nýrum.
3.4.6. Sár í maga og skeifugörn
Maga- og skeifugarnarsár eru tiðari hjá sigarettureykingamönnum
en þeim sem reykja ekki svo og dauðsföll af völdum þessa sjúkdóms.
Hjá karlmönnum er munurinn næstum þvi 100% en hjá konum meira en
50%. Munurinn verður þvi meiri sem fleiri sigarettur eru reyktar
á dag.
3.4.7. Sjúkdómar i munnholi
Reykingamönnum er hæt.tara en öörum við tannholdsbólgu, við hæg-
fara græðslu eftir tanndrátt og við gómsári. Tiðni tannsliðurs-
bólgu fer vaxandi með aldri, bæði hjá reykingamönnum og öðrum.
En i öllum aldursflokkum er tannsliðursbólga algengari meðal fólks
sem reykir. Munurinn er sérlega áberandi meðal miðaidra fólks.
Ein rannsókn sýndi að ungir reykingamenn höfðu sömu tiðni tann-
sliöursbólgu og fólk sem var fimmtán árum eldra og reykti ekki.
3.4.8. Reykinqar og þungun (3,48)
Konur sem reykja á meögöngutimanum hafa bókstaflega áhrif á tvö lif,
sitt eigið og hins ófædda bárns. Rannsóknir i mörgum löndum sýna
að vanfærar konur sem reykja fæða öðrum konum oftar börn sem eru
undir meðalþyngd. Fyrirburar eru helmingi algengari hjá þeim og
þeim er hættara við fósturláti og andvana fæðingum. Enn fremur er
dánartala fyrsta mánuðinn eftir fæðingu hærri meðal barna sem eiga
mæður sem reyktu á meðgöngutimanum. Rannsóknir benda einnig til
þess að reykingar á meðgöngutima geti haft varanleg áhrif á likam-
legan og andlegan þroska barnanna, a.m.k. t.il 11 ára aldurs.
36