Sveitarstjórnarmál

Årgang

Sveitarstjórnarmál - 2021, Side 60

Sveitarstjórnarmál - 2021, Side 60
SVEITARSTJÓRNARMÁL 60 Á síðasta ári sendi ég í samvinnu við Félagsvísindastofnun út könnun til allra aðalfulltrúa í bæjar-eða sveitarstjórnum árið 2021. Af 466 fulltrúum tóku 236 þátt og var svarhlutfall 51%)1. Nú þegar hefur birst stutt skýrsla um upplifun kjörinna fulltrúa á neikvæðu umtali og áreit en stefnt er að því að birta heildstæða skýrslu um helstu niðurstöður 1 Fulltrúar í sveitarstjórn Múlaþings voru undanskildir vegna þess hversu stutt var síðan kosningar höfðu farið fram. könnunarinnar í kringum næstu áramót. Í þessu greinarkorni er ætlunin að kynna gróflega niðurstöður á viðhorfum kjörinna fulltrúa til þátttökulýðræðis og íbúasamráðs. Það vakti nokkra athygli í kringum síðustu sveitarstjórnarkosningar árið 2018 hversu mikil áhersla var lögð á íbúalýðræði og samráð við íbúa í stefnuskrám margra framboðslista, án þess þó að settar væru alltaf fram ítarlegri skilgreiningar á hvað fælist í slíku samráði. Leiðir til íbúaþátttöku eru fjölmargar og þær er hægt að skilgreina á ýmsa vegu. Algengt er að líta svo á að samráð byrji á tiltölulega óvirkri nálgun þar sem sveitarstjórn kynnir fyrir íbúum ákvarðanir sem jafnvel er búið að taka. Næst eru síðan mismunandi stig þátttöku þar sem haft er virkt samráð við íbúa. Í flestum tilfellum felst í slíku samráði að íbúar hafa tækifæri til að koma sínum sjónarmiðum á framfæri beint við kjörna fulltrúa eða stjórnsýslu sveitarfélags. Efsta stigið er síðan þátttaka þar sem íbúar geta haft bein áhrif á ákvörðun sveitarstjórnar um afmörkuð málefni. Dæmi um slíkt eru til að mynda verkefni eins og Okkar Kópavogur. Önnur leið til að flokka þátttöku er síðan að skoða hver á frumkvæði að þátttökunni, þ.e. er það sveitarstjórn sem býr til þátttökumöguleikana fyrir íbúana eða geta íbúar krafið sveitarstjórn um viðbrögð t.d. með því að geta krafist íbúakosningar um ákveðið málefni. Í könnuninni voru settar fram 3 spurningar varðandi viðhorf kjörinna fulltrúa til staðbundins lýðræðis, viðhorf til þess hvaða þátttökuleiðir væru áhrifamestar og hvaða umbætur kjörnir fulltrúar teldu æskilegar. Almennt benda niðurstöður til þess að kjörnir fulltrúar hafi mjög jákvætt viðhorf til íbúaþátttöku. Þannig voru 78% aðspurðra mjög eða frekar sammála því að íbúar ættu að hafa kost á að koma skoðunum sínum á framfæri áður en veigamiklar ákvarðanir væru teknar og 66% töldu að íbúar ættu að taka virkan þátt í mikilvægum ákvörðunum. Það er þess vegna áhugavert að skoða hvaða þátttökuleiðir kjörnir fulltrúar telja vera mjög eða frekar áhrifamiklar en þar trónir efst með 71% þátttaka í sveitarstjórnarkosningum og fast á eftir koma íbúakosningar (69,5%). Opnir samráðsfundir koma næst (59%) og beint samráð við hagsmunahópa eða stofnanir þar fast á eftir (58,5%). Aðrar leiðir eins og skoðanakannanir (45%), undirskriftalistar (40%), uppsetning ábendingakerfa( 46%) og notendaráð (35) skora mun lægra. Hins vegar þegar litið er til þess hvaða umbætur kjörnir fulltrúar telja mjög eða frekar æskilegar þá kemur í ljós að þrátt fyrir að íbúakosningar séu taldar áhrifamikil leið þá telja 45% aðspurðra ráðgefandi atkvæðagreiðslu mjög eða frekar æskilega en einungis 24,5% eru hlynntir bindandi atkvæðagreiðslu. Aftur á móti nýtur ýmiskonar samráð meiri hylli en 66% telja samráðsferli þar sem íbúar Eva Marín Hlynsdóttir Prófessor í opinberri stjórnsýslu við stjórnmálafræðideild HÍ Viðhorf kjörinna fulltrúa til íbúasamráðs Frá íbúafundi.

x

Sveitarstjórnarmál

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sveitarstjórnarmál
https://timarit.is/publication/1063

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.