Læknaneminn - 01.07.1979, Blaðsíða 12

ara að kennsla er miðuð við það, sem kennari álitur
þarfir nemenda sinna.
Annars geri ég raunar ráð fyrir að þessi spurning
höfði til þess, að af þeim fimm kennurum, sem
kenna læknanemum lífefnafræði eru þrír lífefnafræð-
ingar og tveir læknar og að þessi hlutföll kunni að
hafa þau áhrif, að verið sé að kenna læknanemum
allt of mikla ..fræðilega lífefnafræði“. Svar mitt við
þessu er ákveðið nei. 011 kennsla er skipulögð sam-
eiginlega af öllum kennurum, þar með ákveðið
hversu marga fyriríestra skuli halda um .hvert efni
og i því er í fyllsta máta tekið tillit til „læknisfræði-
legra sjónarmiða". Ég tel að það hafi líka sýnt sig
þegar læknir hefur kennt um efni eins og fitumeta-
bolisma, er kennsla mjög svipuð og þegar lífefna-
fræðingur hefur kennt hana. Þetta kemur einfald-
lega ti! af því, að það er verið að kenna sömu undir-
stöðuatriðin og að það gefst ekki tími til að fara út
í sjúklegar breytingar að neinu ráði (enda vafasamt
að það eigi að gera á meðan verið er að kenna frum-
atriðin). Nemendur geta sjálfir séð að þetta er rétt,
t. d. með því að skoða kennslubækur í lífefnafræöi,
sem skrifaðir eru fyrir læknanema og kenndar eru
við læknaskóla bæði hér og annars staðar. Með
nokkru meiri fyrirhöfn gætu þeir líka athugað
kennslu við læknadeildir annarra háskóla, en ég full-
yrði að það er kennt hlutfallslega meira af því, sem
kalla mætti „fysiologiska lifefnafræði“ hér en víðast
hvar annars staðar (en þann hluta lífefnafræðinnar
munu læknastúdentar almennt telja ,,praktiskan“).
AS mínu mati er ekki hægt að minnka teoretiska
hluta kennslunnar í lífefnafræði.
(i. Vcrhleg hcnnslti í greininni hcfur
vcriif mjög gugnrgnd uf ncntenduni
fgrir uð humu chhi uð neinu gugni í
númi. Eru úœtluður einhvcrjur brcyt-
ingur ú verhlcgu hluttinum í núinni
frumtíð?
Davíð: Læknanemar víðast hvar munu vera óá-
nægðir með verkkennslu í lífefnafræði. Hún þykir
leiðinleg, tilgagnslaus, skýrslugerðir tímafrekar o. s.
frv. Gagnstætt eru t. d. elektrofysiologiskar tilraunir
og ýmsar fysiologiskar tilraunir á mönnum og dýr-
um skemmtilegar. Þrátt fyrir það að tækjabúnaður
okkar sé einfaldur og timi aðeins til stuttra tilrauna,
hlýtur verkkennslan að glöggva fyrir stúdentum
hvernig tilraunir eru settar upp, niöurstöður fengn-
ar og ályktanir dregnar.
Ekki eru fyrirhugaðar neinar róttækar breytingar
á verkkennslunni.
Elín: Engar róttækar breytingar eru fyrirhugað-
ar á verklegu kennslunni í nánustu framtíð. Breyt-
ingar hafa veriö gerðar á verkkennslunni á hverju
ári frá því verkleg kennsla í lífefnafræði hófst, og
tel ég þær hafi flestar verið til bóta. Nemendur hafa
gagnrýnt vissa þætti í verkkennslunni en lofað aðra,
og rökstuddri gagnrýni hefur verið vel tekið og hef-
ur hún oft orðið hvatinn að ýmsum þeim breyting-
um sem gerðar hafa verið.
Hörður: Kínverskur málsháttur hljóðar svo: „Eg
heyri og ég gleymi, ég sé og ég man, ég geri og ég
skil.“
Lífefnafræði er tilraunavísindi og borin von að
nokkur maður geti öðlast á henni haldgóðan skiln-
ing án þess að hafa nokkra innsýn í tilraunaaðferðir
hennar. Slík innsýn er markmið verklegrar kennslu í
greininni, en aörar aðferðir, svo sem sýnikennsla
(demonstrationir) og notkun nýsigagna ýmiss konor
(t. d. kvikmynda. sjónvarps), gætu hugsanlega þjón-
að sama markmiði.
Vandamál verklegu kennslunnar er fyrst og fremst
aö tími stúdenta er naumur en tilraunir í Hfefna-
fræði eru tímafrekar. Erfitt er að setja upp verkleg-
ar æfingar, sem skila umtalsverðum niðurstöðum ef
tímalengd er takmörkuð við 4 klst. og æfingarnar
verða því að mestu kynning aðferða og gefa aðeins
e.k. sýnisthorn af niðurstöðum. Viðameiri tilraunir,
sem gefa efnismeiri niðurstöður og veita nemendum
bæði meiri þjálfun og ánægju, krefjast þess að
kennslulaboratorium sé opið alla daga með frjálsum
aðgangi, en það kostar aftur meiri vinnu og umsjón,
leiðbeiningu og eftirlit.
Ekki er að vænta róttækra breytinga á verkkennslu
í vetur, nema hvað skýrslugerð verður breytt og
hún einfölduö. Þess má geta til gamans að í Bret-
landi og e. t. v. víðar hafa nýlega verið geröar til-
raunir með fjölgreinastofur (multidisciplinary la-
boratories) þar sem öll verkkennsla í grunngreinum
fer fram á sama stað, og er lesaðstaða stúdenta
raunar þar einnig. Þykir þetta fyrirkomulag hafa
10
LÆKNANEMINN