Úrval - 01.03.1969, Síða 79

IIINN MIKLI ÖLDUNGUR AFRÍKU
77
Arnold Toynbee lét það heita. Hann
stofnaði til fyrsta námskeiðs í land-
inu til að bæta menntun presta
(ennþá eru þó flestir eþíópskir
klerkar ólæsir). Varðandi fræðslu-
mál barna lenti hann í stappi við
kirkjuna, sem fordæmdi lestur og
skrift í „barnaskólum“ sínum og
taldi þessháttar djöfulsins spilverk.
Fram að 1941 var enginn einasti
ríkisrekinn skóli í Eþíópíu. Síðan
þá hefur keisarinn stofnað ríkis-
skóla í hundraðatali, og þótt sumir
þeirra séu heldur frumstæðir á
vestrænan mælikvarða, þá þýða
þeir stórt skref fram á við fyrir
þjóðina. Haile Selassie yfirlítur
kennsluáætlanirnar sjálfur og er
óþreytandi hvatamaður um fræðslu-
málin. 1961 stofnaði hann fyrsta
háskólann í landinu (sem heitir
nafni hans) og gaf honum stærstu
höll sína fyrir kennsluhúsnæði og
skrifstofur. Þótti það óvenju mikið
öðlingsbragð, sem það og var.
Keisarinn gerir allt hvað hann
getur til að þróunarhjálp sú, er rik-
ið fær erlendis frá, komi að sem
beztum notum. Hann þiggur hjálp
bæði frá Vestur- og Austurveld-
um og heldur því fram að Eþíópía
sé engri stórveldasamstæðu háð. En
greinilega hallast hann meir að
Vesturveldunum. Áhrif kommún-
ista í landinu eru engin, svo séð
verði. Þegar hinn rauðkínverski
ráðamaður Sjú En-laí var á ferð í
Afríku 1964 og kom við í Asmara í
Norður-Eþíópíu, veitti keisarinn
honum þungar átölur vegna þess
háttalags Kínverja að vilja ekki
undirrita bannið á tilraunum með
kjarnorkuvopn.
PÚÐURTUNNA
Þrátt fyrir furðumiklar framfar-
ir í stjórnartíð Hailes Selassies
mætir hann stöðugt harðnandi and-
stöðu ungra menntamanna í land-
inu, sem þykir framþróunin of hæg.
Þessum hópi, sem ekki telur ef til
vill nema eitthvað tvö þúsund
manns, heyrir til stór hluti háskóla-
menntaðra manna í landinu —
háttsettir embættismenn, liðsfor-
ingjar og framámenn á svo að segja
öllum sviðum þjóðlífsins. Þótt keis-
arinn gerði sér ljóst að vestrænt
þenkjandi menntamannastétt gat
orðið hættuleg óróahjörð í jafn
vanþróuðu landi, örvaði hann vís-
vitandi vöxt þessa menntakjarna,
þar eð hann vissi að ríkið þarfnað-
ist skólaðs fólks. Oft valdi hann
sjálfur úr þá, er sendir voru erlend-
is til náms, og greiddi ósjaldan
námskostnaðinn sjálfur. Við heim-
komuna að námi loknu fengu þessir
skólapiltar svo góðar stöður hjá
ríkinu.
En ótti keisarans hefur ekki
reynzt ástæðulaus. Eftir námsárin
erlendis kunna ungu mennirnir
ekki við sig í sínu frumstæða föð-
urlandi, sem enn er á lénsöldinni.
Kvöld eitt ræddi ég við nokkra úr
þeirra hópi og fékk mig fullsaddan
á kvörtunum eins og þessum: „Hér
er algert einræði. Ekkert lýðræði.
Ströng ritskoðun. Spilling allsstað-
ar. Þessir gömlu trúnaðarmenn
keisarans, sem margir eru varla
læsir, eru enn í áhrifamestu stöð-
unum. í jarðnæðismálum hafa ekki
orðið teljandi umbætur.“
„Árið 1930, þegar Haile Selassie
var krýndur keisari," sagði embætt-