Læknaneminn - 01.11.1977, Blaðsíða 53

TAFLA 1
Fjöldi býla í Borgar- og Reykholtsprestakalli
Sóhnir 1801 1816 1835 1850 1961
Borgarsókn ................. 24 24 26 18 23
Álftanessókn ............... 31 24 28 23 18
Borgarnes1 ............... 4
Reykholtssókn .............. 38 39 42 38 62
Stóraássókn .............. 8- 8 8 8
Samtals 101 95 104 87 107
1 Borgarneshreppur 1913.
- Þessir bæir voru í Húsafellssókn 1801 og aðrir. Tölurnar
i fyrstu 4 dálkunum eru fengnar úr manntölum og sóknar-
'"anila. Tölurnar frá 1961 úr skrá Pósts og síma.
TAFLA2
Meðalmannfjöldi eftir 4 manntölum 1801—1850
Svaiði Kurlar Konur
Borgarprestakall ............................ 177 195
Reykholtsprestakall ......................... 172 201
Samtals ............. 349 396
Samtals bæði kyn 745
virkjum. Eldgos og jökulhlaup, sem víða hafa haft
mikil áhrif, koma lítið viS sögu í BorgarfjarSarhér-
aði, sérstaklega 1801-1850. Flóð kunna að hafa haft
nokkur áhrif, en heimilda um þau leitaði ég ekki
serstaklega og þær rak ekki á fjörur mínar. Þetta
eru veigamiklir þættir í lífsafkomu þjóðarinnar á
öllum öldum og einnig hafa slysfarir oft verið tengd-
ar þessum þáttum.
Vel er þekkt hversu afkoma íslenzks landbúnaðar
er háð veðurfari, einkum árshitamagni, sem aftur
stendur í mjög nánu samræmi við hafískomur.
Myndir 2, 3, 4 og 5 skýra þetta. Til sjávar er hagur
manna ekki síður undir tíðarfari kominn. Þetta
samhengi hefur breyzt nokkuð, einkum er sjósókn
varðar. Nú eru breytingar á atvinnuháttum ofan-
greindra svæða orðnar slíkar, að menn sækja nær
ekkert sjó, sem þar eru búsettir. Fram um miðja 19.
öld sótli hver bóndi þar sjó og fullt kaup fékk eng-
mn vinnumaður, sem ekki fór á sjó. Eftir það smá
dró úr þessu, einkum hjá þeim efnameiri og virðist
Istími, víkur árlega, meðaltal á öld.
/6to /íoo /ísö mo
O
S.
fo
fS
Mynd 2.
Línurit er sýna aS samband er milli hitajars á Islandi og
hags þjóðarinnar á umliSnum öldum. SigurSur Þórarinsson
1961 (The Geopraphical Review 51.4).
haldast í hendur við bætta búskaparhætti. Mýra-
menn sóttu sjó heima fyrir, á grunnsævi, skammt
utan við yztu sker og boða og sums staðar milli
þeirra, og býlin þar, mörg, geta fremur talizt verbúð-
læknaneminn
45