Mímir - 01.06.1981, Síða 7

verjaland og Tékkóslóvakía urðu mér gífur-
legt áfall. Stefnan beið skipbrot, margir urðu
fyrir vonbrigðum. Þetta sýnir sig vel í Laufi
og stjörnum. Bjartsýnin sem ríkir í A Gnita-
heiði er horfin. „Ég heyrði þau nálgast“ er
sprottið upp úr innrásinni í Ungverjaland —
við erum öll á flótta með von okkar líkt og
Jósef og María með barnið.
Nú er uppi í síðustu bók þinni vangaveltur
um trú- og eilífðarmál.
Ekki trúmál — að vísu er religiös tónn í
sumum kvæðunum. Ég hugsa mikið um þessi
mál. Ég er efahyggjumaður, fortek ekki líf
eftir dauðann en trúi ekki á það. Skilningar-
vitin ná ekki yfir nema svo lítið svið, það get-
ur verið fullt af einhverju í umhverfinu sem
við skynjum ekki. Tími og eilífð eru hugtök
sem mannshugurinn nær ekki yfir. Hvað er
eilífð? Tíminn er líka ákaflega afstætt hugtak
og hefur verið mér hugleikinn. Það sem einu
sinni var, er. Það má kannski segja að ég sé
forlagatrúar. „Líf manns streymir fram, tím-
inn er kyrr“. Lífið streymir fram í gegnum
tímann. Manni verður oftar hugsað til eilífðar-
mála með aldrinum. Nafn þessarar bókar er
tvírætt. Ég er orðinn gamall maður og haust-
rökkrið yfir mér eins og öllu mannkyni, í
öðrum skilningi.
Hvernig er vinnubrögðum þínum háttað?
Hvernig verða Ijóð þín til?
Það er ákaflega misjafnt. Stundum er ég
fljótur, stundum mánuðum saman. Ég vil
gjarnan salta kvæði, leggja þau til hliðar og
gleyma þeim helst, taka þau síðan fram aftur.
Þá sé ég þau oft í nýju ljósi. Sum spretta fram
svo til fullbúin og ég finn fljótt hvort þau eiga
nógu djúpar rætur í mér. Stundum dettur mér
eitthvað í hug sem ég held að sé gott en sé
síðar að getur ekki orðið að ljóði. Einlægni og
heiðarleiki skipta öllu máli. Ég vona að það
sjáist á kvæðum mínum. Onnur ljóð krefjast
gífurlegrar vinnu. Ég var til dæmis mjög lengi
með „í Eyvindarkofaveri“ og „Það kallar
þrá“.
Ég skipti kvæðum mínum gjarnan í þrjá
flokka, kvæði sem ég er fullkomlega ánægður
með, önnur sem ég er sæmilega ánægður með
og loks þau sem mér þykja ekki nógu góð.
Á málarinn í þér stóran þátt í Ijóðum þín-
um, myndvísi þeirra og sérkennilegri litanotk-
un?
Já, sérstaklega í fyrstu bókinni. Ég kann
betur að raða saman litum en þeir sem aldrei
hafa komið nálægt þeim. Myndlistin hefur
kennt mér að tjá mig með blæbrigðum litanna,
ég nota ekki bara gult, grænt, blátt og svo
framvegis í einni dembu. Ég hef til dæmis
haft gaman af að blanda saman rauðu og
grænu, líka rauðu og gráu.
Ég hef aldrei séð eftir þeim tíma sem ég
eyddi í myndlistina. Hann var bæði ákaflega
lærdómsríkur og skemmtilegur. Ég hef alltaf
haft það í huga sem Jón Stefánsson sagði við
mig fyrir löngu: Maður má aldrei skilja við
málverk fyrr en maður hefur gert allt sem
hægt er fyrir það.
Hvað finnst þér um bókmenntarannsókn-
ir?
Það fer eftir því hvernig maður rannsakar.
Margt er ekki ýkja merkilegt. Ég er ekki trú-
aður á að ákveðnar aðferðir einar saman dugi
til að greina ljóð þótt þær geti komið að
haldi. Of smásmuguleg greining getur jafnvel
eyðilagt fyrir einstökum lesanda en ljóðið
sjálft er náttúrulega ekki hægt að eyðileggja.
Hvað um hugtakið kvennabókmenntir í
þessu sambandi?
Það er fáránlegt. Ég get ekki séð að kvenna-
bókmenntir séu neitt sér á báti. Mér leiðist
svona sundurgreining. Verk á að meta eftir
því hvort það er gott eða ekki gott. Ekki eft-
ir því hvort það er karl eða kona sem skrifar.
Og ertu enn að yrkja?
Það er nú lítið. Það hefur gengið mikið á
hjá mér undanfarið. Og gaman væri að nota
verðlaunapeningana til að ferðast.
H. G. - Þ. F.
5