Læknaneminn - 01.10.1975, Page 38

um, er sú skráning ófullkomin og tilviljana-
kennd og skýrslur vantar úr mörgum héruðum.
Samkvæmt heilbrigðisskýrslum 1971 voru 239
skráðir blindir, sem svarar til 1.3 af þúsundi
þeirra íbúa læknishéraða, sem skýrslur bárust
úr (2). I Reykjavík einni eru skráðir 117 eða
1.4 af þúsundi íbúa. Ekki er mér kunnugt
um að héraðslæknar skrái blinda samkvæmt
alþjóðareglum, sem um getur að framan og
sennilega komast ekki-aðrir á skrá en „þeir
sem eru alveg sjónlausir eða geta ekki farið
ferða sinna á ókunnum stað“, en eftir þessari
skilgreiningu voru blindir skráðir við alls-
herjarmanntölin fram til ársins 1950, en nú
er sú skráning fallin niður, sem kunnugt er.
Auk þeirra alblindu, sem ekki eru skráðir af
héraðslæknum, munu sennilega fáir með
starfsblindu komast þar á skrá. Vantar því
mikið á að skýrslur héraðslækna séu tæmandi.
3.3. Augnlœknar eru ekki skyldaðir til að skrá
blinda og senda því ekki blindraskýrslu til heil-
brigðisyfirvalda.
3.4. Fyrri rannsóknir á blindu. Árið 1950 var síð-
ast gerð sérrannsókn á blindu fólki hér á landi
(3). Var lágmarkstala blindra þá 434, sem
svarar til 3 af þúsundi, sem þá var mun hærri
tala en í nágrannalöndunum.
3.5. Blindir á Vesturlandi 1975. í augnlækninga-
ferðalögum um fimm læknishéruð á Vestur-
landi (þ. e. Búðardals-, Stykkishólms-, Olafs-
víkur-, Borgarness- og Kleppsjárnsreykjahér-
uð) sumrin 1974 og 1975 komu 25 manns í
leitirnar, sem teljast blindir samkvæmt skil-
greiningu WHO: voru 5 þeirra alblindir en
20 starfsblindir (4). Samkvæmt þjóðskrá 1/12
/74 voru samtals 8805 íbúar í framangreind-
um héruðum, en alls komu til skoðunar 1734
einstaklingar. Sé miðað við heildaríbúatölu
voru því um 2.5 af þúsundi með það skerta
sjón, að þeir töldust hlindir. Vafalaust komu
ekki öll kurl til grafar, þar sem aðeins um
fimmtungur héraðsbúa kom lil skoðunar. Má
því búast við að fleiri teljist blindir á þessu
landssvæði. Til samanburðar má geta þess að
samkvæmt skýrslum héraðslækna voru alls
7 skráðir blindir í þessum héruðum 1971 (2).
3.6. Blindir í aldursflokkum. Samkvæmt skýrslum
héraðslækna 1971 voru 78% hinna blindu 65
ára og eldri. Við fyrrnefnda blindukönnun ár-
ið 1950 var blinda langtíðust í elztu aldurs-
flokkum, mun tíðari en meðal nágrannaþj óð-
anna. Blinda meðal barna, unglinga og mið-
aldra fólks var sízt meiri hér.
Af 25 blindum, sem leituðu augnlækna í fyrr-
nefndu augnlækningaferðalagi 1975 voru að-
eins tveir undir sjötugsaldri.
3.7. Hversu blinda er algeng á öðru auga er lítið
vitað og hafa engar skipulegar kannanir mér
vitanlega verið gerðar á því.
3.8. Blinda meðal annarra þjóða. Blinda í USA
er talin vera um 2.1 af þúsundi íbúa. Blinda
í þróunarlöndum er mun algengari, eink-
um þar sem trakóma er landlægt, en þessi sjúk-
dómur er lang algengasta hlinduorsök í heimi.
Talið er að um 20 miljónir manna séu blindir
af völdum þessa sjúkdóms í heiminum (5).
4. Blinduorsakir
4.1. Blindukönnun 1950. Við fyrrnefnda blindu-
könnun, sem gerð var árið 1950 kom í ljós að
blinda af völdum hægfara gláku (glaucoma
simplex) var lang algengasta orsök blindu eða
um 50% þeirra, sem skoðaðir voru, en 66%
af þeim, sem voru 60 ára og eldri (3). Aðrar
algengustu blinduorsakir voru drer (catara-
cta), degeneratio macularis senilis, myopia
degeneraliva og afleiðing bólgusj úkdóma í
innra auga. Um 5% hinna skoðuðu höfðu
blindazt af slysförum og afleiðingum slysa.
4.2. Augnlœkningaferðalag 1975. Af 25 blindum
var glaucoma primarium lang algengasta or-
sökin, samtals 10 eða 40%. Næst algengasta
orsökin var degeneratio macularis senilis 6
og 4 voru blindir vegna drers (sjá 1. töflu).
4.3. Blinduorsakir á öðru auga. Á fyrrnefndum
augnlækningaferðalögum um Vesturland fund-
ust 77 blindir á öðru auga (skv. skilgreiningu
WHO) af 1734 skoðuðum eða 4.4%. Algeng-
asta orsökin var glaucoma primarium 23 eða
30%. Þvínæst starfræn sjóndepra (amblyopia
ex anopsia) og drer. (sjá 2. töflu).
32
LÆKNANEMINN