Mímir - 01.06.1981, Side 56

ir að umræddan dag var tveggja stiga frost
en ekki 20. Með slíku smáatriði falla sög-
urnar:
„En það skal tekið fram, að sögurnar eru bygðar
á misskilningi. Umræddan dag var aðeins 2 stiga
frost á Grímsstöðum.“
Af ljóðunum má greina ákveðna heildar-
afstöðu til kvenna. Sú afstaða er ekki tengd
gleði og þrám, heldur miklu fremur sorg og
uppgjöf. Jón virðist hafa gefist upp á konum.
Bókin byrjar vel. „Hatturinn“, lítil og
hnitmiðuð mynd af elskendum bak við hús,
bendir ekki á það sem koma skal. En strax
í næsta ljóði í þessum flokki, „Eftir dans-
leik“, kveður við nokkuð annan tón. Sú kven-
mynd sem dregin er upp á að sýna yfirborðs-
mennskuna. Stúlkan snyrtir sig og púðrar
og krefur spegilinn stöðugt sagna um hvort
„hann“ elski hana. Spegillinn svarar engu
— sem vonlegt er — fyrr en snyrtingunni
er lokið. Pá brosir spegillinn sem getur allt
eins verið stúlkan sjálf og svarar spurning-
unni játandi. Munurinn á snyrtu stúlkunni
og spegilmyndinni er ekki mikill. I báðum
tilfellum sjáum við aðeins gljáandi yfirborð.
Nú verður Jón öllu allegórískari en áður.
„Lauslæti“ er yfirskrift á sögu af fallegum
kettlingi með silfurband sem þykist geta veitt
mýs. Líklega er okkur ætlað að setja þetta
í samband við mennina og þá er kettlingur-
inn stúlkan en rotturnar og mýsnar mismun-
andi gerðir karlmanna. Við lok ljóðsins hefur
kettlingurinn fangað „ég“ ljóðsins sem segist
þá vera mús. En, eins og venjulega fæst Jón
ekki til að segja þetta berum orðum:
„Bölvaður ketlingurinn. Eg varaði mig ekki á
honum.“
í öðrum hluta Lauslætis verður hann ást-
fanginn. Ást hans er fiðrildi í lokuðu blómi
en um leið og hann kyssir ,,hana“, flýgur
fiðrildið burt. Hann fékk það sem hann vildi
og kærir sig ekki um hana meir því hann
„á enga óskrifaða sÖgu um hjónaefni í hús-
næðisleit.“
Þriðji hlutinn er heldur torráðnari. Jakob
vill biðja sér konu. Allt í einu talar hann
um sólargeislann og ölduna — það sem eilíf-
lega heldur sínu striki. Síðan „bað hann
hennar“. Óvíst er að þessi fornöfn vísi á
sólargeislann og ölduna. Það er eins líklegt
að þetta séu hin eilífu ,,hann“ og ,,hún“.
Þátíðarnotkunin undirstrikar að svona hafi
þetta verið og með nútíð í næstu línu er bent
á að svona sé þetta enn.
Fjórði og síðasti hlutinn er fullur af von-
leysi í samskiptum við konur. Hún elskar
aðeins ást hans en ást hans elskar sjálfa sig.
Hún kveikir ástareld — með sínu bensíni —
á honum — steininum — en hann brennur
ekki, þykir ylurinn bara notalegur. Llann gef-
ur ekkert frá sér.
En þá kemur Jakob og kyndir sjálfur sitt
ástarbál með hálmi. Hún snýr sér að honum
enda á hann nógan hálm — og peninga. En
samband þeirra blessast ekki heldur því
bensínið hennar er búið. Jakob grípur því
tækifærið þegar konan (undirstrikar að síð-
asti hlutinn gerist síðar; stúlkan-konan) er
í bænum og ber hálminn sinn undir elda-
vélina, eða — heldur framhjá með vinnukon-
unni.
Að lokum kemur treginn í ,,Kvenmaður“,
nokkur orð um ástarævisögu hans sem
gleymdist að prenta á orðin: „Öll réttindi
áskilin“. Frá Hattinum að Kvenmanninum
er óravegur, vegur frá ungum ástföngnum
manni, í gegnum mislukkuð ástarsambönd
við konur, að tregandi, bitrum manni sem
situr einn eftir — og getur ekki annað.
„Hjónaband“, sem ég sagði áðan að til-
heyrði flokki „grínkvæðanna“ er að nokkru
leyti niðurstaða þeirra. „Hún“ er að gifta sig
og ,,hann“ heldur ræðu um kóngssoninn
sem seilist svo langt eftir gullhring nokkr-
um að hann fellur og í ljós kemur að hring-
urinn er fals. Samkvæmt Jóni sjálfum túlk-
ar hann fallega hringinn sem ógiftu stúlkuna,
54