Veiðimaðurinn - 01.12.1954, Blaðsíða 14

eins holan á bakinu, þar sem endinn
stendur út á myndinni. Fremst á stiing-
inn eru griptengur og aftan við þær
ljóstæki, sem laðar bráðina að veiðarfær-
inu.
íikki hefur náttúran séð ástæðu til að
skapa hjól og línu, en fiskurinn dregur
veiðina til sín með þeim furðulega hætti,
að hann kippir stiinginni aftur á bak í
gegnum skrokkinn og út um gatið á
bakinu, unz bráðin er komin svo nærri
kjaftinum, að hann getur læst í hana
tönnum og gleypt hana.
A neðri myndinni sést betur, hvernig
þessu er öllu komið fyrir. Hún er að
vísu af öðrum fiski at sömu ætt. Hann
er talsvert stærri, getur orðið allt upp
í 1 metra á lengd, og hefur fundizt í liaf-
inu fyrir vestan ísland. Náðzt hefur í all-
marga fiska af þeirri tegund og þess
\egna verið hægt að rannsaka byggingu
hans betur.
F.ins og sést á myndinni, gengur stöng-
in að nokkru leyti þvert gegnum fiskinn.
Einnig sjást vöðvarnir, sem hreyfa hana.
Vöðvinn, sem merktur er ra, dregur
stöngina aftur á bak. Sá, sem merktur
er ex, er aftast á stönginni og fremst í
skrokknum, og þegar hann dregst sam-
an, skreppur stöngin út. Ennfremur eru
vöðvar, sem stjórna stönginni að öðru
leyti — sveifla henni og snúa, eftir því
sem með þarf. Einn þeirra er merktur
in, og það er „kastvöðvinn.“
Þessi fiskaætt er á allan liátt mjög
merkilegt rannsóknarefni, og sennilegt
er talið, að miklu fleiri afbrigði séu til
af henni en þau, senr vitað er um. Fund-
izt hafa „seiði“ eða lirfur — hálfvaxin
dýr — bæði karlkyns og kvenkyns, en
ógerningur er oft og tíðum að átta sig
á, hvað af því á saman, og fjölda margt
eftir að rannsaka enn í þessu efni. En i
baráttunni fyrir lífinu niðri í myvkri
undirdjúpanna liafa þroskast á þessum
dýrum hin furðulegustu líffa-ri og tæki
— svo sem rafmagnsljós og veiðistengur.
Þetta gæti virzt eins og hvert annað ævin-
týri, en áreiðanlegir vísindamenn geta
\ottað að hér er um veruleika að ræða.
★
í bók eftir Adrian Conan Doyle sem
á íslenzku gæti heitið Hákarlar og kóral-
eyjar, er m. a. getið um þessa „stanga-
fiska“, og er frásögnin hin íurðulegasta.
Honum farast orð á þessa leið:
„Úr því að ég er farinn að tala um
þessar lýsandi verur hafsins, \ erður les-
andinn að afsaka, þótt ég komi með dá-
iítinn vitúrdúr. Hann er um furðulegt
fyrirbrigði, sem raunar varð ekki á vegi
okkar 'við kóraleyjarnar, því að það er
aðeins að finna á mörg þúsund feta dýpi,
en er samt sem áður þess vert, að á það
sé minnst, þótt ekki væri nenia af þeirri
ástæðu, að það sannar málsháttinn gamla,
að „ekkert er nýtt undir sólinni." Við
höfum séð með eigin augum, að jafn-
vel hinar svokölluðu lægstu lífverur eru
manninum miklu faemri í því að villa
á sér sýn eða dulbúa sig. En nvt skal
ég segja ykkur frá fiski, sem sjálfur not-
ar veiðistöng! Hann lifir á dýpi þar sent
myrkrið er svo svart, að svartasta nátt-
nvyrkur hér uppi á jörðinni er ekki nema
hálfrökkur í samanburði við það. Þarna
er grafarmyrkur, sveipað svörtu klæði.
Niðri í þessum regindjúpum hefur hinn
alvísi sköpunarmáttur séð svo um, að
fiskurinn hefur tiltækt skínandi bjart
ljós, sem hann notar til þess að kalla
með á maka sinn, finna sér æti og gera
1?
Veiðimaðurinn