Læknaneminn - 01.04.1979, Side 41

tafla X
Könnun á frumusamstarfi in vitro.
Ejra hólj Neðra hólj Svar við SRBC*
Engar frumur tKLH -|- bSRBC** +
Tklh bSRBC +
tdrbc*** bSRBC 0
Engar frumur bsrbc (M0srbc) +
Engar frumur BSRBC -(- (M0KLH) 0
SRC og KLH til staðar í báðum hólfum.
bsrbc B-frumur ertar með rauðum blk. úr kindum, o.s.frv.
tdrbc =: T-frumur ertar með rauðum blk. úr asna.
lók B frumna (fyrsta boð). Um leið örvast gleypl-
arnir til að losa efnahvata úr meltikornum (lysi-
somal enzymes), en þessir efnahvatar fá B frumur
hl að skipta sér og þar með þroskast í mótefna-
myndandi þlasmafrumur (annað boð). Þriðji
komplimentþáttur (C3) tekur sennilega þátt í þess-
an ræsiverkun meltikornahvata á B frumur. Enda
þótt þessi verkun sé í eðli sínu ósértæk, þá leiðir
^ún til sértæks mótefnasvars gegn hnýtlingum, þar
sem hnýtilnæmar B frumur eru tengdar gleyplum
nieð brúm gerðum úr fléttum T viðtaka og vækis.
Stungið hefur verið upp á a.m.k. þrenns konar
virknisferli fyrir T bælifrumur (mynd 2). í fyrsta
lagi gætu þær hreinlega eytt annað hvort T hjálp-
arfrumum og/eða B frumum. í öðru lagi gætu þær
hamlað mótefnamyndun gegn T háðum vækjum
með því að byrgja (block) sértækt annað hvort
beraviðtökin á hjálparfrumunum (anticarrier idio-
lype) eða hnýtilviðtökin á B frumunum (antihapten
idiotype). Og loks, hafi gleyplar ékki gripið í úthýði
sinu fyrir bælingarþátt, gæti magn mótefnamynd-
unar ákvarðast af samkeppni milli hjálpar og bæl-
ingarþátta um vækiseiningar berasameindanna.
Stillandi víxlvcrkanir oc/ fjölbreytni
onaimissvörunar — hvernig starfs-
iierð lífftera þarf að vera háttað þar
setn þetta á sér stað
Styrkleiki og stilling mótefnasvars er háð mörg-
um þáttum, þ. á m. eðli og magni vækisins og því,
hvernig það er tilreitt, hve mikið af sértækum B
læknaneminn
frumum er til reiðu, og jafnvægi milli stilliboða
frá hjálpar og bælifrumum.
Fjölbreytni mótefnasvars við ákveðnu væki ræðst
að hluta til af fjölbreytni vækiseininga þess, og að
hluta af gerð og fjölbreytni viðtaka þeirra virku eit-
ilfrumna, sem ná má úr hringrásarforða til áréttis-
staðar. Þannig getur við kjöraðstæður ein tegund
vækissameindar framkallað mótefni, sem eru mjög
sundurleit m.t.t. bæði breytilega og stöðuga hluta
mótefnissameindarinnar, en það síðarnefnda end-
urspeglar þátttöku mismunandi undirflokka B
frumna á ýmsum stigum þroskaferils.
Myndun öflugs, fjölbreytts og stjórnaðs mótefna-
svars þarfnast því útbúnaðar, sem gripið getur væki,
komið þeim á framfæri í hæfilegum styrkleika við
mikinn fjölda flökkueitilfrumna, og samtímis boðið
upp á góð skilyrði fyrir víxlverkanir milli hinna
margvíslegu frumugerða. Það virðist rökrétt að
álykta, að eitlar hafi þróast til að uppfylla þessar
kröfur. I fyrsta lagi grípa gleyplar í eitlum væki
frá millifrumuvökva, og jafnframt stefna aðfarandi
vessaæðar saman (converge), en við það þéttast
vækin, sem ella myndu þynnast út í flæði um lík-
amann. í öðru lagi eru hárbláæðlingar í eitlum
TAFLA XI
Ahrif brottnáms T-fr. á mótefnasvar í frumuþega.
Meðferð frumuþega DNP-mótsvar við DNP-OVA
Engin 0
400 R, dagur - 1 ++
ATx* + 0,20 ml ATS, dagur - 9 +
* ATX = Adult thymectomy, ATS = Anti-thymocyte serum.
31