Goðasteinn - 01.03.1973, Qupperneq 11

prests Hávarðssonar, seinast í Eydölum. Þeirra son Magnús kenn-
ari við Gustavus Adolphus háskóla í Minnesota.
AUSTUR HÉRAÐSSANDA
Nú hugsa ég mér ferðamann fara austur fyrir Lagarfljót og
halda austur Héraðssandana. Ströndin meðfram Héraðsflóanum
var ein sandauðn, og þó sú sandströnd væri ekki björguleg á að
líta, kom það þó fyrir, að maður sá á henni mikið bjargræði,
sem öldur hafsins skoluðu á land upp. Mikið af tráviðarbjálkum
rak oft upp á sandana, og var það mikið hagræði fyrir þá
bændur, scm rekarétt höfðu. Vanalega var gengið á sandana
cftir norðanveður, og fannst þá oft mikill trjáviður rckinn, og
þá, þegar hvali rak, flaug hvalsagan. Menn gjörðu sér það að
skyldu í Hjaltastaðaþinghá að flytja hvalfréttina bæ frá bæ og
svo barst fréttin fljótlega til næstu sveita, og tiltölulega eftir lít-
inn tíma var mikill mannfjöldi kominn á hvalstöðina. Þeir, sem
fyrst komu, fengu vinnu við að skera upp hvalinn og fengu svo
skurðarhiut, en hinir, sem seinna komu, keyptu, og alltai; voru
menn að koma, meðan nokkuð var eftir af hvalnum.
Tvo stórhvali rak á Héraðssandana í minni tíð á íslandi, þann
fyrri 1861 á Sandbrekkusand. Þann hval átti Björg Guttorms-
dóttir prófasts Þorsteinssonar frá Hofi í Vopnafirði. Umboðs-
maður hennar var skáldið Páll Ólafsson á Hallfreðarstöðum.
Hinn hvalinn rak á Eiðasand 1864. Jónatan Pétursson bóndi á
Eiðum og eigandi Eiðastóls átti hvalinn. Hann sendi son sinn,
Jónatan yngri, norður á sand til að hafa umsjón yfir hvalnum.
Árið 1868, seint um haust rak 60 smáhvali, sem hnýðingar eru
kallaðir, á þessar sandbrekkur, Gagnstaðasand einna flesta,
Kóreksstaðasand, Sandbrekkusand og Hrafnabjargasand. Einna
mestur mannfjöldi sást þá á söndum. Kjötið af smáhvöium þess-
um var viðfelldnast til manneldis, fíngerðara en stórhvalakjöt
og þurfti minni suðu. En óþægilegur flutningur voru hvalstykkin,
raufar skornar í þau og hengt svo á klvfberaklakkana á hestunum.
JÓN SIGURÐSSON BÓNDI I NJARÐVÍK
Jón Sigurðsson í Njarðvík mun hafa verið fæddur í Hólshjá-
Goðasteum
9