Goðasteinn - 01.06.1974, Page 22

Verðandi móðir skal gæta þess að drekka ekki úr bolla, sem
brotnað hefur skarð í, ella á hún á hættu, að barnið verði með
skarð í vör.
Orlof og orlofskökur
Þegar ég var dálítið stelpustýri, man ég eftir rosknum konum, sem
komu í heimsókn til foreldra minna einu sinni til tvisvar á ári.
Var það kallað að koma í orlof sitt. Þær gistu þrjár nætur, sem
nefndust orlofsnætur. Ekki máttu næturnar vera færri, nefndust
þá snýkjunætur. Konur þessar færðu okkur börnunum stórar, glóð-
arbakaðar rúgkökur, sem voru okkur ekki síður sætar í munni en
sælgæti nútímans. Þær voru þegnar með þökkum og gefnar af
góðum hug og oftast litlum efnum. Einu sinni átti sú, sem gaf,
ekkert smjör til að gefa með kökunum og bað móður mína að
bæta úr.
Venja var að gleðja þessa gesti, þegar kvatt var, og gefa þeim
gjöf, sem verða mætti að góðum notum, enda í samræmi við gömlu
regluna: Gjöf skal gjaldast, ef vinátta á að haldast.
Brunnur
f fyrri daga voru vatnsbrunnar við hvert heimili, þar sem ekki
var bæjarlækur. Venjulega var gert vel yfir brunninn svo vatnið
héldist hreint og menn og skepnur færu sér þar ekki að voða. Um-
hverfis opið var sterkur rammi og festar við hann uppistöður, sem
vinduásinn lék í. Á ásinn var festur kaðall og á enda hans fata,
niðurmjó. Hún var kölluð ponta. Var hún gefin niður með kaðlin-
um og svo undin upp með ássveifinni. Það hét að ponta upp.
Tréhlemmur með haldi var yfir brunninum.
Safnforin
Þegar ausið var upp úr safnforum, var notuð til þess fata, sem
fest var á langt skaft. Það verkfæri hét pusa. Forinni var ausið
með henni í stóran stamp, sem var með áföstum börukjáikum.
Tveir menn báru stampinn á milli sín út á tún. Vinnan hét að
pusa og að bera for.
20
Goðasteinn