Veiðimaðurinn - 01.12.1989, Side 25

áratugar (1980-83) voru endurheimtur í
hafbeit hlutfallslega góðar miðað við göng-
ur í veiðiár. Þetta gaf til kynna að vandamál
ánna hefðu fyrst og fremst orsakast af
óhagstæðum skilyrðum í ferskvatni við
sjógöngu eða á seiðastigi. Hafbeit hefur
því oft verið mikilvægt tæki til að átta sig á
orsökum sveiflna í laxveiði.
Astandið í laxveiðinni virðist ekki vera
einskorðað við Island, að því er varðar árin
1984 og 1989. Áárunum 1983 og 1984 brást
netaveiði Grænlendinga við Vestur-
Grænland og göngur í kanadískar ár voru
mjög rýrar árið eftir. Þessi áföll mátti rekja
beint til óvenju sterkra kaldra hafstrauma
suður með Vestur-Grænlandi gegnum
Davis-sundið. Á sama hátt hefur laxveiði
við Vestur-Grænland verið óvenju rýr í
haust, sem gæti bent til að slakt ástand
sjávar hafl komið víðar niður en á íslensk-
um laxastofnum. Um slíkt verður þó ekki
sagt með vissu fyrr en að loknu veiðisumri
1990.
Sem kunnugt er hefur hafbeit á laxi
margfaldast hér á landi undanfarin fimm
ár. Margir hafa velt því fyrir sér, hvort
hafíð sé ofbeitt vegna þessa mikla fjölda.
Vissulega vakna ýmsar spumingar, en
hinsvegar er ljóst að rýrar smálaxagöngur
voru ekki einskorðaðar við hafbeitarsvæðin
við Faxaflóa og Breiðafjörð. Mjög lítið var
af smálaxi á norðanverðu landinu, einkum
í Húnavatnssýslum, en þar er hafbeit ein-
göngu stunduð í smáum stíl í veiðiám.
Þetta ásamt því, að ástand virðist hafa verið
slakt í öðmm löndum, bendir ekki til þess,
að hafbeitin hafí ráðið neinum úrslitum.
Hinsvegar er ljóst að hér er um alvarlegt
vandamál að ræða, sem getur orðið mjög
afdrifaríkt fyrir hafbeitina sem atvinnu-
grein, ef það skeður oftar en einu sinni á
áratug.
Niðurstöður
Hér hefur verið reynt að útskýra mjög
flókið mál með einföldum dráttum og
menn skyldu hugleiða að einföld líkön
svara aldrei flóknum spurningum og ein-
földun er oft hættuleg. Hinsvegar geta
upplýsingar úr hafbeitarstöðvum, þar sem
hver einasti lax er meðhöndlaður, gefíð
mikilvægar upplýsingar sem nýtast við
túlkun gagna úr veiðiám. Vitneskja okkar
um áhrif umhverfisþátta á flókinn lífsferil
laxins vex stöðugt, en meðan við höfum
ekki tök á að kanna afdrif og afkomu laxins
á ætisslóðinni í hafinu verður erfitt að spá
með nokkurri vissu um laxagöngur í ár,
þó ferskvatnsþættir hafi verið í fullkomnu
lagi. Stóri örlagavaldurinn í lífi laxins er,
þegar öllu er á botninn hvolft, Atlants-
hafið, en þar tekur laxinn út 99% af sínum
vexti og verður að hafa gott viðurværi. Þar
er hann í samkeppni við ýmsar aðrar fisk-
tegundir og jafnvel manninn um fæðu og
er loðnan gott dæmi um það.
I hafinu fáum við litlu ráðið um afkomu
laxins, en við getum haft veruleg áhrif á
ferskvatnsferilinn og reynt að tryggja, að
fjöldi sjógönguseiða sé sem næst hámarks-
afköstum ánna. Þar eigum við að beita
okkur og lagfæra það sem við getum, því
reynslan segir, að sjávarástand sé sem
betur fer oftast í góðu meðallagi.
Heimildir:
Ymis gögn Veiðimálastofnunar
og Laxeldisstöðvar ríkisins.
VEIÐIMAÐURINN
23