Læknaneminn - 01.10.1975, Blaðsíða 52

lifrar mælist mjög mikil aukning á ensímvirkn-
inni, allt frá fimmfaldri uppí tuttugufalda. Við aðrar
tegundir af cirrhosis hepatis er oft um alls enga
hækkun að ræða en mest getur hún orðið 3-5 föld.
Við viral hepatitis (infectious eða serum) verður
nokkur skemmd á sjálfum lifrarfrumunum en gall-
gangakerfið skemmist ekki. Mælist nokkur hækkun
á AF í byrjun sjúkdómsins, en þá er einmitt mestur
bjúgur og bólga í lifrinni. Leiðir það til nokkurrar
rennslishindrunar á galli sem síðan leiðir til auk-
innar virkni AF. Þegar frá líður eykst gulan (bili-
rubin safnast fyrir í serum þar sem lifrarfrumurnar
eru ófærar um að skilja það út) en bólgan í fifrinni
minnkar og þar með minnkar einnig rennslishindr-
unin á gallinu og virkni AF minnkar. Þegar gulan
er í hámarki er AF aðeins óverulega aukinn eða ca.
2 falt. Gangi hepatitinn yfir á gallvegi (cholangio-
litiskur hepatitis eða sec. biliary cirrhosis) mælist
hins vegar áfram aukin virkni AF.
Illkynja sjúkdómar valda sumir hverjir hækkun á
AF án þess að meinvörp séu í beinum eða lifur. Talið
er að æxlisvefurinn sjálfur myndi þá ensímið og er
það af placental tegund. Illkynja sjúkdómar með
meinvörp í beinum eða lifur valda mjög mikilli
hækkun, allt að því 20 faldri.
Sjúkdómar sem mynda stórar skemmdir í lifur
(space occupying lesions) t. d. sarcoidosis, berklar
eða lifrarabcessar valda mikilli hækkun og oft án
þess að sj. sé gulur.
Þá verður oft lítilsháttar hækkun við mononucleos-
is infectiosa. Mynd I sýnir hvernig nokkur lifrar-
ensím breytast við ýmsa sjúkdóma í lifur.
Beinasjúkdómar
Hæstu gildi sem mælast á virkni AF er við Paget’s
sjúkdóm í beinum (osteitis deformans). Er þá mjög
mikil virkni osteoblasta í beinum samfara stöðugu
niðurbroti beina og endurmyndun. Getur AF í þess-
um tilfellum hækkað allt að því 30-40 falt.
Beinatunmorar, hvort sem um er að ræða prímera
eða meinvörp, valda hækkun á AF. Illkynja beinatu-
morar eins og osteogen sarcom, valda mikilli hækk-
un en í þeim er mikið osteoblasta-aktífitet vegna
nýmyndunar á beini í tumorvefnum. Getur hækkun-
in orðið nærri því eins mikil og við Paget’s sjúk-
dóm, eða allt að því 30 föld.
Nokkur hækkun verður við beinkröm (rickets,
osteomalacia), en sú hækkun hverfur hægt og síg-
andi þegar farið er að gefa D-vítamín. Hins vegar
er AF eðlilegur við osteoporosis.
VIRAL HEPATITI5
LJ 100
í 50
;»
i 10
• 5
N-0-
, 100
a 50
o
z
- 20
o
á 10
^ 5
N-0-
AP GOT GPT LD
FATTY LIVER
IN FECTIOUS
MONONUCLEOSIS
50
20
10
5
N‘0'
100
50
20
10
5
.11
A P G0T GPT LD
L AENNE.C’5
CIRRHOSIS

100
50
20
10
5
— N-q-
TOXIC HEPATITIS-
HEPATOCELLULAR
100
50
20
10
5
ll
100
TOXIC HEPATITIS-
CH0LESTATIC
AP G0T GPT LD
P0STNECR0TIC
CIRRHOSIS
ll
50 -
20
10
5
N-o-
■ II
AP G0T GPT LD
5TEAT0NECR05IS
100
MYND I.
AP G0T GPT LD
AP G0T GPT LD
AP G0T GPT LD
AP G0T GPT LD
cc 50
a 20
o '0
^ 5
N'O'
OBSTRUCTIVE
JAUNDICE- IUU
MALIGNANT
50
■ll.
AP G0T GPT LD
20
10
5
- N-q-
0B5TRUCTIVE
JAUNDICE-
STONES
.11
MET. 0R PRIM. PRIMARY BILIARY
>00 CARCINOMA <00 f CIRRHOSIS
A P G0T GPT LD
50
20
10
5
N'O'
II.I
AP G0T GPT LD
50
20
10
5
, N-o-
I.
AP G0T GPT LD
42
LÆKNANEMINN