Goðasteinn - 01.03.1972, Page 77

Guðlaugur E. Einarsson:
Druknanir í Ytri-Rangá á 19. öld
og fyrri hluta 20. aldar
i.
Rangá cr fögur í fossum og giljum,
fiðlustreng vatnadís brosandi knýr.
Kaldrifjuð feigðin í hringiðu hyljum
hægfara, lymsk þó, und glófleti býr.
Býr sem hin fegursta kona yfir köldu
kviklát og viðsjál og straumbreytin á.
Sjá, hún er jötunelfd skorðuð við skjöldu,
skal ekki mannblót að eilífu sjá.
Þannig byrjar Guðmundur Guðmundsson vígsluljóð Rangárbrúar
1912. Sannleikurinn í þessu ljóði felst aðeins í tveim fyrstu ljóð-
línunum, hitt er ósatt og ofsagt, kaldrifjuð er Rangá alls ekki,
eða lymsk, því síður viðsjál eða straumbreytin. Og þó slys hafi
orðið heizti mörg við hana á líðandi öld, eins og sagt verður
hér frá, þá er engu þessu, sem Guðmundur nefnir, um að kenna.
Rangá er alls ekki straumbreytin á, heldur liðast hún lygn og tær
frá upptökum til ósa. Henni er ekki gjarnt til flugs eða flóða, því
hún er hrein lindará, eins og nú er farið að nefna bergvatnsár,
og í hana faila ekki gruggugir lækir eða mýrarkeldur.
Rangá hefur upptök sín í söndum og hraunum austan Þjórsár
milli Búrfells og Heklu með fjallaklasa þeim, cr henni fylgir.
Vatnasvæði Rangár er því frá byrjun nokkuð stórt en jarðvegur
þurr og sendinn, sem gleypir hvern vatnsdropa er til jarðar fellur
þegar í stað.
Sumra manna mál er það, að nokkur hluti vatnsins í Rangár-
Goðasteinn
75