Víðförli - 01.03.1947, Blaðsíða 4

Sigurbjörn Eincrrsson:
Horft út í heim
Áð stríðslokum. Ummerki nýliðinnar styrjaldar hverfa
seint. Líklegt er, að hún skipti kapítulum í sögu mannkynsins,
þótt enn sé hulið, hvað á eftir fer.
H vernig er kirkjan í heiminum leikin eftir fárviðrið? Enn
er upirótið !ítt farið að setjast og því erfitt að fá glögga yfir-
sýn. Samtímamönnum er líka löngum torvelt að sjá, hvernig
örlagaatburðir leggja þræðina. Þegar rætt er um áhrif styrj-
aldarinnar á hagi og aðstöðu kirkjunnar, verða yfirborðsatriðin
að svo komnu í fyrirrúmi. Hitt, sem dýpra ristir og framtíðinni
verður máske starsýnna á, er enn í þoku eða myrkri.
Eðli þessarar styrjaldar var sérstætt að því leyti, að hún var
að. öðrum þræði barátta andstæðra lífsskoðana. Það var að
venju barizt um yfirráð og ítök efnisgæða. En jafnframt sner-
ust átökin um andleg verðmæti. Kirkjan þurfti ekki að vera
í vafa um, hvar hennar staða var í þeirri baráttu. Og hún var
það yfirleitt ekki heldur. Hún vissi víðast hvar, að sigur nazis-
mans hlaut að verða hraparlegur ósignr hennar. Forysta hennar
í andstöðuhreyfingu hernumdu landanna margra var ekki til-
viljun og ekki runnin af þjóðernisrótum fyrst og fremst. Þegar
Berggrav Oslóar-biskup var að velta fyrir sér, hvernig snúast
skyldi við óvæntri vá þýzku innrásarinnar, þurfti hann ekki að
byrja á að rannsaka gerð og eðli óvinarins, nazismans. Það
þekkti hann af viðskiptum hans við þýzku kirkjuna. „Eitt var
ljóst“, segir Berggrav, „það var djöfullinn, sem hér var á ferð-
inni“. Þetta gæti verið mælt fyrir munn allra óvélaðra kirkju-
manna í öllum löndum. Barátta þýzku kirkjunnar árin fyrir
stríð og' píslarvætti hennar var forsaga heimsstríðsins, að því
ieyti sein það var trúarbragðastyrjöld. Sú forsaga mun verða