Morgunblaðið - 01.07.2005, Síða 28

28 FÖSTUDAGUR 1. JÚLÍ 2005
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 1. JÚLÍ 2005 29
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Arvakur hf., Reykjavík.
Framkvœmdastjóri: Hallgrímur B. Geirsson.
Ritstjóri: Styrmir Gunnarsson.
Fréttaritstjóri: Aðstoðarritstjórar:
Björn Vignir Sigurpálsson. Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
BARÁTTAN GEGN
EITURLYFJUM
Tvö hundruð milljónir manna
um heim allan nota ólögleg
eiturlyf og heildarvelta eitur-
lyfjaviðskipta í heiminum var á síð-
asta ári 320 milljarðar Bandaríkja-
dollara eða 21.000 milljarðar króna.
Þetta kemur fram í nýrri ársskýrslu
Sameinuðu þjóðanna um ólögleg eit-
urlyf sem kom út í gær. Það er erf-
itt að átta sig á merkingu slíkrar
upphæðar, en Antonio Mario Costa,
framkvæmdastjóri eiturlyfja- og
glæpaskrifstofu Sameinuðu þjóð-
anna, setti hana í samhengi þegar
hann benti á að eiturlyfjamisferli í
heiminum velti meira en hagkerfi
90% ríkja jarðar.
Baráttan gegn eiturlyfjum hefur
ekki gengið vel. Neytendum fjölgar
og neyslan eykst.
Mesta váin er talin stafa af neyslu
kannabisefna um þessar mundir.
Neytendur þeirra eru 160 milljónir
og neyslan eykst. Oft er lítið gert úr
hættunni sem fylgir kannabis-
neyslu, en komin eru fram ný af-
brigði kannabis, sem eru mjög
hættuleg. Opíumefnum fylgir eftir
sem áður mesta heilsutjónið.
Umfang eiturlyfjaveltunnar nægir
til að sýna hvers vegna baráttan
gegn eiturlyfjum gengur hægt og
seint. Það er augljóst að slíkir hags-
munir eru í húfi fyrir þá sem lifa á
að selja eiturlyf, að þeir munu ekki
gefast upp fyrr en í fulla hnefana.
Það þarf engum blöðum að fletta
um eymdina, sem fylgir því að vera
þræll fíkniefna. Eitrið tekur völdin
og lífið verður ömurlegt. Glansinn,
sem í fyrstu kann að hvíla yfir
neyslu forboðinna efna, er fljótur að
víkja fyrir prísund fíknarinnar.
En hvernig á að bregðast við? A
að ráðast á fátæka bændur í Afgan-
istan eða Kólumbíu og segja þeim
að hætta að rækta fyrir eiturlyfja-
baróna og snúa sér að matjurtum,
sem gefa þeim mun minni tekjur? A
að skera upp herör gegn þeim sem
neyta fíkniefna? A að setja sjúk-
linga og fíkla bak við lás og slá?
Erfiðast er að hafa hendur í hári
forkólfanna. Þeir eiga auðveldast
með að fela slóð sína og koma síðan
gróðanum í umferð með peninga-
þvætti.
Bandaríkjamenn hafa árum sam-
an háð „stríð gegn eiturlyfjum“, en
árangurinn hefur látið á sér standa.
Einhvern tímann var hollenskur
lögregluþjónn spurður hvers vegna
Hollendingar beittu ekki sömu að-
ferðum og Bandaríkjamenn og svar-
aði hann að það væri vegna þess að
þeir færu ekki í stríð gegn eigin
þjóð.
Það eru engin auðveld svör í þess-
um efnum, en augljóst er að á með-
an bændur hagnast meira á því að
rækta valmúa og aðrar plöntur, sem
notaðar eru í eiturlyf, en matjurtir
munu þeir gera það. Það þarf því að
gera þeim það fjárhagslega fýsilegt
að hefja ræktun matjurta. Þá þarf
að auðvelda fíklum að hreinsa sig.
Eiturlyfjasalarnir eru hins vegar
meinsemdin, sem þarf að sýna fulla
hörku. Það verður gert með því að
stöðva þá við hvert fótmál, uppræta
spillingu, reisa hindranir við pen-
ingaþvætti og svo framvegis. Vita-
skuld væri fráleit bjartsýni að ætla
að hægt sé að uppræta eiturlyfja-
misferli, en það þýðir ekki að gefa
eigi baráttuna upp á bátinn.
Hér á Islandi er ekki síður aðkall-
andi að tekið verði á eiturlyfjavand-
anum en í kringum okkur. Sam-
kvæmt úttekt, sem birtist í
Morgunblaðinu árið 2002, mátti þá
ætla að söluverðmæti eiturlyfja á
Islandi væri um tveir milljarðar
króna. Fundur fjögurra kílóa af eit-
urlyfjum um borð í ferjunni Nor-
rænu í gær sýnir vandann, sem við
er að etja. Það er erfitt að segja til
um það hversu algeng neysla ólög-
legra eiturlyfja er á Islandi, en hana
ber ekki að vanmeta. Gegn þeim
þarf að berjast af fullum þunga. Það
verður ekki gert með því að ráðast
að neytendum og gera óharðnaða
unglinga og fíkla að glæpamönnum í
þokkabót. Það verður gert með því
að ráðast að meininu þannig að þeir
sem ætla að hagnast á eymd með-
borgara sinna, með því að draga þá
og tæla inn í heim eitursins, fái ekki
stundlegan frið, hvorki á nóttu né
degi. Hver einstaklingur, sem
bjargað er frá því að sóa hæfileikum
sínum og hamingju á valdi eitur-
lyfja, gerir þá baráttu þess virði.
DÝRT MEIRAPRÓF
Misræmi námskostnaðar eykst
jafnt og þétt. Það kostar um
300 þúsund krónur á ári fyrir barn
að ganga í leikskóla en þriggja ára
háskólanám kostar nemendur við
HÍ, KHÍ og HA tæpar 160 þúsund
krónur í skráningargjöld. Nemend-
ur við HR borga tæpar 600 þúsund
krónur í skólagjöld og nemendur á
Bifröst 1,2 milljónir. Námskeið til
aukinna ökuréttinda hlýtur þó að
teljast það nám sem einna dýrast er
að stunda á Islandi. Eftir breytingu
á reglugerð og verðhækkanir, sem
hafa fylgt í kjölfar hennar, getur nú
kostað allt að 280 þúsund krónur að
sækja námskeið fyrir aukin ökurétt-
indi og 40 til 50 þúsund að öðlast
réttindi á vinnuvélar. Hafa gjöldin
hækkað um helming frá því sem áð-
ur var.
Hinni breyttu reglugerð fylgir að
krafan um verklega tíma hefur verið
hert en slakað á kröfunni um bók-
legt nám. Erfitt er að sjá hvernig
þessi breyting á reglugerð útheimtir
þessa miklu hækkun gjalda og má
telja víst að hún muni valda mörgum
erfiðleikum því að ekki fá þeir sem
taka meiraprófið námslán frekar en
leikskólabörn. í umfjöllun um hina
breyttu reglugerð og þessar hækk-
anir í Morgunblaðinu í liðinni viku
var sagt að markmiðið væri að
mennta betri bílstjóra. Verða þeir
helmingi betri?
Fréttaskýring | Það er skammt stórra högga á milli hjá þeim félögum, aðaleigendum Iceland Express
og Sterling-flugfélaganna, Pálma Haraldssyni og Jóhannesi Kristinssyni, eins og Agnes Bragaddttir
komst á snoðir um, því í gærmorgun gengu þeir frá samningi um yfírtöku á danska flugfélaginu
Maersk Air, sem þeir munu með haustinu sameina Sterling og reka hið sameinaða félag áfram undir
merkjum Sterling. Það var um miðjan mars í vetur sem Pálmi og Jóhannes yfírtóku Sterling.
Blái liturinn hjá Maersk á Boeing 737-700 heyrir brátt sögunni til, því með haustinu verða þoturnar komnar í rauðan og hvítan Iit Sterling-flugfélagsins.
I hóp hinna stóru
Það var rétt upp úr kl. sjö
í gærmorgun að ís-
lenskum tíma, sem þeir
Pálmi og Jóhannes
undinituðu yf-
irtökusamninginn við fyrrum eig-
endur Maersk Air, A.P. Möller -
Maersk Group. Fréttin varð þegar í
stað fyrsta frétt í Danska rík-
isútvarpinu, þar sem greint var frá
því að svo til allur flugrekstur í Dan-
mörku, að undanskildum rekstri
SAS, væri nú kominn í hendur Is-
lendinga.
A Norðurlöndum þykja þetta
mikil tíðindi og þeir Pálmi og Jó-
hannes voru að vonum ánægðir í
gærmorgun, eftir að viðskiptin og
áformin um samruna Maersk Air og
Sterling höfðu verið kynnt, fyrst á
starfsmannafundum í báðum fé-
lögum, síðan á blaðamannafundi í
hádeginu í gær, sem var mjög vel
sóttur.
Stórkostlegur áfangi
„Þetta er að sjálfsögðu stórkostleg-
ur áfangi í fjárfestingum okkar og
liður í því að efla enn frekar rekstur
lágfargjaldaflugs okkar, leiguflugs
og fragtflugs. Við verðum með í
rekstri, eftir sameiningu við Sterl-
ing, að þotum Iceland Express með-
töldum, 32 þotur og komum til með
að fljúga á 89 áfangastaði. Sam-
anlagður starfsmannafjöldi verður
um 2.000 manns og farþegafjöldi á
ársgrundvelli um 5,2 milljónir og
ársvelta félagsins mun verða vel yfír
60 milljarðar króna,“ sagði Pálmi
Haraldsson í samtali við Morg-
unblaðið í gær.
Með í kaupunum á Maersk Air
fylgja allar fasteignir flugfélagsins,
viðhaldsskýli og aðrir fasta-
fjármunir félagsins.
„Fjárhagsleg staða hins samein-
aða félags verður mjög sterk.
Vaxtaberandi skuldir hins samein-
aða félags verða upp á rúman millj-
arð íslenskra króna, en pen-
ingastaða fyrirtækisins rúmir 10
milljarðar íslenskra króna. Sjóð-
staða félagsins verður því feikilega
öflug,“ segir Pálmi.
Pálmi segir að með þessum samn-
ingi verði hið sameinaða flugfélag
komið í hóp þeirra stóru á mark-
aðnum í Evrópu. „Magn skiptir
náttúrlega gríðarlega miklu máli,
þegar horft er til aðfanga, hagræð-
ingar, samræmingar leiðakerfis o.fl.
Við verðum í mun betri aðstöðu til
þess að pressa niður allan kostnað í
félaginu ogþar af leiðandi að leggja
grundvöllinn að lægri fargjöldum
fyrir okkar farþega og þar með að
auka enn eftirspumina.“
Morgunblaðið/Agnes Bragadóttir
Jóhannes Kristinsson og Pálmi Haraldsson voru glaðir í bragði þegar
samningur þeirra um yfirtöku á Maersk Air hafði verið undirritaður.
Hann bætti við að hér með yrði til
fjórða stærsta lágfargjaldaflugfélag
Evrópu og það langstærsta á Norð-
urlöndum.
Starfsmenn afar jákvæðir
„Þessum fréttum var mjög vel tekið
á kynningarfundi með starfs-
mönnum Sterling í morgun, raunar
svo vel, að það gladdi okkur. Starfs-
menn klöppuðu og lýstu yfir mikilli
ánægju með þessa samninga. Það
kom skýrt fram í máli starfsmanna,
að þeir telja þessa þróun mjög
spennandi og starfsmenn voru með
yfirlýsingar í þá veru, að þeir væru
tilbúnir til þess að vinna af heilum
hug með stjórnendum félagsins og
þeir hefðu trú á því sem við erum að
gera,“ sagði Pálmi.
Fragtfélag Maersk, Star Air, sem
rekið er frá Þýskalandi, verður
áfram í eigu Maersk Group.
Eins og kom fram í forsíðufrétt
Morgunblaðsins í gær, verða
Boeing-þotur hins sameinaða fé-
lags, sem rekið verður áfram undir
merkjum Sterling, samtals 32, sem
er næstum þrefóldun, því 20 þotur
Maersk bætast nú við 10 þotur
Sterling og 2 þotur Iceland Ex-
press.
Sterling mun leigja vélarnar af
Maersk Group. Almar Örn Hflm-
arsson, fyrrverandi forstjóri Iceland
Express, hefur verið forstjóri Sterl-
ing írá því að Pálmi og Jóhannes yf-
irtóku félagið. Hann verður áfram
forstjóri hins sameinaða félags.
Spurður hvort um einhver kaup-
réttai'ákvæði á vélunum sé að ræða í
samningnum sem gerður var við
Maersk Group, sagði Pálmi: „Um
það vil ég ekki tjá mig, að svo
komnu máli.“
Farþegarfjöldi Maersk hefur ver-
ið tæpar þrjár mflljónir, á árs-
grundveíli, farþegarfjöldi SterUng
tæpar tvær miUjónir og með Iceland
Express fljúga um 300 þúsund far-
þegar á ári, þannig að samtals verð-
ur farþegafjöldi á ársgrundvelh um
5,2 mflljónir. Velta Maersk á ári hef-
ur verið í kringum 30 miUjarðar
króna, þannig að nú ríflega tvöfald-
astveltan.
Kaupverð mjög hagstætt
Pálmi segir að kaupverðið á Maersk
verði ekki gefið upp, það sé trún-
aðarmál, „en það er þó óhætt að full-
yrða að kaupverðið er mjög hag-
stætt“, segir Pálmi.
Pálmi er spurður hvemig hann og
Jóhannes hafi fjármagnað þessa
nýjustu yfirtöku sína: „Við fjár-
mögnum þessa yfirtöku með eigin
fé. Við höfum notið mjög öflugrar og
góðrar ráðgjafar frá danska bank-
anum FIH, sem er í eigu KB banka.
Bankinn hefur unnið geysilega vel
með og fyrir okkur í þessu máli og
fyrir það erum við þakklátir.“
Maersk Air Group hefur verið
hluti af A.P. Möller - Maersk
Group, sem hefur verið í skipa-
Sterling Rekstur félagsins verður
undir merki Sterling frá og með
næsta hausti.
c
MAERSK AIR
Starfsmenn 1.200
Boeing þotur* 20
Áfangastaðir 39
Farþegar um 3 milljónir
Ársvelta um 30 ma.kr
V37-700 og 737-500

Samanlagðar stærðir
Iceland Express »)
1 Sterling # MAERSK AIR

Starfsmenn 2.000
Boeing þotur* 32
Áfangastaðir 89
Farþegar um 5,2 milljónir
Ársvelta um 60 ma.kr
*737-800, 737-700 og 737-500
rekstri frá því í byrjun tuttugustu
aldarinnar. Flugfélagið var stofnað
innan Maersk Group árið 1970 og
hóf þá áætlunarflug innan Evrópu.
Starfsemi félagsins í dag er marg-
vísleg, svo sem áætlunarflug, leigu-
flug, fragtflug, flugvélaleiga, kaup
og sala flugvéla, svo nokkrir starfs-
þættir séu nefndir.
Hjá Maersk Air Group hafa starf-
að um 1200 manns. I flugflota fé-
lagsins eru vélar, af gerðinni Boeing
737-700 og Boeing 737-500. Samtals
20 þotur.
Afangastaðir Maersk frá Kaup-
mannahöfn eru 31 og 8 frá Billund.
Auk þess flýgur Maersk, með tengi-
flugi við Kaupmannahöfn frá Ála-
borg, Karup, Rönne og Sönderborg.
Pálmi var að lokum spurður hvort
hann og Jóhannes hygðu á frekari
flugfélagakaup og svaraði að bragði:
„Við útilokum ekkert í þeim efnum.“
agnes@mbl.is
Tekst „Kaffíklúbbnum“
að leggja G4-ríkin?
Reuters
Kofi Annan, framkvæmdastjóri SÞ, hefur lagt mikla áherslu á að umbæt-
ur á starfi samtakanna, þ.m.t. skipan öryggisráðsins, nái fram að ganga á
þessu afmælisári þeirra en sextíu ár eru nú liðin frá stofnun SÞ.
Fréttaskýring | Breyt-
ingar á skipan örygg-
isráðs Sameinuðu þjóð-
anna hafa lengi verið til
umræðu. Draga kann
til tíðinda í þeim efnum
á næstunni eins og
fram kemur í grein
Davíðs Loga Sigurðs-
sonar en hann hefur
kynnt sér hina harka-
legu baráttu sem háð
hefur verið um þessi
mál síðustu misserin.
Gífurlega hörð barátta er
nú háð innan stofnana
Sameinuðu þjóðanna
og meðal aðildarþjóða
samtakanna um fram-
tíðarskipan öryggisráðsins. Er lík-
legt að til tíðinda muni draga í þeim
efnum fyrr en síðar. Þessi barátta
er háð á bakvið tjöldin en mikill hiti
er hins vegar hlaupinn í hana, eink-
um eftir að Kínverjar tóku að beita
sér af fullum krafti en þeir vilja ein-
faldlega ekki heyra á það minnst að
Japan fái fast sæti í öryggisráðinu.
Tveir meginhópar takast á í þess-
ari diplómatísku deilu, sem svo má
kalla. Annars vegar eru hin svo-
nefndu G4-ríki og stuðningsþjóðir
þeirra en G4-ríkin - Japan, Bras-
ilía, Þýskaland og Indland - hafa
sameinast um eina tillögu sem felur
í sér að sex ný ríki fái fast sæti í ör-
yggisráðinu, þ.e.a.s. þau sjálf auk
tveggja Afríkuríkja.
Felur tillagan ennfremur í sér að
kjörnum fulltrúum í öryggisráðinu
verði fjölgað um fjóra.
Andstæðingar G4-ríkjanna hafa
hins vegar snúið bökum saman síð-
ustu vikur og ganga þeir undir við-
urnefninu „Kaffiklúbburinn". Italir
fóru þar fremstir í flokki þjóða til að
byrja með, ásamt Pakistan og
Mexíkó, svo nokkrar þjóðir séu
nefndar. Nú hafa Kínverjar hins
vegar „gleypt" klúbbinn eins og
hann leggur sig, svo notað sé orða-
lag japansks embættismanns í frétt
Japan Today. Hafa kínversk stjórn-
völd fyrirskipað sendiherrum sín-
um á erlendri grundu að koma þeim
skilaboðum skýrt á framfæri að þau
líti stuðning við G4-tillöguna alvar-
legum augum og skv. frétt Der
Spiegel hafa þau jafnvel hótað að
beita þau ríki hörðu (rætt er um
viðskiptaþvinganir, e. sanctions)
sem ganga gegn vilja þeirra í mál-
inu.
Ýmsar ástæður fyrir andstöðu
Fimmtán ríki eiga sæti í örygg-
isráði SÞ, þar af eiga fimm ríki
fastafulltrúa; Bandaríkin, Rúss-
land, Kína, Bretland og Frakkland.
En breytingai- á skipan ráðsins,
sem og aðrar umbætur á starfsemi
SÞ, hafa lengi verið til umfjöllunar
og áhersla hefur verið lögð á að ná
einhverju fram í þeim efnum á
þessu ári, í tengslum við sextíu ára
afmæli samtakanna.
Telja menn nauðsynlegt að ör-
yggisráðið endurspegli veröldina
eins og hún er í dag; en núverandi
skipan þess hvað fastafulltrúa varð-
ar endurspeglar þá stöðu sem var
uppi í heimsmálunum í lok seinni
heimsstyrjaldar 1945. Er rætt um
að heimsálfumar Afríka og Suður-
Ameríka verði að fá fastasæti í
ráðinu, einnig þykir eðlilegt að sum
mannmörg áhrifaríki fái þar inni
sem fastafulltrúar; sbr. Indverja og
Japana en Japanar greiða næst-
mest allra aðildarþjóða SÞ í sjóði
samtakanna (Bandaríkin greiða
mest).
Hafa Japanar einmitt varað við
því að þeir muni þurfa að draga úr
þessum fjárframlögum ef þeim
hlotnast ekki fastasæti í örygg-
isráðinu.
Erfiðlega hefur hins vegar geng-
ið að finna lausn sem líkleg hefur
verið til að ná fram að ganga. Kem-
ur þar m.a. til erfið togstreita milli
einstakra þjóða innbyrðis, en sem
dæmi má nefna þá eiga Pakistanar
erfitt með að sætta sig við að Ind-
verjar fái inni í öryggisráðinu, ítalir
vilja ekki heyra á það minnst að
Þjóðverjar fái þar fast sæti,
Mexíkóar og Argentínumenn eru
andsnúnir Brasilíumönnum í þess-
um efnum og loks eru Kínverjar al-
gerlega mótfallnir því að Japanir fái
fast sæti í öryggisráðinu.
Hafa Kínverjar hagað sér eins og
„fíll í postulínsbúð“ í tilraunum sín-
um til að koma í veg fyrir samþykkt
G4-tfllögunnar, svo notað sé orða-
lag embættismanns hjá SÞ. Þeir
segja ómögulegt að samþykkja
breytingar sem þessar nema alger
eining ríki um þær. Kunnugir segja
þá hins vegar vera með látalæti, all-
ir viti að það muni aldrei nást alger
sátt um þessa hluti. Staðreyndin sé
einfaldlega sú að Kínverjar vilji
engar breytingar.
Eru það raunar gömul sannindi
og ný að ríkin fimm, sem nú eiga
fastafulltrúa í öryggisráðinu, hafa
verið treg til að hleypa fleiri ríkjum
í sinn hóp, enda Ijóst að það gæti
orðið til að draga úr áhrifum þeirra.
Eitthvað hlýtur þó að hafa mjakast
í þessum efnum þar sem Frakkar,
sem eiga fastasæti í öryggisráðinu,
eru meðal stuðningsmanna G4-
tillögunnar.
Má segja að það sem sameini
þjóðirnar í „Kaffiklúbbnum" sé
andstaða þeirra við tillögur G4; og
hver og ein þjóð hefur sínar tfl-
teknu ástæður fyrir því að beita sér
gegn tillögunni. Kínverjar eru til að
mynda ekki sagðir andvígir því að
Indverjar fái fast sæti í örygg-
isráðinu.
Eins og áður kom fram hafa Jap-
anir, Brasilíumenn, Þjóðverjar og
Indverjar bundist samtökum um
eina tillögu um breytingar á örygg-
isráðinu.
Ýmis ríki hafa lýst yfir stuðningi
við tillöguna - þ. á m. Island - en
skv. frétt Kyodo News þykir Jap-
önum andstaðan heldur mikil. Litlu
hafi breytt þó að löndin fjögur hafi
nýverið lýst því yfir að þau afsöluðu
sér því í fimmtán ár að neitunarvald
fylgi föstu sæti í öryggisráðinu fyrir
nýju ríkin.
Hyggjast löndin bíða með að
leggja tillöguna fram skv. fréttinni,
en þau þurfa stuðning tveggja
þriðju aðildarríkja SÞ, þ.e. 128, til
að tillagan nái fram að ganga en að-
ildarríkin eru alls 191.
Afstaða Bandaríkjanna óljós
Eftir því sem Morgunblaðið
kemst næst spilar líka hér inn í að
leiðtogafundur Afríkusambandsins
fer fram í Líbýu dagana 4-6. júlí.
Munu forystumenn þess beinhnis
hafa beðið forystumenn G4-
ríkjanna að bíða með að leggja til-
löguna fram þar til eftir fundinn, en
afdrif tillögunnar kunna að ráðast á
þessum fundi.
Mikilvægt er að Afríkumenn
komi sér saman um afstöðu í mál-
inu, eigi tillaga G4-ríkjanna að ná
fram að ganga, enda ræðir hér um
alls 53 atkvæði í allsherjarþingi SÞ.
En eins og annars staðar fer fram
valdabarátta innan Afríkusam-
bandsins. Suður-Afríka, Egypta-
land og Nígería vilja semsé öll fá
fastasætin í öryggisráðinu, Alsír,
Senegal og Kenýa hafa einnig reynt
að blanda sér í þann slag nýverið og
flækir það stöðuna. Hafa þau í raun
gengið til liðs við „Kaffiklúbbinn“ -
framboð Senegala er til dæmis
beinlínis talið til marks um að til-
raunir Kínverja og annarra „Kaffi-
klúbbsþjóða" til að kljúfa Afríku-
þjóðir hafi skilað árangri, sem aftur
spillir fyrir möguleikum G4-tillög-
unnar.
Kunnugir segja hins vegar að það
væri með eindæmum heimskulegt
af Afríkuþjóðunum að fylkja sér
ekki á bakvið tillöguna; Afríka eigi
að fá tvo fastafulltrúa skv. henni, en
hafi engan fyrir, auk þess sem til-
lagan geri ráð fyrir að kjörnum
fulltrúum Afríku fjölgi.
Afstaða Bandaríkjanna til hugs-
anlegra breytinga á öryggisráðinu
skiptir miklu máli en þarlendir
ráðamenn hafa sagt að þeir séu að-
eins hlynntir „lítilli“ stækkun ör-
yggisráðsins, þ.e. að „tvö eða svo“
ný ríki verði tekin í hóp fastafull-
trúa. Vilja Bandaríkjamenn að Jap-
an verði annað þeirra ríkja, enda
góðir bandamenn þeirra.
Nicholas Bums aðstoðarutanrík-
isráðherra sagði nýverið að stærri
stækkun hefði „hugsanlega skað-
leg“ áhrif á möguleika ráðsins til að
vinna með skilvirkum hætti.
Og Condoleezza Rice, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, gerði
Joschka Fischer, þýskan starfs-
bróður sinn, afturreka er hann fal-
aðist fyrr í mánuðinum eftir stuðn-
ingi Bandaríkjanna við tillöguna og
um leið þá hugmynd að Þjóðverjar
komi inn sem fastafulltrúar.
George W. Bush Bandaríkjafor-
seti vildi hins vegar alls ekki útiloka
að Þýskaland fengi fast sæti í ör-
yggisráðinu þegar hann, ásamt
Gerhard Schröder, kanslara Þýska-
lands, ræddi við blaðamenn í Wash-
ington en Schröder var á ferðinni
vestra fyrr í þessari viku.
Er í raun ekki fyllilega ljóst
hvaða pól Bandaríkjamenn munu
taka í hæðina þegar á hólminn er
komið og margt getur farið öðruvísi
en ætlað er.
Athyglisvert er að eftir því sem
Morgunblaðið kemst næst þá telja
embættismenn G4-ríkjanna sig
hafa þau 128 atkvæði sem þarf á
þessari stundu, það hafi verið tillits-
semi við Afríkusambandið að bíða
með að leggja tillöguna fram en
gert hafði verið ráð fyrir því að það
yrði gert í gær, 30. júní.
Sé þetta rétt má fullyrða að um
mikil tíðindi yrði að ræða; sam-
þykkt tillögu G4-ríkjanna fæli í sér
skref í átt að sögulegum breyting-
um á starfsemi öryggisráðsins.
Segja menn hjá Sameinuðu þjóð-
unum að atkvæðagreiðsla um tillög-
una verði hugsanlega bráðlega, 11.
júlí hefur verið nefndur í þessu sam-
bandi. Ljóst er enda að tíminn fer
að verða naumur. Afgreiðsla tillög-
unnar í allsherjarþinginu er nefni-
lega aðeins fyrsta skrefið; skref sem
felur í sér rammasamþykkt, þ.e. að
ákveðið verði hversu mörg ríki verði
í öryggisráðinu og hversu margir
fastafulltrúarnir verði framvegis.
Næsta skref - sem þarf að stíga
fyrir leiðtogafund SÞ í september -
jrði að kjósa inn nýju ríkin, þ.e. G4-
ríkin fjögur og svo tvö Afríkuríki.
Síðasta skrefið yrði síðan stað-
festing í þingum aðildarríkja SÞ,
umræddar breytingar fela í sér
breytingar á stofnsáttmála SÞ og
kalla því á staðfestingu hvers aðild-
arríkis fyrir sig. Það ferli gæti tekið
einhver ár; sömuleiðis er óljóst
hvaða áhrif afstaða Kínverja muni
hafa. Þeir gætu beitt neitunaivaldi í
öryggisráðinu, en vonir manna
standa hins vegar til þess að ef mál-
ið kæmist þetta langt þá myndu
þeir ekki telja sér fært að standa í
vegi þess.
Kínverjar þrýsta á íslendinga,
Kínverjar munu raunar hafa vak-
ið reiði margra með framkomu
sinni en þeir hafa beitt sér mjög í
málinu, lagt mikinn þrýsting á ríki
að falla frá stuðningi við G4-
tillöguna. Kínverjar hafa m.a. þrýst
mjög á íslensk stjórnvöld - sem þó
eru meðal meðflutningsmanna til-
lögu G4-ríkjanna - en í tilvitnaðri
frétt Der Spiegel kom t.a.m. fram
að kínverski sendiherrann í
Reykjavík hafi fimm sinnum fundað
með íslenskum ráðamönnum í því
skyni að reyna að fá þá til að láta af
stuðningi við G4-ríkin. Skv. heim-
ildum Morgunblaðsins hafa þessir
fundir þó raunar verið fleiri en
þetta.
david@mbl.is