Goðasteinn - 01.06.1974, Síða 93

Goðasteinn - 01.06.1974, Síða 93
traust hald fyrir barn, sem sat ofan í milli í heybandslest. f stað miðklakks var á mörgum klyfberum ofan á boganum áberandi hnúður með gati. Hér er miðað við ákveðin nöfn á einstökum hlutum klyfberans. Þau eru þó ekki hvarvetna hin sömu. Til er alkunn vísa, sem á að færa fram klyfberaorð úr máli Skaftfellinga en mun þó eiga við aðra: Böllurinn í berandanum brotna náði, rifnaði. út úr ferða fuðu, feikna slysin mér ofbuðu. Hér heitir klyfberinn berandi, klakkurinn böllur og klyfbera- sylgjan fuða. Nú mun enginn kannast við þessi orð í mæltu máli ferða og flutninga. Algengast efni í klyfberaboga var sjórekin rótarhnyðja eða krykkja sem kölluð var. Bugður hennar hentuðu vel í bogann og voru notaðar eins og bezt lá við, er efnið var sagað niður. Reka- jarðir margar bjuggu vel að þessum efnivið og seldu hann hálf- unninn eða fullunninn upp um sveitir. Úr stórvöxnum birkiskógi fékkst oft gott efni í klyfberaboga eins og sjá má enn í dag í gömlum ldyfberum. Búalög gera einnig ráð fyrir smíði og sölu birkiklyfbera. I gömlu handriti Skógasafns sé ég þetta ráð gefið varðandi viðarhögg til klyfbera: „Með minnkandi tungli . . . . högg þá við, sem lengi skal vara og ei fúna so sem til klyf- bera.“ Fyrir því hef ég orð fróðleiksmanns, að sumir klyfbera- smiðir hafi mælt bogann á sjálfum sér í smíði, lagt hann framan á mittið og ákvarðað út frá því hæfilega vídd eða breidd bogans. Æfður klyfberasmiður lét þó vísast auga sitt og tilfinningu ráða smíði klyfbera. Rétt hlutföll réðu smíði ef vel var. Eitt þýð- ingarmesta atriðið var það, að klyfberinn væri ekki af gleiður að framan, miðað við afturenda fjala. Bilið milli klyfberafjala að framan skyldi vera hæfilega mjótt og bilið að aftan hæfilega gleitt. Misbrestur á þessu þýddi það, að klyfberinn grúfði, þegar hann var lagður á hest, og reiðingurinn settist í, sem kallað var. Blaðaðir endar klyfberabogans ganga gegnum hliðar klyfbera- fjala um þar til gerð ferhyrnd göt. Hornið, sem myndaðist við fjölina framan við bogann, var ofturlítið minna en 90°, en hornið Goðasteinn 91
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Goðasteinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Goðasteinn
https://timarit.is/publication/1897

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.