Úrval - 01.03.1969, Page 80

78
ismaður einn, „virtist hann heldur
nýr af nálinni, líkt og Ford-módel-
ið A, sem þá var nýkomið fram á
sjónarsviðið. En nú hefur þetta
hvorttveggja, keisarinn og þessi bíl-
árgerð, ekki sérlega nýtízkulegt út-
lit.“
Keisarinn hefur lengi haldið því
fram að lokatakmark sitt sé að gera
Eþíópíu að lýðræðisríki eftir brezkri
fyrirmynd, en seint gengur að víkja
á brott gömlum venjum. Almennur
kosningaréttur hefur að vísu verið.
lögleiddur, en keisari og tignarmenn
hans ákveða, hverjir bornir eru
fram. 1960 sýndu nokkrir þingmenn
andstöðu við nokkur stjórnarfrum-
vörp, og virtist keisari í fyrstu láta
það gott heita, jafnvel ekki laust við
að honum væri skemmt við and-
stöðuna. En þegar útlit varð fyrir
að frumvörpin næðu ekki fram að
ganga, urraði gamla ljónið lítils-
háttar, og þessi litli vottur af stjórn-
arandstöðu varð að engu.
SÆÐIÐ SPÍRAR
í desember 1960, skömmu eftir
þessa fyrstu tilraun til stofnunar
löglegrar stjórnarandstöðu í land-
inu, kom til uppreisnar í Add's
Abeba. Tíminn til þessa var valinn
gáfulega, þar eð keisarinn var þá
í Brasilíu í opinberri heimsókn.
Fremstur í flokki uppreisnarmanna
var lífvörður keisarans, sem hann
hafði treyst skilyrðislaust. Hann
hraðaði sér heim til að kæfa upp-
hlaupið, en því verki var þegar lok-
ið er hann kom á vettvang. Land-
her og flugher höfðu tekið þar til
hendi, sumpart af tryggð við keis-
ÚRVAL
arann, sumpart af ríg í garð líf-
varðarins.
Keisarinn viðurkenndi að hin
raunverulega ástæða fyrir uppreisn-
inni væri óánægja menntastéttar-
innar, sem hann hafði sjálfur átt
að nokkru sök á, og sagði beisklega:
„Nú uppsker ég hvað ég sáð hef.“
Foringjar uppreisnarmanna voru
að vísu líflátnir, en jafnframt bætti
keisarinn þúsundum ungra manna
í röð embættismanna. Þá hefur hann
gefið fulltrúaþinginu frjálsari hend-
ur og hefur það nokkrum sinnum
snúizt gegn ýmsum ráðstöfunum
hans, þar á meðal mikilvægum
lánasamningi við Ítalíu.
í september 1964 fékk keisari
veður af undirbúningi nýrrar upp-
reisnar innan hersins. Hann lét þá
handtaka eitthvað um tuttugu liðs-
foringja, rak þá úr hernum eða
sendi þá til afskekktra landshluta
— og hækkaði mála hersins (í sum-
um tilfellum um helming). En að-
eins óraunsæir bjartsýnismenn —
og meðal þeirra er keisarinn ekki
—- láta sér detta í hug að óánægja
menntamanna sé þar með búin.
Framtíðin veltur að verulegu leyti
á heilsu og hreysti Júdaljóns. Op-
inber ríkiserfingi er eini eftirlif-
andi sonur keisarans, Asfa Vossen
krónprins, sem er hálfsextugur að
aldri, mildur og viðkunnanlegur
maður og miklu frjálslyndari og
lýðræðissinnaðri en faðir hans.
En þrátt fyrir gagnrýni ungu
menntamannanna, getur enginn
neitað því, að Haile Selassie hefur
valdið meiri breytingum í Eþíópíu
á einum mannsaldri en nokkur ann-
ar stjórnandi landsins.