Goðasteinn - 01.03.1972, Page 87

trégirt, fulltrúi Mýrdalssmiða. Aðrar skyrkyrnur Skógasafns eru
yngri, frá lokum 19. aldar og byrjun 20. aldar. Allar eru þær
járngirtar.
Og þá kem ég aftur að Skálakyrnunni. Höfuðeinkcnni hennar
er það að vera víðari við botn cn op, líkt og gerist um gömul
ker og gamla sái. Hún er 30,5 cm á hæð, þvermál botns að
utanmáli 34 cm, þvcrmál ops 31,8 cm. Hæð stafa að innan, frá
brotni, er 28 cm. Smíðaefnið er fura. Stafir eru alls 17, mismun-
andi breiðir. Þeir eru allir blindingaðir saman. Botn er gerður úr
þremur fjölum, sem einnig eru blindingaðar saman. Slit áranna
hefur nú eytt svo innra borði viða, að víðast sér til blindinga.
Mjólkursteinn hefur hert viðinn til muna og sums staðar litað
hann ljósan.
Kyrnan er lögguð með gömlum hætti, löggin eða laggarskoran
jafnbreið botnþykkt. Var þá einlaggað sem kallað er. Kyrnan er
til muna iaggarbrotin og nú vart lagarheld, þótt reynt væri að
afgisa hana. Ekki sjást þess merki, að kyrnan hafi verið með
eyrum til halds fyrir hlemm, en þó kynnu þau að hafa verið
söguð af henni fyrir eina tíð. Enginn hlemmur fylgdi henni til
safnsins.
Síðast var kyrnan með tveimur trégjörðum, en sjá mátti, að
hún hafði verið með fjórum gjörðum í upphafi vega, laggargjörð,
brúngjörð og tveimur miðgjörðum. Brúngjörð og laggargjörð voru
glataðar. Síðast hafði kyrnan verið með laggargjörð úr járni, og
var viðurinn mjög ryðtekinn og skemmdur eftir hana. Gjarðirnar
gömlu eru úr furu (girðisvið) og festar saman með fornum hætti,
hnitaðar með eirsaumi og oddarær úr eir til festingar endum.
Innan á aðra miðgjörð var felldur á kafla girðisspónn, gerður ti!
þess, að gjörðin félli betur að stöfum á réttum stað. Við innþornun
viðar urðu gjarðir of rúmar. Neðri miðgjörð er nú laggargjörð,
en gömul, aðfengin trégjörð er nú brúngjörð.
Ekki hefur kyrnan tekið með góðu móti öllu rneira en 20 1
af mjólk, sem virðist í minna lagi fvrir gott bú eftir fráfærur,
en hér ber að gæta þess, að öli heimili áttu tvær eða fleiri
skyrkyrnur.
Ncðan á botn kvrnunnar er letrað stórurn stöfum ártalið 1826,
Goðasteinn
85