Bændablaðið - 07.09.2023, Qupperneq 46

46 Bændablaðið | Fimmtudagur 7. september 2023
LÍF&STARF
Yfirskriftina mætti kalla möntru Alberts
Eiríkssonar, eins ástsælasta matgæðings
okkar - sem ásamt manni sínum, Bergþóri
Pálssyni flakkar reglubundið á milli heimila
þeirra á Ísafirði og í Reykjavík.
Albert er ekki ókunnur nytjum landsins
og var svo vænn að deila með okkur örlitlu
af þeirri visku sem hann býr yfir og gott er að
hafa bak við eyrað ef haldið er út fyrir mölina.
„Fjallagrös eru eitt þeirra skemmtilegu
hráefna okkar lands,“ hefur Albert mál sitt,
sem tínir þau og saxar gróft niður. Þau má
meðal annars setja út í brauðdeig, segir hann,
en mælir einnig með því að blanda þeim saman
við múslí. Albert er svolítill múslí-maður og
lumar á annarri dásemd sem hann mælir með
við múslígerðina, en það er þurrkað hrat
krækiberja.
„Fólk á að gleyma sér í berjum,“ heldur
hann áfram, „þetta er svo mikill fjársjóður. Úr
krækiberjum til dæmis höfum við Bergþór m.a.
gert saft sem við frystum í klakapokum, notum
þá í boost og annað, en tökum svo gjarnan
hratið, þurrkum það og myljum svo út í múslí.
Full nýting á krækiberjunum semsagt!“
Er kemur að sultugerð úr bláberjum minnir
Albert svo á gamla húsráðið og þumalputta-
regluna – að setja ekki hleypi í bláberjasultu
heldur tína grænjaxlana með, enda eru þeir
náttúrulegur hleypir. Meðfram berjatínslu hafa
þeir Bergþór tínt örlítið blóðberg og notað sem
krydd. „Það er bragðlítið, svona svolítið eins
og timian, en smart þegar útlendingar eru í
heimsókn, að geta boðið upp á íslenskt krydd
úr náttúrunni með íslenska lambakjötinu,“
segir Albert brosandi.
Sveppapaté með meiru
„Sveppirnir eru svo eitthvað sem við tínum árlega,
þá helst kúalubba og lerkisveppi. Kúalubbana
nota ég í sveppapaté, sem er ægilega vinsælt og
gott. Svo þegar ég elda fyrir útlendinga sem eru
gjarnan í fjallgöngum – þá set ég þeim fyrir að
læra að þekkja kúalubbana, tína þá og svo elda
ég úr þeim. Þetta er borðað með bestu lyst enda
gaman að borða það sem maður sækir sjálfur. Þá
annaðhvort geri ég paté eða steiki sveppina úr
smjöri, með eplum og balsamik, sem er hrikalega
góð samsetning.
Svo er önnur skemmtileg nýting sem við
erum hrifnir af – það eru hjón í Skagafirði sem
hafa gefið okkur þurrkaða sveppi og þá er hægt
að mala. Slíkt er gott að eiga og krydda með
sósur og súpur. En það er endalaust hægt að nýta
náttúruna,“ heldur Albert áfram.
„Konu þekki ég sem þurrkar nálar barrtrjáa,
mylur og notar sem krydd. Þetta er bragðmikið
og skemmtilegt. Fólk var kannski duglegra
við að líta sér nær á árum áður, hvaða jurtir og
plöntur væri hægt að nýta, en það er um að gera
að taka þetta upp aftur. Endilega síðan að nota
bara bakarofninn við þurrkun, við þurfum ekkert
annað og ekkert að mikla hlutina fyrir okkur.
Svo höfum við Bergþór stússast í moltugerð, frá
okkur kemur afar mikið af lífrænum úrgangi og
því upplagt að breyta honum í mold.
Eitt heillaráð sem má svo minna á er
náttúruleg skordýravörn. Þeir sem hrifnir eru
af rabarbara hafa ef til vill tekið eftir að þarna
er um að ræða plöntu sem sér að mestu um að
halda umhverfi sínu lausu við óværu. Því er
ekki úr vegi að smella í rabarbarablaðasprey!“
Þá er soðið upp á rabarbarablöðunum og soðið
notað. Fyllir Albert sjálfur 10 l pott af blöðum,
lætur vatn fljóta yfir og sýður herlegheitin í tíu
mínútur. Látið kólna í pottinum, blöðin sigtuð
frá og soðið sett í spreybrúsa. Þeir sem vilja geta
svo blandað í brúsann græn- eða brúnsápu svo
loði betur við.
Holl og heilnæm fæða í forgrunni
Albert hefur staðið fyrir námskeiðum í nokkur
ár þar sem viðfangsefnið er næringarríkur
matur og venjur og hefur gegnum tíðina þróað
ýmsar uppskriftir. Í dag er þetta í raun tvíbent,
segir Albert, sem heldur næsta námskeið næsta
mánudag, þann 11. september.
„Annars vegar eru þetta uppskriftir fyrir hvern
dag í fjórar vikur og hins vegar eru þetta ýmis
verkefni sem fólk leysir. Það er alveg nauðsynlegt
að fara í smá naflaskoðun, sjá hvar maður er
staddur í lífinu, hvert maður stefnir og hvort
maður sé sáttur í eigin skinni. Horfa svolítið
í spegilinn án þess að það eigi að vera flókið.
Í stuttu máli er námskeiðið afar einfalt, áhersla
er á að borða alvöru mat. Ekkert framandi,
þetta er hrein fæða, kjöt, fiskur og grænmeti,
sumar mjólkurvörur – en eftir ákveðnu kerfi og
boðið upp á einfaldar, auðveldar og fljótlegar
uppskriftir að hollum mat. Engin boð og bönn,
það má drekka kaffi og þess háttar, en við kannski
drögum úr kolvetnum og svona ýmsu óæskilegu.
Það er ekki verið að svelta sig, það er borðaður
matur og enginn fer svangur að sofa,“ segir Albert
með áherslu.
„Námskeiðið hefur reynst fólki gríðarlega
vel og almenn ánægja með þetta. Persónulega
finnst mér skemmtilegast að upplifa hvað fólk
er tilbúið að gera sjálft og ekki síst hvað þetta
reynist því auðvelt. Auðveldara en margur heldur.
Upplýsingaflæði í dag er samt svo mikið að það
er ekki skrýtið að fólk viti varla í hvorn fótinn
það á að stíga. Eitthvað er hollt í dag sem er það
svo ekki á morgun.“
Sjálfskoðun er öllum holl

Eru námskeiðin vanalega haldin á þann hátt að
fólk hittist í upphafi, borðar saman og farið er
yfir hlutina. Í lok viknanna fjögurrra er það svo
endurtekið. Þessa dagana er Albert staddur á
Ísafirði þannig að námskeiðið sem hefst þann
11. september verður með örlítið öðru móti og
þá einungis yfir netið. Haldnir verða vikulegir
netfundir þar sem farið er yfir stöðuna, enda
hefur fólk svo gaman og gott af því að upplifa
hvernig öðrum gengur.
Fyrir þá sem hafa áhuga á að kynna sér
námskeiðið betur og jafnvel lesa umsagnir, má
fara á veffangið www.alberteldar.is og leita þar
að Lifum og borðum betur, en möguleiki er á að
fá námskeiðsgjaldið endurgreitt frá stéttarfélagi.
Skráning er á netfanginu albert.eiriksson@
gmail.com, enda um að gera að fara í smá
sjálfskoðun eða sjálfsumhyggju – og ekki verra
að hafa gaman af því um leið. /SP
Lifum & borðum betur!
SVEPPAPATÉ
3-4 msk. ólífuolía
1 b. saxaður laukur
3 hvítlauksgeirar
1½ tsk. timian
½ tsk. estragon
1 tsk. salt
pipar
caynne pipar
1 askja saxaðir sveppir
1 b. léttristaðar valhnetur
3/4 b. möndlusmjör
1 tsk. balsamik edik
vatn til að þynna, ef þarf.
Hitið ólífuolíu í stórri pönnu við meðalhita,
setjið laukinn út í og steikið í 3–5 mín. þar
til hann er glær. Bætið hvítlauk og kryddum
saman við og steikið áfram í eina mín.
Bætið því næst niðursneiddum sveppum
í og steikið í 7–10 mín. eða þar til þeir eru
mjúkir. Lækkið hita ef nauðsynlegt er svo þeir
brenni ekki. Á meðan sveppirnir steikjast, eru
valhneturnar settar í matvinnsluvélina og
muldar fínt.
Setjið sveppablönduna út í valhneturnar í mat-
vinnsluvélina, ásamt balsamediki og möndlu-
smjöri. Blandið vel saman og bætið við vatni
ef þarf, þar til þetta er passlega mjúkt, líkt og
kæfa. Setjið í ílát, lokið vel og kælið í a.m.k. klst.
Albert Eiríksson mælir með því að borða hreinan og hollan mat. Mynd / Einkaeign
Steiktir sveppir með eplum og balsamik.
Fólk var kannski
duglegra við að líta
sér nær á árum áður,
hvaða jurtir og plöntur
væri hægt að nýta, en
það er um að gera að
taka þetta upp aftur ...“