Læknablaðið - 01.11.2022, Qupperneq 32

508 L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108
F R É T T I R
Árlegur fundur ritstjórna norrænu
læknablaðanna var haldinn á Hótel Holti
í 101 Reykjavík í lok september. Tuttugu
manna hópur fjallaði um blöðin: um efnið,
auglýsingarnar, prentunina, netið, lesend-
urna, og ekki minnst um margbrotinn
heim nútímamiðlunar: twitter, facebook,
alnetið sjálft, tiktok, hlaðvörp, myndbönd,
instagramm.
Blöðin eiga allt sameiginlegt og það er
ritstjórnum þeirra lífsbjörg að hittast og
sjást og talast við. Á Norðurlöndunum
eru læknafélögin útgefendur blaðanna
og ritstjórnir eru skipaðar fulltrúum
sérgreinafélaga. Blöðin eru öll bæði með
ritrýndar fræðigreinar eftir vísindalegum
stöðlum (doi-merktar og skráðar á PubMed
og víðar) og félagslegt efni: viðtöl og fasta
penna.
Blöðin standa misvel eins og gengur og
alls staðar í heiminum hækkar verð fyrir
prentun og dreifingu. Flest norrænu blöðin
hafa brugðist við með því að fækka tölu-
blöðum. Lokasvar allra á fundinum var
þó það að prentun hefur algjöran forgang,
– engin miðlun tekur henni fram. Hvert
tölublað lifir lengi og er lesið af mörgum,
– fréttir lifa hátt en skemur, en ritrýnt efni
eins og yfirlitsgreinar eru lesnar mikið og
lengi, – verða jafnvel kennsluefni árum
saman, – og upplýstir og leitandi sjúk-
lingar finna þar haldgóð svör við mörgum
spurningum. Danir eru komnir svo langt
að hafa upplestur tiltækan á hluta af efni
blaðsins, – þá er hægt að hlusta á grein.
Ritstjórnir blaðanna beita sér mark-
visst í að fá lækna til liðs við blöðin með
viðtölum, skoðanaskiptum og skrifum og
til að ritrýna: það þarf að endurnýja rit-
rýnahópinn og hann þarf að endurspegla
félagahópinn í læknafélaginu og færa þá
vísindalegu hefð milli kynslóða og kynja.
Margt fleira bar á góma, ekki síst
ástandið í heiminum. Stríðið í Úkraínu
brennur mun heitar á frændum okkar en
okkur en sama skylda hvílir þó á öllum
blöðunum: að halda í heiðri og brýna vit-
und lækna um mannúð og reglur lækna-
samfélagsins sem er að finna í Codex
Ethicus.
Fundurinn sat ekki bara inni bak við
luktar dyr heldur setti upp regnhlífina og
skoðaði bækistöðvar deCode og Kerecis. –
Næsti fundur ritstjórnanna verður haldinn
að ári í Noregi.
VS
Ritstjórnir norrænu læknablaðanna í heimsókn
Fulltrúi danska læknablaðsins, Elizabeth Gatzwiller,
fór á gosstöðvarnar í Geldingadölum með myndavélina
sína. Þar er enn heitt í kolunum.
Mynd af hópnum við dna-keðjuna í húsi Íslenskrar erfðagreiningar í Vatnsmýrinni. Mynd: Védís.
„Við þurfum að hugsa um að greina
lungnatrefjun fyrr og meta hvort við eig-
um að skima fyrir þessum sjúkdómi, hvort
sem er með myndgreiningu eða blóð-
rannsóknum,“ segir Gunnar Guðmunds-
son, læknir og prófessor við læknadeild
Háskóla Íslands. Hann leiddi 320 manna
ráðstefnu, International Colloquium on
Lung and Airway Fibrosis, ICLAF 2022,
sem haldin var í Hörpu í byrjun október.
Þátttakendur komu frá 25 löndum.
„Það er vaxandi áhugi á að greina band-
vefsmyndanir áður en skemmdir verða
miklar og vísbendingar um að hægt sé
að greina þær fyrr en áður,“ segir hann.
Meingerðin hafi nú verið skilgreind á
þann máta að finna megi ný lyf við vand-
anum. Gunnar bendir á að sjúkdómurinn
valdi þungri byrði og hafi háa dánartíðni
og þeim fjölgi sem glími við hann.
„Ástæðan er sú að allar þjóðir eru að
eldast.“ Lungnatrefjun megi líkja við að
fá ör á húðina svo bandvefur myndast.
„Sjúklingurinn fær ör á lungun og situr
uppi með þau. Það gengur ekki til baka og
með tímanum heldur lungnastarfsemin
áfram að versna.“ Lungnatrefjun geti leitt
til öndunarbilunar.
Gunnar segir þróunina kringum þekk-
ingu á sjúkdómnum hafa verið hraða síð-
ustu 5-10 ár. Þá hafi athyglisverð þekking
myndast við COVID-19. „Nýr bandvefur
myndaðist eftir COVID en það er svo
stutt liðið frá faraldrinum að erfitt er að
Um 320 manns á
lungnaráðstefnu í Hörpu
Gísli Þór Axelsson kynnti niðurstöður rannsóknar frá
Hjartavernd á ráðstefnunni.
Þorvaldur Þórðarson, prófessor í eldfjallafræði, hélt
áhugaverðan fyrirlestur um eldfjöll á Íslandi og áhrif
þeirra á heilsufar jarðarbúa.