Heimili og skóli - 01.08.1960, Síða 28

72
HEIMILI OG SKÓLI
— Nú er einum áfanga lokið. Lífið
er allt í áföngum og þó ein óslítandi
heild. Ég óska ykkur til hamingju með
þann næsta, hvort sem hann verður
langur eða skammur. Já, árin ykkar
hér í skólanum eru liðin og koma
aldrei aftur. Þegar gengið er um þetta
hús sést hvergi rispa á vegg. Ekkert,
sem minnir á hirðulaus börn og illa
uppalin. Það er líka hamingja. Þetta
segir sína sögu. Það er góð saga, og
þið gangið pessa leið aðeins einu
sinni.
— í austurlenzku ævintýri segir frá
kóngsdóttur einni, sem átti að ganga
yfir akur og tína öx. Henni var heitið
því, að hvert ax, sem hún týndi, skyldi
verða gimsteinn. Hún lagði síðan af
stað út á akurinn, en henni virtust öxin
svo smá, að henni þótti ekki ómaksins
vert að safna þeim saman og hélt því
áfram í því trausti, að hún fyndi stærri
öx. Þá myndu gimsteinar hennar auð-
vitað verða stærri og fegurri.
En lengra úti á akrinum voru öxin
heldur ekki nógu stór og þannig hélt
hún áfram lengra og lengra og vissi svo
ekki fyrri til en hún var komin yfir
akurinn. Þá vildi hún grípa nokkur öx
í skyndi, en hún hafði misst sitt gullna
tækifæri. — Það var orðið of seint.
Þannig getur það farið með árin
okkar allra — mánuðina, dagana og
mínúturnar. Þetta eru allt öx, sem
geta orðið að gimsteinum í lófa okkar
allra, ef við forsmáum ekki litlu öxin.
Þau geta einnig orðið að stórum gim-
steinum.
Þið eruð nú að hefja göngu ykkar
yfir akurinn — hafið raunar lagt af
stað. Ef þið liafið vanrækt að hirða
litlu öxin, hlýða hinum smáu skyldum
við heimili ykkar og skóla ykkar, þá
lærið af þessari litlu dæmisögu. Nálega
allur akurinn liggur enn fyrir framan
ykkur, börnin mín. — Guði sé lof!
H. J. M.
Ljðrœði eða einrœði.
Nemendurnir í 3. bekk G höfðu ekki orðið
sögukennaranum sammála um að lýðræði
væri betra stjórnarform en einræði. Þeir
sögðu, að lýðræðið væri þungt í vöfum, en
einræðið kæmi aftur miklu meira í fram-
kvæmd á styttri tíma.
„Gott og vel,“ sagði kennarinn. „Við skul-
um sannreyna þetta með því að gera tilraun.
Við skulum koma á einræði í bekknum svo
sem hálfan mánuð.“
Nú voru allar umræður samstundis bann-
aðar. Ollum spurningum og athugasemdum
var vísað á bug með hörkulegu augnaráði.
Fyrir allar yfirsjónir var harðlega refsað.
Auk þess kom kennarinn upp sinni eigin
leyniþjónustu. Fjórir drengir voru settir í
það hlutverk að njósna um félaga sína, hvað
þeir gerðu og hvað þeir segðu. Þeir áttu svo
að gefa kennaranum skýrslu um þetta allt,
t. d. hvað gerðist í stundahléum og yfirleitt
utan skólans. Fyrirvaralaust las kennarinn
svo upp skýrslur drengjanna í áheyrn alls
bekkjarins og þá meðal annars ýmislegt, sem
drengirnir höfðu sagt um kennara sína og
skólafélaga. Þarna kom fram alls konar slúð-
ur, sem var á sveimi um einstaka kennara og
nemendur, svo og ýmislegt um stjórn skólans.
Hér var sem sé ljóstað upp ýmsum leyndar-
málum, sem áttu ekki að berast út.
Við þennan lestur urðu nemendurnir sem
þrumu lostnir. Svona miskunnarlaust og ó-
svífið var þá einræðið.
Á fimmta degi frá þessari byltingu var ein-
róma samþykkt að endurreisa lýðræðið.