Árbók Tryggingarstofnunar ríkisins - 01.12.1939, Blaðsíða 17

XV
Um 33000 ínanns greiddu iðgjöld lil sjúkrasanilaganna og höfðu rétt
til sjúkrahjálpar fyrir sig og börn sín. Sjúkratryggingin nær því lil um
50 000 manns. Þar sem læknum í flestuin stærri kaupstöðum er greitt
ákveðið gjald fyrir hvern meðlim, en ekki fyrir hvern sjúkling eða hverja
vitjun, er ekki unnt að segja, hversu margir hafi nolið læknishjálpar
á árinu.
Gjaldendur til Lífeyrissjóðs Islands voru rúm 60 þús. síðastliðið ár,
en tala gamalmenna yfir 07 ára rúm 8000. Af þeim fengu um 5500, eða
68% einhver ellilaun, og auk ])ess um 1150 öryrkjar nokkrar bætur.
Meðlimir lífeyrissjóða embættismanna og barnakennara voru um 1000,
en um 150 nutu lifeyris úr sjóðum þessum.
Heildarkostnaður alþýðutrygginganna, þar með talin innheimtulaun
til sýslumanna og bæjarfógeta vegna slysatrygginganna og Lífeyrissjóðs
Islands, svo og allur kostnaður sjúkrasamlaganna, nam á árinu 7.8% af
heildartekjum trygginganna.
Yfirlit þetta gefur nokkra hugmynd um, á bvert stig alþýðulrygg-
ing'arnar voru komnar í árslok 1030, tæpum fjórum árum eltir að lögin
gengu í gildi. Ef enga störviðburði hefði að böndum borið, má gera ráð
fyrir, að þróunin hefði baldið áfram með svipuðum hætti næstu ár.
En styrjöldin mikla befir kollvarpað öllum áætlunum á þessu sviði
sem öðrum. Gildi peninganna hefir raskazt gífurlega. Verðlag allt og
kostnaður stórhækkar með mánuði hverjum. Af því leiðir, að ákvæði
laganna um framlög til trygginganna og ýms önnur atriði hljóta einnig
að breytast, ef þær eiga að koma að svipuðum notum og áður og' li 1 ut■
föllin milli aðila ekki að raskast til stórra inuna. Með öðrum orðum:
Lögin verða að breytast ineð breyttum tímum, enda hefir þeim þegar
verið breytt í verulegum atriðum síðan stríðið böfst, eins og áður hefir
verið á drepið.
Auk ])ess er ]>ess að g'æta, að áhætta ýmsra deilda trygginganna
hefir á margan hátt aukizt, t. d. sjúkratrygginganna, vegna bernaðar-
ástandsins. En alveg sérstaklega á þó þetta við um slysatrygg'inguna.
Miklu fleiri skip og ótraustari en áður flytja nú afla sinn til útlanda á
öllum tímum árs. Auk þeirrar sjóslysaáhættu, sem því fylg'ir, bætist nú
við áhættan af beinum hernaðaraðgerðum. Fyrir skömmu varð fyrsta
stórslysið þeirrar tegundar, er 10 menn af togaraskipshöfn fórust við
árekstur vegna myrkvunar. Rétt er að vænta hins bezta. En það væri
fásinna ein, að treysta því, að þetta verði síðasta stríðsslysið.
Bætur slysatrygg'ingarinnar fyrir þá menn, sem þar förust, nema að
meðaltali tæpum 7000 kr. Ennfremur verður að telja víst, að slríðs-
tryggingin greiði einnig' dánarbætur að meðaltali rúinar 20000 kr.,
þannig að heildarbæturnar til vandamanna hinna látnu verði fyrir
hvern einstakan að meðaltali nærfellt 27000 krónur.
Fyrir 25 árum, árið 1016, voru allar þær bætur, sem vandamenn
sjómanna, er förust af sjóslysum eð:i á annan bátl, átlu rétl lil, samtals