Bændablaðið - 27.06.2024, Blaðsíða 56

56 Líf & starf Bændablaðið | Fimmtudagur 27. júní 2024
KROSSGÁTA
Lausn á krossgátu í síðasta blaðiRÁNDÝR LITLAUS STRÍÐNI LÆSA
HÖGG
ÁSTAND
BLANDA
GEÐI VIÐ SKIPAST
GREINAR-
MUNUR TIL BAKA
SKÁN
FLETTA
FITU-
LÍTILL
LEYFI
ELDS-
NEYTI
TRAMPA
AF-
RAKSTUR
HLYNNA AÐ
TVEIR EINS
GÆLUNAFN
URMULL
HAGURBETRUN
ÆR
SNÍKJUR
NÓTA
VÍÐUR
TÍMABIL
Í RÖÐ
NÁTTA
MASSI
MULDUR
SÆGUR
MEGNAÐI
ÞEYTAST
FJAR-
STÆÐA
KATTAR-
DÝR
TROSSA
EINFALT
PLAN
MÆLI-
EINING
TVEIR
EINS
MANNA-
LÆTI
POKA
SKADDA
PRÝÐA
TJARA
KVEIN-
STAFIR
EINKENNI
ÚR HÓFI
TÓNLIST
MÁLHELTI
LOFT-
SIGLING
SALTA
KALLORÐ
MERKIRÖND
MEITLA
TVEIR EINS
ÖFUG RÖÐ
Í RÖÐ
ÆTTAR-
SETUR
SKAMMIR
SÍÐDEIGI
ORKA
GLÓÐAR
EILÍFAN
H
Ö
FU
N
D
U
R
B
H
•
B
R
A
G
I@
TH
IS
.I
S
222
ÁKEFÐ
ANDLIT O REIST B ÞARFNAST
KLEIF Þ BÆKLINGUR
H
FJÁLG-
LEGUR
VÆTA Á F L E Y G U R ÞUS
EV S S I AÐHEFST G E R I R
FORÐA-
GJÁLFUR J A GÆFA
GLEÐI G I F T A
Ó SNYFSI
ÁLÚT T U T L A MATJURT U
VÍSUHLUTI
HRÆDD
KULDAÞEL B A N G I N HROTTI
TVEIR EINS
RITRÖÐ S S
UPP-
TALNINGSLÉTTA
LKUSK
VANDRÆÐI
UNNA
S
L S K A BRÁÐRÆÐI
HNAPPUR A N ÞÍÐA A F Í S A KYNNGIE
A T A S T SÓLUNDA E Y Ð A KRAP
PIRRAÐAR E L GBÖÐLAST
G E L L A SKYLDIR Y GILDRA
PÁSA S N A R A AKVERK-
SIGI
F F FERMA
YFIRHÖFN
ÚT K Á P A TIPL
LEIÐBEINA T R Í T LTVEIR
EINS
Æ TVÍNÓNA
EMJAR H I K A SKORDÝR
LAUS F L U G A MJÖG D
R Æ L N I
GRÓÐUR-
RÍKI
ÓHLJÓÐI F L Ó R A RYK
ÍLÁTI A RBRÍARÍ
TRUFLUN
I P A N FLÓNSKA Ó R Á Ð VAFRA
TVÍHLJÓÐI R Á F AF
N
G
I
R
Ð
A
A
N
FLATBAKA
N
P
I
Í
R
T
TÓMUR
S
A
A
U
MEIÐSLI
Ð
M
U
A
R
RGNAUÐA
MAGRIR
H
Ö
FU
N
D
U
R
B
H
•
B
R
A
G
I@
TH
IS
.I
S
221
www.bbl.is
Nú fara jafnvel eldavélafælnustu
karlpungar landsins að taka sér
stöðu við grillið. Pullur, ham-
borgarar, svínalund í legi, svo
ekki sé talað um ofurkryddaðar
lærisneiðar – munu rata yfir gas-
loga eða rjúkandi heita kolamola.
En stundum, kannski einu sinni
yfir hið ótrúlega stutta sumar okkar,
dregst grillarinn inn í þyngdarafl
stórsteikurinnar. Þá er jafngott og
annað að velja Tomahawk-steik.
Tomahawk-steik, sem hægt
væri að kalla indíánaöxi á okkar
ylhýra ef það telst pólitískt rétt,
fær nafnið sitt frá útlitinu. Þetta er
sum sé nautarifjarauga með áföstu
rifbeini. Lítur svolítið út eins og
fyrrgreint frumbyggjavopn. Rifið –
beinið – hefur svo til engan tilgang
annan en að það er gríðarlega töff
að grilla steik með risastóru áföstu
beini. Líka fallegt á diski reyndar.
Kjötbragð er gott
Indíánaaxar-steik er stór kjötbiti
og eins og venjulegt rifjarauga
eða ribeye er talsvert um fitu og
tengivef í kjötbitanum. Það þarf því
að hantera hann þannig að fitan nái
aðeins að bráðna og tengivefurinn
trosni aðeins. Hvort tveggja næst
með því að elda stykkið á frekar
lágum hita í svolítinn tíma. 40
mínútur – klukkutími ætti að duga
við hita á bilinu 130–160 gráður.
Fyrst þarf að þerra allan vökva
af steikinni og salta vel. Salta
meira en minna. Þetta er vonandi
stórt kjötstykki. Láta kjötið ná
sirka stofuhita áður en það fer á
grillið. Tekur sirka klukkutíma.
Akkúrat nægur tími fyrir saltið
að komast aðeins undir yfirborðið.
Þetta er dýr steik og því mjög
ákjósanlegt að hafa mikið kjöt-
bragð af steikinni þannig að salt
og pipar er eina kryddið sem þarf
en auðvitað smekksmál og undir
grillaranum komið hvað fer á
steikina. En piparinn og mögulega
fleiri kryddtegundir fara ekki á fyrr
en undir lokin.
Grillblendingur
Án þess að hafa gert á því vísindalega
talningu get ég mér til að flestir
grillarar landsins brúki gasgrill
hvunndags. Það er ljómandi fínt, sér
í lagi þegar verið er að grilla lítil
stykki beint yfir eldinum. En þegar
verið er að grilla stærri steikur við
óbeinan eld þarf að gera eitthvað
til að skapa smá reyk í gasgrillinu.
Það er hægt á margan hátt; það
eru til box fyrir spæni og hægt að
brúka harðviðarkubba. En þar sem
ekki er ætlunin að reykja kjötið í
langan tíma er einfaldlega hægt að
hita nokkur kol og setja í stóran
álbakka. Stilla grillið fyrir óbeinan
hita, þannig að kjötbitinn sé þeim
megin sem enginn er eldurinn og
setja svo heit, reykjandi kolin
eldmegin á grillið.
Passa að kolin séu heit og hafa
því áhrif á hitann í grillinu. Elda með
lokið á og passa að hitinn fari ekki
mikið yfir 150 gráður.
Lokahnykkurinn
Gott að snúa steikinni einu sinni í
hægelduninni. Tekur þykkan kjöbita
sirka 45 mínútur að ná 50 gráðum
í kjarnhita við svona miðlungs
hita. Best að giska samt ekkert á
hitastigið á stórsteikum og brúka
hitamæli. Þegar steikin nær réttum
hita í koluðum reyknum er komið
að því að grilla. Það er, elda beint
yfir eldinum.
Gott að smyrja örlítið af
hlutlausri olíu á steikina og pipra
vel með nýmuldum pipar. Steikin
tekur lengi við og því gott að nota
meiri pipar en minni. Hita grillið
í botn og elda stykkið þannig að á
því myndist falleg skorpa. Passa
samt að ekkert brenni. Því gott að
snúa oft og muna að flippa ekki
bara heldur snúa steikinni þannig
að grillrendurnar snerti sem mest
af steikinni.
Þegar skorpan er orðin þroskuð
og steikin komin í æskilegan
kjarnhita, 55–60 gráður eða svo,
þarf að hvíla hana vel. Að minnsta
kosti í korter. Gott að strá góðu salti
yfir steikina og jafnvel smjörklípu.
Skera svo niður í strimla. Bera
fram með einföldu meðlæti og
tæknilega þarf enga sósu, þetta er
djúsí stöff.
Stór Tomahawk steik er nægur
matur fyrir þrjá til fjóra matmagra
– eða einn stóran strák.
Matarkrókurinn:
Stórkarlasteik
Haraldur Jónasson
haradlur@gmail.com
Grilluð indíánaaxar-steik með grilluðum kartöflum, grilluðum maís og grilluðu spergilkáli. Myndir / Hari
Steik og kol á gasgrilli.
Tomahawk-steik á grilli.