Bændablaðið - 07.09.2023, Qupperneq 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 7. september 2023
FRÉTTIR
FB Reykjavík
Korngarðar 12
570 9800
FB Selfoss
Austurvegur 64 a
570 9840
FB Hvolsvöllur
Duftþaksbraut 1
570 9850
www.fodur.is
fodur@fodur.is
* Tilboðið gildir september 2023 eða á meðan birgðir endast.
42.390 kr. m/vsk.51.070 kr. m/vsk. 56.950 kr. m/vsk.
TILBOÐ MÁNAÐARINS*
-20% + 2 POKAR AF STALDREN
FYLGJA FRÍTT MEÐ
SAGKÖGGLAR
(500 kg.)
BRETTI AF SAGI
(21 stk.)
BRETTI AF SPÆNI
(21 stk.)
Seglbúðir byrja ekki aftur
Forsvarsmenn handverk s slátur --
hússins að Seglbúðum í Landbroti
munu ekki hefja slátrun og vinnslu
kjöts í haust, þrátt fyrir að hætt
hafi verið við gjaldskrárhækkun
Matvælastofnunar (MAST).
Fyrirhuguð verðhækkun á
þjónustu dýralækna var blásin af of
seint, eins og greint var frá á forsíðu
síðasta tölublaðs Bændablaðsin.
Þá höfðu forsvarsmenn slátur-
hússins í Seglbúðum gefið út
yfirlýsingu þess efnis að ekkert
yrði af slátrun og kjötvinnslu hjá
þeim í haust vegna fyrirhugaðra
verðhækkana á dýralæknaþjónustu
MAST. Í samtali við Bændablaðið
á þeim tíma sagði Þórunn allar
forsendur þurfa að breytast til að
starfsemin yrði tekin upp að nýju.
Matvælaráðuneytið féll frá
áðurnefndum hækkunum skömmu
eftir útgáfu síðasta tölublaðs
Bændablaðsins, en Þórunn segir það
engu breyta, enda kom ákvörðunin
of seint. Allir bændur sem þau
hafa þjónustað þurftu að senda
sláturhúsunum áætlun um fjölda
sláturlamba fyrir miðjan ágúst.
Þórunn segir þetta lélega stjórnsýslu,
en hún vill ekki skrifa þetta alfarið
á MAST, heldur sé ákvörðunin
frá ráðuneytinu. Þórunn segir
matvælaráðuneytið ekki hafa svarað
umsögn sem þau sendu inn, eða verið
í neinu sambandi út af þessu máli.
Vantar farveg fyrir sorpið
Aðspurð segir Þórunn mögulegt
að þau taki upp þráðinn næsta
haust, enda er húsnæðið til staðar
og þau eru með öll leyfi. Þau
þurfi hins vegar að fá svör við
fjölmörgum spurningum um förgun
á sláturúrgangi, þar sem ekki má
urða lífrænan úrgang lengur. „Okkur
hafa ekki verið kynntar neinar leiðir
í þeim málum.“
Enginn sjáanleg lausn
Hingað til hafi þau borgað fyrir
flutning á sorpinu tíu kílómetra að
Stjórnarsandi, þar sem sveitarfélagið
sá um förgun. Nú sé enginn sjáanlegur
farvegur fyrir almennan sláturúrgang,
nema kjötmjölsverksmiðjan í Heiðar-
gerði í Flóahreppi. Þangað eru 200
kílómetrar og er flutningurinn dýr,
þar sem gæta þarf sérstakrar varúðar
með úrgang af þessu tagi. Þórunn
kallar eftir farvegi fyrir lífrænan
úrgang heima í héraði.
Þórunn segir leiðinlegt að sjá eftir
þessum rekstri fara svona. „Þetta var
þjónusta sem fólk var almennt ánægt
með, en við getum ekki endalaust
borgað með þessu.“ /ÁL
Handverkssláturhúsið að Seglbúðum. Þar verður engin starfsemi í haust. Mynd / smh
Alþingi:
Nýtt frumvarp um samstarf
kjötafurðastöðva
Stjórnvöld vilja heimila kjöt-
afurðastöðvum í meir ihlutaeigu
framleiðenda að eiga með sér
samstarf um afmarkaða þætti
til að styrkja stöðu þeirra.
Alþingi mun í vetur væntanlega
taka fyrir tillögu til breytingar
á búvörulögum nr. 99/1993 í
því skyni að styrkja stöðu og
samtakamátt frumframleiðenda
búvöru og ýta undir samvinnu,
endurskipulagningu og hagræðingu
í slátrun, kjötvinnslu og markaðs-
setningu. Frumvarpsdrög eru í
samráðsgátt stjórnvalda til 11.
september.
Samstarf um afmarkaða þætti
Samkvæmt greinargerð er gert
ráð fyrir að heimila fyrirtækjum
í meirihlutaeigu framleiðenda
að eiga með sér samstarf um
afmarkaða þætti líkt og tíðkist í
nágrannalöndum. Einkum verði
horft til reglna ESB og Noregs á
þessu sviði og tryggt að innlendir
framleiðendur hafi ekki lakara
svigrúm til hagræðingar og starfsemi
en tíðkist í nágrannalöndunum.
„Við höfum hvatt til þess að
afurðageirinn fái möguleika til
hagræðingar eins og gengur í öllum
öðrum löndum sem við berum
okkur saman við og ekki síður til
að standast samkeppni við innfluttar
vörur,“ segir Gunnar Þorgeirsson,
formaður Bændasamtaka Íslands.
Hægt að hagræða
Aðspurður hvort slík lagabreyting
komi raunverulega að gagni svarar
hann: „Ég tel að hagræðing í
greininni sé mikil þar sem við erum
með mjög smáar einingar sem mikið
fjármagn er bundið í en skila litlum
sem engum arði.
Og okkar sýn hefur verið að með
þessu sé hægt að hagræða – sem nýtist
bændum og neytendum.“ Fróðlegt
verði að sjá í hverju „samstarf
um afmarkaða þætti“ felst þegar
frumvarpið sjálft líti dagsins ljós
Frumvarp af þessum toga var
einnig í pípunum í fyrrahaust en
fallið frá því vegna efnislegra
ágalla þegar gerðar voru alvarlegar
athugasemdir við það í samráðsgátt.
Samkeppniseftirlitið taldi undanþágu
sem lögð var til í frumvarpsdrögunum
mögulega fara gegn ákvæðum EES
samningsins.
Auk þess gengi sú undanþága
mun lengra en viðgengist í
nágrannalöndum og hætta væri
á að hagsmunir kjötafurðastöðva
færu ekki saman við hagsmuni
bænda. Frumvarpsdrögin fóru því í
endurvinnslu. /sá
Gunnar Þorgeirsson, formaður
Bændasamtaka Íslands. Mynd / HKr.
Upprunamerkingar:
Íslenskt ekki
enn staðfest
Bændasamtök Íslands hafa sent
áskoranir á afurðastöðvar til að
hvetja þau til að taka upp Íslenskt
staðfest staðalinn.
Engin afurðastöð hefur enn tekið
merkið upp og hefur engin þeirra sem
fengu fyrirspurnir frá Bændablaðinu
hafið markvissa vinnu við upptöku
merkisins.
Samkvæmt svörum frá Ágústi
Torfa Haukssyni, framkvæmda-
stjóra Kjarnafæðis Norðlenska hf.,
ríkir jákvætt viðhorf innan þess
fyrirtækis og er líklegt að vörur þess
beri merkið í framtíðinni. Hann segist
ekki sjá neinar stórar hindranir sem
komi í veg fyrir upptöku merkisins,
enda ekki flókið í eðli sínu og
ljóst að flestar framleiðsluvörur
fyrirtækisins uppfylli kröfur þess
Engin ákvörðun hafi þó verið
tekin um hvenær vinna við upptöku
merkisins gæti hafist, en hún fælist
meðal annars í umbúðahönnun.
Mikill kostnaður
Steinþór Skúlason, forstjóri SS, segir
mikilvægt að neytendur viti hvort
þeir séu að kaupa innlent eða innflutt
kjöt. Íslenskt staðfest merkið getið
verið gagnlegt séu umbúðamerkingar
ekki skýrar. Ekki hafi verið tekin
ákvörðun hjá SS hvort merkið verði
tekið upp og því ekki hafin vinna að
undirbúningi.
Steinþór segir helstu ástæðurnar
fyrir því að upptaka merkisins sé
ekki komin í farveg meðal annars
þær að árlegur kostnaður við að nota
merkið sé á bilinu 15–20 milljónir
króna. Þar að auki felist mikill
kostnaður í umbúðabreytingum.
Samkvæmt honum er SS mjög sterkt
vörumerki og ítarlega merkt hver
uppruni afurðanna sé. Því sé ekki
augljós ávinningur af því að færa
fjármuni í Íslenskt staðfest úr öðrum
markaðsmálum, þó það sé í skoðun.
Sigurjón R. Rafnsson, aðstoðar-
kaupfélagsstjóri Kaupfélags Skag-
firðinga, svaraði ekki fyrirspurnum
Bændablaðsins, nema með því að
verið væri að skoða þessi mál innan
fyrirtækisins og ekki lægi fyrir hvort
tekinn yrði upp Íslenskt staðfest
staðallinn.
Á að gera neytendum
auðvelt fyrir
Íslenskt staðfest er merki sem á að
gera neytendum auðvelt fyrir að
velja íslenskar vörur. Samkvæmt
skoðanakönnun Gallup fyrir Ice-
landic Lamb árið 2021, kjósa ríflega
80 prósent neytenda íslenskar vörur
í verslunum, sé þess kostur.
Jafnframt segjast 70 prósent neyt-
enda óánægðir með að erlendar
kjötafurðir séu seldar undir íslenskum
vörumerkjum. Á Norðurlöndunum
hafa verið tekin upp samsvarandi
merki, eins og Nyt Norge og Från
Svergie, og hefur það sýnt sig að
notkun þeirra eykur sölu.
Til að mega bera merkið Íslenskt
staðfest þarf vara að uppfylla eftir-
farandi skilyrði: Varan er unnin og
pökkuð á Íslandi; minnst 75 prósent
innihalds í samsettum vörum þarf að
vera íslenskt; og að lokum skal kjöt,
egg, sjávarafurðir og mjólk vera 100
prósent íslenskt. Óháð vottunarstofa
fylgist með hvort vörur uppfylli
kröfur merkisins. /ÁL
Steinþór Skúlason, forstjóri SS.
Mynd / HKr.