Árbók Tryggingarstofnunar ríkisins - 01.12.1939, Blaðsíða 15

tvostnaðurinn út af fyrir sig er því ekki erfiðastur viðureignar,
heldur öllu fremur kostnaðarskiptingin. Aðalágreiningurinn í sambandi
við tryggingarnar er oftast um það, hverjir eigi að bera kostnaðinn og
i hvaða hlutföllum.
Ymsir telja, að þar sem þessi kostnaður allur i raun réttri hvíli
á framleiðslustarfsemi þjóðarinnar og sé greiddur af afrakstri hennar,
sé. eðlilegast og einfaldast, að láta þá, sem atvinnufyrirtækin eiga og
reka starfsemina, greiða allan kostnað við tryggingar starfsmanna sinna
og verkafólks, annaðhvort sem viðbót við kaup, eða með því að hækka
kaupgjaldið svo, að verkamenn og aðrir launaþegar geti sjálfir greitt
full iðgjöld til trygginganna og þó haft nægilegan afgang til þess að sjá
um sæmilegt uppeldi barna til að halda áfram vinnunni þegar þeirra
missir við, á sama hátt og atvinnurekandinn þarf að legg'ja fram fé til
þess að fá nýjar vélar í stað þeirra, sem ganga lir sér eða ónýtast á
annan hátt. Kostnaðurinn við slysatrygginguna er l. d. hér, og víðast hvar
annarsstaðar, borinn af atvinnurekendum, þeim lalið skyll að taka á sig
kostnað af slysahættu, sem atvinnurekstri þeirra fylgir.
Aðrir benda á, að ef allur kostnaður við tryggingarnar væri lagður
á atvinnurekendur, myndi af þvi leiða aukning framleiðslukostnaðar,
sem aftur mundi valda því, að afurðirnar yrðu eigi samkeppnisfærar á
erlendum markaði og atvinnureksturinn því dragast saman, atvinnu-
leysi aukast og afkoinan versna.
Hér skal engin tilraun gerð lil að meta þessar röksemdir, aðeins á
þær bent. Víðast hvar hefir niðurstaðan orðið sú, að kostnaði trygging-
anna hefir verið skijit milli fjög'ra aðila: hinna tryggðu, atvinnurekenda,
sveita- og bæjasjóða og rikissjóðs, en hlutföllin eru mjög á reiki. Hér
hefir þetta fyrirkomulag einnig verið upp tekið,
Til ]>ess að lesendur Jái glögga hugmynd um, hversu miklu kostn-
aður við alþýðutryggingarnar neinur og hversu liann ski[)tist á hina ein-
stöku aðila, þykir rétt að birta hér eftirfarandi, samandregið yfirlit yfir
iðgjöld og framlög til trygging'anna í heild árið 1939. (Upphæðirnar til-
færðar i heilum þvisundum króna). ,
Frmnlög lil trygginganna og skipting þeirra.
ltíkissjóður f Sveitasjóðír J Atv.rek. Tryggðir AIls
Slysatrygging .. kr. 29 000 575 000 604 000
Sjúkratrygging . — 320 000 319 000 1 472 000 2 111 000
Elli- og örorkutr. — 421 000 1 020 000 030 000 2 071 000
Lífeyrissjóðir . . — 17 000 163 000 180 000
Kr. 787 000 Hlutfallstölur: 10 1 339 000 27 575 000 11 2 265 000 40 4 966 000 100
Samtals hefir þannig verið lagt fram til trygginganna rétt um 5
milljónir króna síðastliðið ár. Hinir tryggðu hafa greitt stærstan hluta,
eða 40%, sveitafélögin 27%, ríkissjóður 16% og atvinnurekendur 11%.