Goðasteinn - 01.06.1974, Side 83

Jón R. Hjálmarsson:
Drottning Norðurlanda
Þegar Friðrik 9. Danakonungur safnaðist til feðra sinna í árs-
byrjun 1972 eftir langa og farsæla stjórnartíð, korn elzta dóttir
hans til valda í landinu. Heitir hún Margrét og hlaut sem kunn-
ugt er þjóðhöfðingjatitilinn Margrét II. Þannig var sem sé mál
með vexti, að löngu áður hafði önnur kona, sem einnig bar nafnið
Margrét, ráðið ríkjum í Danmörku og raunar á öllum Norður-
löndum. Drottning sú, sem síðari tíma menn nefna Margréti I.,
var raunar aldrei til ríkis borin, en engu að síður komst hún til
valda, átti ævintýralegan og að mörgu leyti stórmerkan stjórnmála-
feril og markaði svo varanleg spor í sögu norrænna þjóða, að hún
verðskuldar fyllilega að hennar sé minnzt, þótt ekki verði að
þessu sinni nema í örstuttu máli.
Margrét fæddist árið 1353 og var hún yngst barna Valdemars
konungs atterdags og Heiðveigar drottningar hans frá Suður-
Jótlandi. Valdemar konungur átti erfiða og mjög stormasama
konungstíð, enda var hann óvæginn og harðgerður og fór sínu
fram á hverju sem gekk. Hciðveig drottning er næstum óþekkt í
sögunni, en talið er að hún hafi verið skýrleikskona og að Margrét
dóttir hcnnar hafi sótt til hennar mikið af góðri greind sinni, hygg-
indum og hæfileikum til að umgangast fólk og ná því, sem hún
vildi, með samningalipurð. En það stóð ekki til að Margrét yrði
stjórnandi Danmcrkur, heldur var það bróðir hennar, Kristófer
Valdemarsson, sem átti að erfa ríkið. Hann féll hins vegar í
einni af fjölmörgum styrjöldum föðursins löngu áður en til þess
kæmi.
Goðasteinn
81