Goðasteinn - 01.09.1966, Page 83

II
Hér að framan var þess getið, að Oddi var fyrrum þriðja tekju-
hæst prestakall hérlendis. Bezta brauð landsins, Breiðabólsstaður
í Fljótshlíð, átti 470 jarðarhundruð með 83ur kúgildum. Tekjur
prests af jörðum voru þá 170 ær á vori og 830 kílógrömm leigna-
smjörs. Allar tekjur prests þar voru metnar á 182,5 ríkisdali í pen-
ingum. Annað bezt brauð var Grenjaðarstaður, metinn á 163 dali.
Oddi var metinn á 121 dal. Fjórða var Staðarstaður, metinn á 105,5
dali. Fimmta var Hítardalur, metinn á 102,5 dali. Sjötta var Helga-
fell, metið á 97 dali. Sjöunda Holt undir Eyjafjöllum, metið á 87
dali. Áttunda var Gaulverjabær, metinn á 83,5 dali. Níunda Setberg
metið á 83 dali. Tíunda var Selárdalur, metinn á 82 dali. Ellefta
Seltjarnarnes, eða Reykjavík, metið á slétta 80 dali.
Þrjú af sjö beztu brauðum landsins voru í Rangárþingi. Rýrustu
prestaköll voru þá metin á aðeins 5 ríkisdali. Það var Staður í
Súgandafirði og Skeggjastaðir norður á Langanesströndum. Sand-
fell í Öræfum var metið hálfum dal hærra. En nokkur brauð,
önnur, innan við 10 dali. í hartnær helmingi prestakallanna voru
árstekjur presta metnar um og innan við 30 ríkisdali. Þess var ekki
von, að prestar yrðu þá yfirleitt hökufeitir. Og engin furða, þótt
fast væri sótt frá rýrara að betra brauði.
III
Ókunnugt er, hvenær hjáleigubúskapur hófst í Oddahverfi. Er
allsherjarmanntal var tekið á Islandi 1703, voru Oddahjáleigubænd-
ur sjö, með samtals 36 menn í heimili. Þá voru á Oddastað 14
heimamenn. Átta árum síðar var jarðabók samin fyrir Rangárvelli.
Þar voru Oddahjáleigur allar taldar og nefndar nöfnum, land-
skuldir, kvaðir og leigukúgildi bókfært á hverju býli, ennfremur
bústofn hjá hverjum einstökum bónda. Þá voru hjáleigur þessar:
Oddhóll, Kumli, Kragi, Langekra, Dvergasteinn, Vindás og Tröð.
Fjögur kvígildi fylgdu þá Oddhól og Kumla, þrjú kvígildi hinum
hjáleigunum, eða samtals 23 kvigildi. Þá hafði Kragi verið í eyði
síðan í stóru bólu.
Enn eru þar taldar tvær eyðihjáleigur, fornar: Núningur, sagður
Goðastemn
81