Bændablaðið - 27.06.2024, Blaðsíða 46

46 Bændablaðið | Fimmtudagur 27. júní 2024Af vettvangi Bændasamtakanna
Landsmót hestamanna er fram undan. Heillar viku óður til okkar
einstaka hestakyns sem verður á keppnisvellinum frá morgni til kvölds
í sjö daga samfleytt.
Fjöldi hrossa í sýningum og keppni skiptir hundruðum,
gera má ráð fyrir að hátt í tíu þúsund gestir frá a.m.k. tuttugu
þjóðlöndum mæti í brekkurnar og fjöldi knapa, starfsmanna
mótsins og sjálfboðaliða skiptir vafalaust hundruðum.
Landsmótið er á tveggja ára fresti nafli alheimsins í veröld
íslenska hestsins, hvort sem er hérlendis eða erlendis.
Það er langt í frá úr lausu lofti gripið þegar talað er um að
íslenski hesturinn sé öflugasti sendiherra þjóðarinnar. Með
fullri virðingu fyrir öllum þeim frábæru einstaklingum,
tónlistarfólki, rithöfundum, íþróttamönnum o.fl. sem borið
hafa hróður Íslands út fyrir landsteinana, er nokkuð víst að í þeim efnum sé
hesturinn okkar þrautseigastur allra. Forskotið er fólgið í því að hann er í raun
eilífur, endurnýjar sig frá einu árinu til annars og er í hugum allra þeirra sem
elska hann í raun andlitslaust afkvæmi alúðar og metnaðar þeirra sem sinna
ræktunarstarfi hans. Auðvitað eru í heimi hestsins eins og annars staðar ákveðnar
stjörnur á hverjum tíma en ímyndin er óháð
einstaklingunum og snýst um hæfileika og
lundarfar íslenska hestakynsins sem sannar
það alla daga að margur sé knár þótt hann
sé smár.
Ástæður þeirrar miklu aðdáunar sem
íslenski hesturinn nýtur eru fjölmargar og
samverkandi. Sem betur fer höfum við
alla tíð borið gæfu til þess að halda honum
hreinræktuðum og verja hina upprunalegu
eiginleika hans fyrir hvers kyns blöndun.
Hin blíða lund er óumdeilt aðalsmerki á
sama tíma og hann nýtur virðingar fyrir
hve sterkbyggður, heilsuhraustur og harðger
hann er við krefjandi íslenskar aðstæður
og erfið verkefni upp um fjöll og firnindi.
Hin afdráttarlausa sérstaða er þó fólgin í töltinu sem sameinar einstaka mýkt
og augljósan glæsileika ásamt skeiðinu þegar hesturinn er tekinn til kostanna. Til
viðbótar við hefðbundinn gang allra hestakynja og reyndar flestra fjórfætlinga,
fet, brokk og stökk, skartar íslenski hesturinn sínu fegursta á tölti og skeiði og
hrífur alla þá með sér sem sest hafa í hnakkinn og upplifað.
Þessi glæsti sendiherra okkar ber ekki eingöngu landi og þjóð fagurt vitni.
Þegar grannt er skoðað er hann ósvikinn kyndilberi íslensks landbúnaðar og
leggur mikið af mörkum til verðmætasköpunar hans bæði með beinum hætti
og óbeinum. Á erlendum vettvangi er hann ekki síður driffjöður mikillar
verðmætasköpunar og vafalaust einnig ómældra ánægjustunda barna og
fullorðinna. Hann er ræktaður með faglegum og markvissum hætti í yfir
tuttugu löndum og meira en þrefalt fleiri íslensk hross, eða um 250.000, eru
alin annars staðar en í heimahögunum. Á Íslandi eru þau um 75.000 talsins og
nýliðun á hverju ári nemur um fimm þúsund folöldum.
Talsvert hefur verið unnið í því verkefni að fá Ísland viðurkennt sem
upprunaland íslenska hestsins. Liður í því er setning reglugerðar þar sem
Bændasamtökunum er falið að halda upprunaættbók hestsins og fylgja
fyrirmælum um hvaða hross eigi þar heima. Þá eru ræktunarmarkmið og
reglur um mat íslenskra kynbótahrossa í sérstökum viðauka. Stjórnvöld
hafa því tekið sér ákveðna varðstöðu um verndun og þróun hestakynsins og
falið Bændasamtökunum framkvæmdina. Það er í senn ánægjulegt starf og
ábyrgðarmikið.
Landsmótin á Íslandi kallast á við heimsmeistaramót íslenska hestsins
sem haldið er annað hvert ár í einhverju Evrópulandanna. Þangað koma að
jafnaði 10-15.000 gestir og keppendur eru frá um 20 þjóðlöndum hverju sinni.
Íslendingar senda um 20 manna landslið ungmenna og fullorðinna á hvert
slíkt mót og talsverðan fjölda keppnishesta sem vegna sóttvarnarreglna eiga
ekki afturkvæmt. Sú ánægjulega hefð hefur skapast að íslenska liðið sé hið
sigursælasta á mótinu og ber það metnaði í íslenskri hestamennsku fagurt vitni.
Það eru hestamannafélögin Fákur og Sprettur sem standa að Landsmótinu
að þessu sinni. Mótið fer nú í fjórða sinn fram á félagssvæði Fáks í Reykjavík
og ekki er að efa að framkvæmdin verður öll til fyrirmyndar enda mótshaldarar
með mikla reynslu í farteskinu.
Trausti Hjálmarsson,
formaður Bændasamtaka Íslands.
Pistill formanns
Landsmótið
er á tveggja
ára fresti nafli
alheimsins í
veröld íslenska
hestsins, hvort
sem er hérlendis
eða erlendis.
Trausti
Hjálmarsson.
LÖGMANNSÞJÓNUSTA
Vönduð og fagleg lögmannsþjónusta með
starfsstöðvar bæði í Reykjavík og á Hvolsvelli.
Helstu réttarsvið: Félagaréttur, eignaréttur,
samningaréttur, orkuréttur, erfðaréttur,
gjaldþrotaréttur stjórnsýsluréttur o.fl.
Yfir 30 ára reynsla af lögmannsstörfum.
Helgi Jóhannesson, lögmaður  helgi@lr.is  Sími 849-0000
Borgartúni 25, Reykjavík  Austurvegi 4, Hvolsvelli  Sími 515-7400
Yfir aldirnar hefur venjan verið sú að Íslendingar hafa
flutt inn timbur erlendis frá. Þetta timbur var af þess
tíma framandi tegundum fyrir Íslendinga og fyrir vikið
mjög eftirsótt til smíðar.
Nú er öldin önnur og þessar áður framandi tegundir
hafa nú skotið rótum og vaxið vel hér á Fróni. Svo vel
reyndar að ágæt reynsla er komin á notkun heimafengins
timburs til margs konar smíða.
Um þessar mundir eru að verða tímamót á markaði
timburs því glæsilegir skógar vaxa vítt og breitt um landið.
Búast má við umtalsverðu framboði íslensks viðar næsta
áratuginn úr skógum sem voru gróðursettir um aldamótin
með fyrstu landshlutaverkefnum í skógrækt, oft nefnt
bændaskógrækt. Þetta er fyrst og fremst viður af lerki og
greni, en einnig er um að ræða furu, ösp og jafnvel birki.
Ágætu skógarbændur, skógræktarmenn og þeir sem eru
að vinna við timburvinnslu úr bolum úr íslenskum skógum.
Markmið okkar, sem eru Land og skógur, Skógræktarfélag
Íslands, Bændasamtökin og Trétækniráðgjöf slf., er að
haustið 2024 getum við selt íslenskt timbur fyrir burð
í mannvirki, Svansvottað, stimplað og styrkflokkað
samkvæmt ÍST INSTA 142:2009. Til þess að þetta væri
hægt fengu Bændasamtökin í samvinnu við Trétækniráðgjöf
slf. styrk frá Húsnæðis- og mannvirkjastofnun (verkefnið
ASKUR) til að vinna að verkefninu.Iðan fræðslusetur mun
halda námskeið í samvinnu við ofangreinda aðila fyrir
fyrirtæki i timburiðnaði og starfsmenn þeirra.
Námskeiðin sem IÐAN býður upp á eru tvö:
• Námskeið fyrir starfsmenn til að læra styrkflokkun á
burðarviði samkvæmt staðlinum ÍST INSTA 142:2009.
• Námskeið til að upplýsa fyrirtæki um öryggi við að
saga timburboli, gæðastjórnun og merkingu á timbrinu,
allt samkvæmt staðlinum ÍST EN 14081-1.
Námskeiðin eru ætlað fyrirtækjum sem saga timbur og
flokka það eftir burðargetu fyrir einstök innlend verkefni,
en ekki til fyrirtækja til endursölu. Einnig geta aðrir sótt
námskeiðið og fengið réttindi til að styrkflokka timbur.
Þegar trjábolur er metinn og sagaður þarf að sjá út eigin-
leika viðarins og saga eftir því. Efnið sem fæst úr söguninni
er svo flokkað í styrkflokka eftir eiginleikum viðarins.
Þannig má hámarka gæði og verð íslensks timburs.
Námskeiðin eru í formi myndbanda og kennslugögn eru
samkvæmt ÍST INSTA 142:2009 og bókinni Gæðafjalir
- viðskiptaflokkun á timbri úr barrtrjám sem er notuð til
stuðnings. Að námskeiði loknu fer fram verklegur matsdagur
þar sem þátttakendur styrkflokka óflokkað timbur. Eftir að
þátttakandi hefur staðist námskeiðið á hann að geta flokkað
timbur samkvæmt staðlinum ÍST INSTA 142:2009. Við
flokkun má nota timbrið sem burðarvið og undirgengst
fyrirtækið sem starfsmaðurinn starfar hjá ábyrgð á timbrinu
til kaupanda. Nánari upplýsingar um stimpil til að merkja
burðarviðinn verður kynntur við lok á námskeiði.
Hér er um fyrsta námskeið sinnar tegundar að ræða
en þegar fram líða stundir verður það kennt reglulega og
verður jafnframt kennt í fagskólum. Skráning á nemendum
og fyrirtækjum á námskeið fer fram á heimasíðu Iðunnar,
idan.is, og stendur til 20. ágúst 2024. Haft verður samband
við fyrirtækin og þátttakendur í kjölfarið. Prófadagur verður
24. september. Verð á námskeiðið verður auglýst síðar.
Það þor sem forysta ríkisins hafði skömmu fyrir aldamót
með innspýtingu í bændaskógrækt er nú að skila sér til baka
og mun líkast til gera um ókomna tíð. Samtímamenn hafa
yfirleitt spáð vaxtarskilyrðum trjáa til verri vegar en raun
bar vitni. Það er útlit fyrir góða timburuppskeru og „biðin“
eftir sjálfbæru Íslandi veður sífellt styttri. Landbúnaðurinn
braggast enn betur í skjóli trjáa og tækifæri til búsetu um
land aukast. Það er svo ótal margt sem skógurinn gefur. Nú
munum við draga timbrið okkar í dilka, auka verðmæti þess,
farga kolefnisspori sem fylgir innflutningi og efla sveitir
landsins. Íslenskt timbur er komið til að vera.
Höfundar koma allir að námskeiðinu.
Íslenskt timbur
dregið í dilka
– Námskeið í styrkflokkun á íslensku timbri
Eiríkur Þorsteins-
son hjá Trétækni-
ráðgjöf.
Ólafur Ástgeirs-
son hjá Iðunni
fræðslusetri.
Hlynur Gauti
Sigurðsson hjá
BÍ.
Öflugasti sendiherra
íslenskrar þjóðar