Goðasteinn - 01.03.1973, Page 37

Jón R. Hjálmarsson:
íslenzk kirkja í öndverðu
Það, sem mesta furðu vekur í sambandi við kristnitöku Islend-
inga, er hversu skyndilega hún gerðist og hversu friðsamlega hún
fór fram.
Slíkt er einsdæmi i sögunni. Vcnjulega voru átökin hörð milli
hins forna siðar og kristninnar. Kristnin leitaði á löngum tíma
æ dýpra inn í hin heiðnu þjóðfélög og sýrði hugi manna. Ötulir
trúboðar sóttu fram og brutu æ stærri skörð í hinn heiðna múr.
Konungar og keisarar beittu vopnum og valdaboðum til eflingar
hinum nýja sið, og kristnin vann á, þótt seint sæktist oft á tíðum,
og trúboðið tæki langan tíma.
En á íslandi gerist kristnitakan með þeim hætti, að maður
staldrar ósjálfrátt við og hugleiðir, hvað geti valdið þessum
snöggu sinnaskiptum. Ekki er því fyrir að fara, að jarðvegurinn
væri vel undirbúinn um langt skcið, áður en lögsögumannsúrskurð-
ur Þorgeirs Ljósvetningagoða- á alþingi, 24. júní, árið 1000,
kvæði svo á, að „allir menn skyldu kristnir vera og skírn taka“
(Ari).
Eitthvað hafði alltaf verið kristinna manna í landinu, en þeir
voru fáir og áhrifa þeirra gætti lítið. Hefur þeim og sennilega
frcmur fækkað en fjölgað, er landnámsöldin var liðin, og hið
forna höfðingjalýðveldi, sem að mörgu leyti ber að skoða sem
einskonar trúríki, var komið í fastar skorður. Trúboð það, sem
rekið var tvo síðustu tugi 10. aldarinnar, var ekki sérlega veiga-
mikið. Fyrstu trúboðarnir, Þorvaldur Konráðsson, íslenzkur mað-
Goðasteinn
35