Mímir - 01.06.2023, Side 36

34
Íslenska sem
annað mál
Íris Björk Ágústsdóttir
_________________________________
Fjölgun einstaklinga með annað móðurmál en íslensku
hefur stóraukist hér á landi á seinustu árum. Fjöldi íbúa
af erlendum uppruna nálgast 20% landsmanna. Fólk
flykkist frekar að ensku, sérstaklega þar sem enska
er samskiptamál milli Íslendinga og mismunandi
þjóðerna á vinnustað. Auk þess er enskunám
aðgengilegra fleirum og enska kennd víða.
Það eru margar ástæður fyrir að þetta sé neikvæð
þróun. Bæði hvað varðar varðveitingu íslenskunnar
og fólkið sjálft. Hætta er á að fólk sem ekki hafi
íslensku sem annað mál sé ómeðvitað um réttindi
sín og að atvinnuveitendur nýti sér það. Þá myndast
stéttskipting innan íslensks málsamfélags þar sem litið er
niður á þá sem ekki tala málið og þeim er haldið frá atvinnu,
menntun og opinberri umræðu. Íslenskumælendur hafa þá
valdið. Það skapar aðskilnað í íslensku samfélagi. Annars
vegar missa Íslendingar af tækifærunum til að læra um
nýjar menningarheima, viðhorf og siði. Hins vegar myndast
einangruð samfélög þar sem aðaltungumálið er eitthvað annað
en íslenska en þá er alvarleg hætta á því að þau fari á mis
tækifæri og þátttöku í samfélaginu. En virk samfélagsþátttaka
snýr einmitt að því vita hvað er í gangi í stjórnmálum,
fjölmiðlum og viðburðum hverju sinni til að taka þátt í
lýðræðinu.